Morgunblaðið - 19.05.2010, Síða 15

Fréttir 15ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 19. MAÍ 2010
Auðkýfingurinn Míkhaíl Kodorkovskí sagði í gær
að hann væri nauðbeygður til að fara í hungurverk-
fall og sakaði dómstól í Moskvu um að halda sér í
fangelsi að ósekju. Kodorkovskí sagði í opnu bréfi
að dómstóllinn, þar sem hann á yfir höfði sér rétt-
arhöld vegna nýrra ákærna um fjárglæpi, hefði
brotið gegn nýlegum breytingum á rússneskum
refsirétti sem Dimítrí Medvedev, forseti landsins,
hefði knúið fram.
Bréfið er stílað á forseta hæstaréttar Rússlands
og birtist í rússneskum fjölmiðlum í gærmorgun.
Þar segir Kodorkovskí að hann muni ekki neyta
matar fyrr en Medvedev hafi verið látinn vita af
þessum brotum. Vjatseslav Lebedev, forseti hæsta-
réttar, kvaðst ekki hafa lesið bréfið þegar fjölmiðlar
náðu af honum tali, en því yrði svarað.
Lögunum var breytt í apríl og tilgangurinn með
breytingunni er að koma í veg fyrir að spilltir sak-
sóknarar geti beitt kaupsýslumenn þrýstingi með
því að varpa þeim í fangelsi.
Kodorkovskí hefur setið í
fangelsi frá árinu 2003. Hann af-
plánar átta ára dóm fyrir skatt-
svik. Hann var eitt sinn ríkasti
maður Rússlands og stjórnaði
olíufélaginu Júkos.
Nýjar kærur
Nú hafa verið lagðar fram
nýjar kærur á hendur Kodor-
kovskí. Þar er hann sakaður um
að hafa stolið mörgum milljón-
um tonna af olíu og um peningaþvætti. Hann á 22
ára fangelsi yfir höfði sér.
Kvörtun Kodorkovskís byggist á því að dómstóll-
inn í Moskvu þar sem nýja ákæran var lögð fram
samþykkti þriggja mánaða gæsluvarðhald yfir hon-
um. Það brýtur í bága við lög, sem Medvedev und-
irritaði nýlega þess efnis að ekki mætti lengur setja
þá, sem sakaðir væru um efnahagsglæpi, í gæslu-
varðhald nema í undantekningartilfellum.
Á heimasíðu Kodorkovskís kemur fram að hann
eigi eftir að afplána 525 daga af dóminum frá 2003.
Kvörtun hans er því táknræn vegna þess að þótt
hún yrði tekin til greina hefði það ekki í för með sér
að hann yrði látinn laus.
Kodorkovskí segir að nýja málið á hendur sér sé
samsuða úr því gamla og hafi aðeins verið höfðað
vegna þess að þeir, sem hrifsuðu til sín völdin í Jú-
kós óttist þann dag, sem hann verði frjáls.
Kodorkovskí hefur sakað Vladimír Pútín, fyrr-
verandi forseta Rússlands, um að ofsækja sig fyrir
að gagnrýna stjórnarfar hans. Bandarísk stjórn-
völd hafa lýst yfir efasemdum um réttmæti mála-
tilbúnaðarins á hendur honum. Rússnesk stjórn-
völd halda því fram að Kodorkovskí hafi framið
stórkostlega glæpi þegar hin umdeilda einkavæð-
ing átti sér stað í Rússlandi á tíunda áratug liðinnar
aldar og hann og aðrir kaupsýslumenn auðguðust
gríðarlega.
Kodorkovskí í hungurverkfall
 Fyrrverandi ríkasti maður Rússlands segir dómstóla brjóta á sér lög  Hyggst ekki neyta matar fyrr
en forseta landsins hafi verið gerð grein fyrir að lagabætur sem hann knúði fram séu að engu hafðar
Míkhaíl
Kodorkovskí
Ekki fyrsta
hungurverkfallið
» Míkhaíl Kodorkovskí hefur
nokkrum sinnum áður farið í
hungurverkfall.
» Árið 2008 neitaði hann að
neyta matar þar til samfangi
hans hefði fengið betri lækn-
isþjónustu.
» Tveimur vikum eftir að
hungurverkfallið hófst var orð-
ið við kröfunni.
» Khodorkovskí heldur því
fram að pólitískar hvatir liggi
að baki fangelsun sinni.
Íranskur launmorðingi var látinn
laus úr fangelsi í Frakklandi í gær og
flaug tafarlaust til Írans. Þessi at-
burður hefur verið tengdur því að
frönsk fræðikona, sem sökuð var um
njósnir, var látin laus í Teheran fyrir
fjórum dögum.
Ali Vakili Rad myrti Shapour
Bakhtiar, síðasta forsætisráðherra
Íranskeisara, á heimili hans fyrir ut-
an París með hrottalegum hætti árið
1991. Hann var dæmdur árið 1994
fyrir verknaðinn og hafði afplánað 16
ár þegar hann var látinn laus.
Frelsun fræðikonunnar hefur
einnig verið tengd því að Majid
Kakavand, verkfræðingur, sem
Bandaríkjamenn vildu fá framseldan
fyrir að kaupa tæki, sem nota má til
hernaðar, og flytja ólöglega til Írans,
var látinn laus fyrir helgi eftir að
framsalsbeiðninni hafði verið neitað.
