SunnudagsMogginn - 07.11.2010, Qupperneq 33
7. nóvember 2010 33
M
ikið er kvartað undan neikvæðri umræðu í íslensku þjóðfélagi. Skemmst
er að minnast gagnrýni Vigdísar Finnbogadóttur, fyrrverandi forseta Ís-
lands, í síðasta Sunnudagsmogga og nú tekur Friðrik Erlingsson rithöf-
undur í sama streng.
„En um þessar mundir er eiginlega gáfulegast að þegja,“ segir hann í samtali við Kol-
brúnu Bergþórsdóttur. „Það er nokkurn veginn sama hvað sagt er, það er snúið út úr öllu.
Maður bíður eftir því að þessi holskefla af rifrildi gangi yfir svo að fólk geti farið að ræða
saman – ef það er þá einhvern tíma hægt hér á landi. Ég leyfi mér reyndar að stórefast um
það. Umræðan er bara hártoganir og rifrildi, skætingur og þvættingur, allt frá hinu háa
alþingi niður í alþingi götunnar.“
Og það er merkileg athugasemd, sem Friðrik kemur með, en hún er sú að enginn sé yfir
annan hafinn í þessari umræðu. Jafnvel ekki listamennirnir, sem þó fara mikinn þessa
dagana sem kjörnir fulltrúar í Reykjavík og sem frambjóðendur til stjórnlagaþings.
„Listamenn hafa ekki meira hlutverk en aðrir, hvorki á þessum tímum né öðrum,“ seg-
ir Friðrik. „Nafngiftin „listamaður“ gerir engan að stórmenni og er frekar tilgerðarleg,
sérstaklega þegar menn titla sig sjálfir svo … Ég held að það sé leitun að skynsemi í hópi
listamanna. Ég veit ekki hvar ætti helst að leita hennar. Mögulega hjá heimspekingum, þó
er ég ekki viss. Kannski er hana helst að finna hjá ungu fólki, sem er heimspekingar af
guðs náð, ómengað af biturð hinna eldri …“
Það má öllum ljóst vera, hversu mikilvægt er að stuðla að jákvæðri og uppbyggilegri
umræðu. En það þýðir ekki að hún eigi að vera óstaðföst eða gagnrýnislaus. Það liggur til
grundvallar lýðræðinu að öndverðar skoðanir mætast og ráðandi öflum sé veitt aðhald.
Þess vegna er hláleg sú krafa ríkisstjórnarinnar að stjórnarandstaðan eigi að vera með í
pólitísku samráði upp á punt, án þess að hafa nokkuð um gang viðræðnanna að segja.
Jafnan þegar ráðherrar fara að ókyrrast vegna skoðanakannana eða mótmæla á Austur-
velli, er stjórnarandstaðan kölluð til. Það er í besta falli feluleikur eða farsi, sem síst er til
þess fallinn að ýta undir trúverðugleika stjórnvalda.
Hugmyndir að betra samfélagi
Í Sunnudagsmogganum hefur hafið göngu sína flokkur viðtala undir yfirskriftinni: Hug-
myndir að betra samfélagi.
Haukur Arnþórsson, doktor í stjórnsýslufræði, ræðir í dag um að margfeldisáhrif
gagnavera geti orðið mikil hér á landi, þau geti dregið að sér erlend fyrirtæki og skapað ís-
lenskum ný tækifæri, auk þess sem lega landsins milli tveggja markaðssvæða sé hag-
kvæm. „Þessi tækifæri verður að nýta,“ segir hann.
„Til þess að raungera þessa möguleika verða Íslendingar að horfa fram á við, þeir þurfa
að skilja og ræða um tækifæri framtíðarinnar og þeir þurfa að grípa tækifærin. Annars
breytast þau í ógnanir – og kreppan, fortíðarhyggja og röng forgangsröðun getur valdið
því að svo fari.“
Það verður fróðlegt að fylgjast með umræðunni á þessum vettvangi á næstu vikum og
mánuðum.
Enginn yfir annan hafinn
„Myndin fjallar um það þegar við
hendum þessari týpu inn í þessar
hrútleiðinlegu aðstæður sem íslensk
stjórnmál eru.“
Gaukur Úlfarsson, framleiðandi myndarinnar
Gnarr.
