Morgunblaðið - 25.02.2010, Síða 12

12 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. FEBRÚAR 2010
Eftir Önnu Sigríði Einarsdóttur
annaei@mbl.is
VÍSITALA neysluverðs hefur
hækkað um 7,3% sl. 12 mánuði, en
vísitala neysluverðs án húsnæðis um
11%. Undanfarna þrjá mánuði hefur
vísitala neysluverðs hækkað um
1,3% og jafngildir það 5,4% verð-
bólgu á ári.
Að sögn Guðrúnar Ragnheiðar
Jónsdóttur, deildarstjóra vísitölu-
deildar Hagstofu Íslands, eru það
innfluttar vörur sem eiga hvað
stærstan hlut í verðbólgunni nú.
„Það hefur dregið úr verðbólgunni,
sem fór upp fyrir 18% í janúar í
fyrra, þrátt fyrir að viss hækkun eigi
sér nú stað milli mánaða,“ segir hún.
Ein ástæða þessa er að útsöluáhrif í
janúar 2010 reyndust sterkari en ár-
ið á undan.
Hækkun á innfluttum vörum sl. 12
mánuði nemur 15,6%. „Það má segja
að enn séu það innfluttu vörurnar
sem draga verðbólguna áfram.“ Þær
nema 5,8% af 7,3% verðbólgu á tíma-
bilinu.
Barnaföt hækka mest fatnaðar
Er undirvísitölur vísitölu neyslu-
verðs fyrir febrúarmánuð 2008, 2009
og 2010 eru skoðaðar sést að hinir
ýmsu flokkar og vöruliðirnir innan
þeirra hafa tekið mismiklum hækk-
unum á tímabilinu, þó vissulega hafi
dregið úr hækkunum sl. 12 mánuði.
Þannig hefur kjöt t.a.m. ekki
hækkað nema um 7%, en pasta um
tæp 112%, hrísgrjón 71%, appelsínur
89% og þurrkaðir ávextir um 98%.
Þá hefur fatnaður hækkað um
44% og vekur athygli að barnaföt
hafa hækkað hvað mest – um 56% –
en kvenfatnaður minnst – um 39%.
Kostnaður gæludýraeigenda hefur
einnig aukist verulega, eða um 82%.
Verulegur munur er loks á hækk-
un flugfargjalda innanlands og utan.
Nemur hækkunin á flugi úr landi
48%, en ekki nema 16% í innanlands-
fluginu á þessu 24 mánaða tímabili.
Innflutningur stór
þáttur í verðbólgunni
 Lítil hækkun á kjöti en mikil á hrísgrjónum og ávöxtum
Vísitala neysluverðs - undirvísitölur frá 2008
Grunnur janúar 2008=100.Vísitalanmiðast við verðlag í aðminnsta kosti vikutíma í kringummiðjanmánuð.Allir útreikn-
ingar erumiðaðir við tölur með fullum aukastöfum. Vegna styttingar aukastafa kann að skapast ósamræmimilli birtra talna.
Febrúar Febrúar Febrúar Breyting
2008 2009 2010 í %
Brauð og kornvörur 100,9 139 153 51,64%
Pasta 110,6 218,9 234,3 111,84%
Hveiti ogmjöl 102,1 167,3 173,5 69,93%
Korn og vörur úr korni 100,3 156,6 173,9 73,38%
Skelfiskur og aðrar sjávarafurðir 114,1 138,7 162,7 42,59%
Appelsínur og fleiri nýir ávextir 102,5 164,8 194,2 89,46%
Þurrkaðir ávextir og hnetur 102,9 173,4 203,4 97,67%
Grænmeti ræktað vegna ávaxtar 103,4 152,1 165,9 60,44%
Grænmeti niðursoðið 103,7 149,3 171,1 65,00%
Sykur 103,1 154,8 189,7 84,00%
Sterk vín 101,5 127,4 155,5 53,20%
Léttvín 101,7 139,1 165,7 62,93%
Karlmannaföt 110,6 139,8 164,6 48,82%
Kvenföt 108,3 142,6 150,3 38,78%
Barnaföt 118,1 153,3 184,6 56,31%
Raftæki 104,9 161,4 184,6 75,98%
Reiðhjól og fylgihlutir þeirra 100 115,6 163,2 63,20%
Flugfargjöld innanlands 100 110,3 116,2 16,20%
Flugfargjöld til útlanda 105,8 144,9 156,7 48,11%
Gæludýr o.fl. 102 167,4 185,4 81,76%
Þegar matvöruflokkurinn er
skoðaður vekur athygli að
hveiti, sykur og olía – hráefni
sem m.a. er nýtt til brauðgerð-
ar hefur hækkað meira en
brauðið sjálft, sem hefur
hækkað um 32%. Að sögn
Ragnheiðar Héðinsdóttur, for-
stöðumanns matvælasviðs
Samtaka iðnaðarins, reyna
bakarar að stilla verðhækkun-
um í hóf. „Ég hef heyrt mikið
um að menn séu ragir við að
hækka.“ Efniskostnaður segi
þó ekki allt. „Laun eru t.d. stór
hluti kostnaðar og þau hafa
hækkað lítið.“
Ragir við að hækka
ÖSSUR Skarphéðinsson, utanrík-
isráðherra, sagðist sáttur við það
heildarmat sem kæmi fram á Ís-
landi í skýrslu
framkvæmda-
stjórnar ESB.
Hún myndi duga
vel til að styrkja
traust á landinu.
Össur sagði
það vekja sér-
staka athygli
hvernig fjallað
væri um sjávar-
útveg hér á landi
og um hið mikla
vægi sem sjávarútvegur hefði í
efnahag landsins. Sömuleiðis væri
fjallað um að innganga Íslands
myndi hafa veigamikil áhrif á
stjórnkerfi fiskveiða innan sam-
bandsins. „Það að mínu viti felur í
sér yfirlýsingu að það sé eftirsókn-
arvert að fá Íslendinga inn, út af
sjávarútvegsreynslunni. Og ég
túlka það sem svo að þeir geri sér
grein fyrir því að við höfum líka
sérstöðu sem þeir verða að taka til-
lit til. Við höfum alltaf lagt áherslu
á að þetta er eitt af þyngstu og erf-
iðustu málunum og að það er þörf á
klæðskerasniðnum lausnum til að
ná utan um þessa hagsmuni.“ Sjáv-
arútvegsmál muni ráða úrslitum í
viðræðunum.
Össur bætti við að þegar hið
diplómatíska orðfæri í skýrslunni
væri skrælt utan af, væri ljóst að
framkvæmdastjórnin væri að gagn-
rýna klíkuvæðingu undanfarinna
ára. Framkvæmdastjórnin væri
m.a. að fetta fingur út í einkavæð-
ingu og ræddi um nauðsyn þess að
draga úr hagsmunaárekstrum og
tengslum stjórnmála og atvinnulífs.
Þá væri eftirlit með bankastofn-
unum gagnrýnt og skipan dómara.
Þurfum
klæðskera-
sniðna lausn
Össur
Skarphéðinsson
RÁÐHERRARÁÐ Evrópusam-
bandsins mun taka endanlega
ákvörðun um hvort viðræður hefj-
ist við Ísland. Svokallað leiðtoga-
ráð, sem er hluti af ráðherra-
ráðinu, og í sitja leiðtogar
ESB-ríkjanna, mun taka end-
anlega ákvörðun á fundi sínum 25.
og 26. mars. Ef umsókn er sam-
þykkt munu greiningarviðræður
hefjast en þær felast einkum í því
að sérfræðingar frá báðum aðilum
hittast á formlegum fundi og
reyna að átta sig á því hvað þurfi
helst að ræða og semja um. Eig-
inlegar samningaviðræður byrja
síðan í sumar eða haust.
Hvað gerist næst?
FRÉTTASKÝRING
Eftir Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
EINS og við var að búast komst
framkvæmdastjórn Evrópusam-
bandsins í gær að þeirri niðurstöðu
að Ísland uppfyllti öll skilyrði sem
umsóknarríki og mælti með því að
hefja viðræður um aðild Íslands að
sambandinu. Endanleg ákvörðun um
viðræður er þó í höndum leiðtoga-
ráðs ESB sem hittist 25. og 26. mars
og verður ráðið að samþykkja um-
sóknina samhljóða til að viðræður
geti hafist.
Í skýrslunni kemur fram að Ísland
þarf að laga löggjöf sína að löggjöf
ESB á ýmsan hátt, áður en til aðildar
getur komið.
Varla kemur á óvart að kaflinn um
sjávarútvegsmál er langlengstur
enda er umfang sjávarútvegs á Ís-
landi afar mikið og því eru álitamál
um áhrifin á sjávarútveginn þau
veigamestu í væntanlegum aðild-
arviðræðum. Til marks um umfangið
er bent á að heildarafli á Íslands-
miðum jafngildir um þriðjungi af
heildarafla allra ríkja í ESB og að ár-
ið 2006 var afli á hvern Íslending um
fjögur tonn en aflinn nam 10 kílóum
á hvern íbúa í ESB.
Stjórn í höndum ESB
Fiskveiðistefna Íslendinga er sögð
um margt svipuð og í ESB en um leið
er bent á ýmislegt sem þyrfti að
breyta, kæmi til aðildar Íslands.