„Komið þið bara með vantraust á
þessa ríkisstjórn.“
Jóhanna Sigurðardóttir forsætisráðherra.
„Það er betra að lifa lengur
heldur en að taka einhverja
áhættu út af fótboltaleik.“
Kristinn Jakobsson knattspyrnudómari.
Hætt hefur verið við að senda hann til
dómgæslu í Jemen vegna hryðjuverka-
ógnar.
„Ég vinn eins og skepna en
stundum horfi ég á fallegar
konur. Það er betra að
vera ástríðufullur gagn-
vart fallegum konum
heldur en að vera sam-
kynhneigður.“
Silvio Berlusconi, forsætisráð-
herra Ítalíu.
„Sé eftir að hafa stutt og kosið Besta
flokkinn þegar ég sé búta úr Gnarr-
myndinni og kynningu á henni í sjón-
varpinu. Í bæði skiptin virtist að-
albrandarinn vera sá að það sé
óbærilega leiðinlegt að hlusta á Sól-
eyju Tómasdóttur tala, í seinna skipt-
ið um málefni innflytjenda,
heyrðist mér. Þetta tal
minnir mig óþægi-
lega mikið á ein-
eltisgerendur í
grunnskóla.“
Auður Jónsdóttir rit-
höfundur.
„Það verða
ekki öll fræin að
plöntum.“
Jóhanna Sigurðardóttir.
„Þetta fólk er með
svarta beltið í ein-
elti.“
Jón Gnarr borgarstjóri um borg-
arfulltrúa annarra flokka.
Ummæli vikunnar
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Stofnað 1913
Útgefandi: Óskar Magnússon
Ritstjórar: Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri: Karl Blöndal
hausarnir þar voru nægilega margir til þess að
ríkisstjórnin „nyti trausts“ þar inni fyrir. En
hann gerði ekkert með slíka talningu. Af hverju
ekki? Því svaraði hann sjálfur. Hann sagði að
innan ríkisstjórnarliðsins væri ekki samstaða
um það sem þyrfti að gera. Og Hermann Jón-
asson vissi að það var það og það eitt sem var
hinn raunverulegi mælikvarði á það hvort rík-
isstjórnin nyti trausts sinna þingmanna. Ekki
atkvæðagreiðsla um vantrauststillögu. Og
hvernig eru aðstæður núna? Hermann Jónasson
vissi hvað hann vildi. Og hann hafði látið á það
reyna hvort hann fengi stuðning við sínar til-
lögur hjá hinum formlega stjórnarmeirihluta.
Veit sitjandi forsætisráðherra hvernig hann
stendur svona sitjandi eins og hann er? Hefur
forsætisráðherrann sagt við Steingrím J.: Við
verðum að setjast niður og sjá hvar við stönd-
um. Það er ekki vitað. En svarið er einfalt. Frá
ríkisstjórninni er alls engrar leiðsagnar að
vænta. Það liggur ekki fyrir í mælingu, hvorki
formlegri né óformlegri, hvort þingmeirihlut-
inn sé fyrir hendi vegna þess að fyrir hann hafa
aldrei verið lagðar þær tillögur sem duga til að
bæta úr þeim ógöngum sem uppi eru í landinu.
Skilaboð dauðans
Sitjandi forsætisráðherra hefur ekki viljað sætta
sig við það sem öllum finnst augljóst, að rík-
isstjórnin sé dauðvona. Þó er líklegast að hún
sé þegar gengin skrefinu lengra og sé þegar
dauð. Forsenda fyrir útgáfu dánarvottorðs
hennar er ekki hausatalning í atkvæðagreiðslu
um vantraust, þótt sitjandi forsætisráðherra
ríghaldi í þá skilgreiningu. Það er annað ótví-
ræðara merki um að ríkisstjórnin sé dauð. Það
vottar ekki fyrir lífi í henni. Dauðinn sendir
ekki skýrari skilaboð en það.
Mótmæli við upp-
haf þingfundar.
Morgunblaðið/Árni Sæberg