Bent er á að takmarkanir við fjár-
festingum útlendinga, að veiðiheim-
ildir útlendinga séu háðar leyfum og
að útlendingar geti ekki eignast
kvóta, séu ekki í samræmi við löggjöf
ESB. Hið sama gildi um þá reglu að
útlendingar geti ekki eignast meiri-
hluta í fiskvinnslufyrirtæki og þær
takmarkanir sem eru á heimildum
útlendinga til að veita þjónustu á
þessu sviði.
Í kaflanum um sjávarútvegsmál er
skýrt tekið fram að Ísland verði að
fallast á þær meginreglur sem kveði
á um að stjórn þessa málaflokks sé í
höndum ESB og um jafnan rétt til
aðgangs að fiskveiðilögsögunni.
Tekið er fram að Ísland hafi staðið
vel að varðveislu fiskstofna og hafi
strangari reglur um brottkast en
gildi í ESB. Nú sé unnið að breyt-
ingum á þessum þætti fisk-
veiðistjórnunarkerfis ESB og að í
samningaviðræðunum verði að taka
tillit til þeirra breytinga. Aðild Ís-
lands er sögð hafa töluverð áhrif á
sameiginlega fiskveiðistefnu ESB.
Um leið er minnt á að verið sé að
endurskoða stefnuna og því eigi að
ljúka árið 2013, en Ísland gæti í
fyrsta lagi gengið í sambandið það
ár, þótt líklegra sé að það yrði 2014.
Af skýrslunni er ljóst að íslenska
landbúnaðarkerfið yrði að taka mikl-
um breytingum. Meðal þess sem
bent er á er að styrkjakerfið sé afar
ólíkt og að verslun með landbúnaðar-
afurðir yrði að fella undir samkeppn-
islög.
Spyrja um sjálfstæði dómstóla
Í þeim kafla skýrslunnar sem
fjallar um sjálfstæði dómstóla segir
að dómskerfið sé sterkt. Engu að síð-
ur hafi vaknað spurningar um raun-
verulegt sjálfstæði dómstóla, í ljósi
þess hversu mikil áhrif dóms-
málaráðherra hafi á skipan dómara,
en hæfisnefnd og Hæstiréttur gegni
eingöngu ráðgjafarhlutverki. Tekið
er fram að verið sé að breyta reglum
sem að þessu lúta.
Framkvæmdastjórnin
gefur grænt ljós á Ísland
Í HNOTSKURN
» Á eftirtöldum sviðum þarfÍsland að laga löggjöf sína
að löggjöf ESB, að mati fram-
kvæmdastjórnarinnar: Sjávar-
útvegi, landbúnaði, umhverf-
ismálum, frjálsri för
fjármagns, fjármálaþjónustu,
tollamálum, skattamálum, töl-
fræði, matvælaöryggi,
byggðamálum og fjárhags-
málum.
» Í skýrslu framkvæmda-stjórnarinnar er tekið
fram að íslenska verði við-
urkennt sem opinbert tungu-
mál ESB.
Samþykki leiðtogaráð ESB að
hefja samningaviðræður við Ís-
land gætu greiningarviðræður
hafist í maí en eiginlegar samn-
ingaviðræður myndu varla hefj-
ast fyrr en í haust.
Ljósmynd/EC/SIPA/JenniferJacquemar
Nýbyrjaður Fyrsti blaðamannafundur Štefan Füle var um umsókn Íslands.
Blaðamannafundurinn um umsókn
Íslands var fyrsti blaðamanna-
fundurinn sem Tékkinn Štefan Füle
hélt eftir að hann tók við sem
stækkunarstjóri Evrópusambands-
ins í þessum mánuði.
Á fundinum í gær sagði Füle að
ekki væri hægt að stytta sér leið í
samningaviðræðum. Á hinn bóginn
sagði hann að Ísland væri í betri
stöðu en t.d. Króatía að því leyti að
Ísland hefði þegar tekið upp veru-
legan hluta af löggjöf ESB í gegn-
um EES-samninginn.
Füle var m.a. spurður að því
hvers vegna ekki hefði verið beðið
eftir niðurstöðu í samninga-
viðræðum Íslands við Bretland og
Holland um Icesave-samningana
eða niðurstöðu í þjóðaratkvæða-
greiðslu um þá. Füle sagði að
framkvæmdastjórnin væri á þeirri
skoðun að engin tengsl væru á
milli Icesave-viðræðnanna og um-
sóknar Íslands um aðild.
Þá sagðist hann vona að ein-
róma niðurstaða framkvæmda-
stjórnarinnar myndi ýta undir
stuðning Íslendinga við aðild að
Evrópusambandinu.
Í betri stöðu gagnvart aðild en Króatía