Kakavand er einnig farinn til Írans.
Clotilde Reiss var handtekin 1. júlí
í fyrra fyrir njósnir er hún bjó sig til
brottfarar eftir sex mánaða dvöl við
nám og kennslu í borginni Isfahan.
Hún hafði sent heim tölvupósta með
frásögnum af mótmælum eftir hið
umdeilda endurkjör Mahmouds Ah-
madinedjads í júní og einnig verið á
götum úti þegar mótmæli fóru fram.
Frönsk yfirvöld neita að nokkurt
samhengi sé á milli þess að Reiss
skuli hafa verið látin laus á sama
tíma og Íranarnir tveir. Íranskir
mannréttindahópar og franska
stjórnarandstaðan segja samhengið
hins vegar augljóst. Þá hefur Ab-
doulaye Wade, forseti Senegals, sagt
að Frakkar hafi komið í veg fyrir að
hann beitti sér fyrir frelsun Reiss
vegna þess að annar milligöngumað-
ur væri kominn í málið. Þetta hefði
tafið frelsun hennar um hálft ár.
Deilt um
frelsun
morðingja
Reuters
Frjáls Var Reiss látin laus í skiptum
fyrir morðingja Bakhtiars?
Frakkar sakaðir um
hrossakaup við Írana
Karl Blöndal
kbl@mbl.is
Átján létu lífið í sjálfsmorðsárás í Kabúl, höfuðborg Afg-
anistans, á mesta umferðartíma í gærmorgun. Þar á
meðal voru fimm bandarískir hermenn og einn kan-
adískur hermaður, en eins og oftast er þegar hryðjuverk
eru framin í landinu voru fórnarlömbin flest óbreyttir
borgarar. 52 særðust í árásinni og voru lýsingar á að-
komunni hrikalegar, líkamspartar á víð og dreif og fólk
hrópandi á hjálp.
Árásarmaðurinn var á sendibíl hlöðnum sprengiefni
og sprengdi hann upp hjá herlest á einni af umferð-
aræðum borgarinnar. Eftirlit er með umferð inn í Kabúl,
en manninum tókst að komast fram hjá því. Herskáir tal-
ibanar lýstu þegar yfir ábyrgð á tilræðinu og sögðu að
750 kg af sprengiefni hefðu verið í bílnum.
Hörðustu átökin í Afganistan eru í suðurhluta
landsins, héruðunum Helmand og Kandahar. Atlants-
hafsbandalagið gerir nú atlögu að uppreisnarmönnum og
vill ná af þeim frumkvæðinu. Sóknin í Helmand hófst
fyrr á þessu ári og nú er verið að skipuleggja aðgerðir í
Kandahar. Hermönnum hefur verið fjölgað í landinu og
er gert ráð fyrir að í ágúst verði 150 manns þar undir
vopnum á vegum NATO. Bandaríkjastjórn vonast til
þess að með þessum aðgerðum verði hægt að róa ástand-
ið í landinu þannig að hægt verði að byrja að kalla banda-
rískt herlið frá landinu á næsta ári.
Talibanar hafa sagt að þeir muni mæta herjum
NATO af fullri hörku og lýst yfir að 10. maí myndi hefj-
ast herferð um allt land sem beint yrði að stjórnarer-
indrekum, afgönskum þingmönnum, erlendum verktök-
um og herliði NATO. Árásin í höfuðborginni virðist vera
hluti af henni. Þetta er mannskæðasta hryðjverkið í
Kabúl síðan í febrúar í fyrra þegar 26 manns féllu í árás
uppreisnarmanna.
Einn hermaður NATO til viðbótar féll þegar
sprengja sprakk í suðurhéruðunum í gær. Alls féllu því
sjö hermenn á vegum bandalagsins í gær. Að minnsta
kosti 209 hermenn á vegum NATO hafa fallið á þessu ári,
þar af 130 bandarískir hermenn. Það er mesta mann-
fallið á tímabilinu janúar til maí frá því að bandamenn
réðust inn í Afganistan 2001 og steyptu stjórn talibana.
 18 féllu og 52 særðust í sjálfsmorðsárás á mesta annatíma
 Eins og oftast eru fórnarlömbin flest óbreyttir borgarar
Reuters
Voðaverk Bandarískir hermenn bera lík brott af vettvangi hryðjuverksins í Kabúl í gær. 18 létust í tilræðinu.
Mannskætt hryðju-
verk í miðri Kabúl
Bandaríski mál-
vísindamaðurinn
Noam Chomsky,
sem var meinað
að fara á Vest-
urbakkann fyrr í
vikunni, ávarpaði
í gær stúdenta í
Bir Zeit-
háskólanum
skammt frá Ram-
allah á Vesturbakkanum í beinni út-
sendingu frá Jórdaníu.
Chomsky reyndi að komast til
Vesturbakkans frá Jórdaníu á
mánudag. Ísraelskir landmæraverð-
ir yfirheyrðu hann klukkustundum
saman og vísuðu honum síðan burt
með stimpilinn „neitað um inn-
göngu“ í vegabréfi sínu.
Ísraelska innanríkisráðuneytið
sagði að um misskilning væri að
ræða og haft var eftir háttsettum
embættismanni að þetta væri „al-
gert klúður“. Chomsky ákvað að
reyna ekki aftur að komast því að
hann hefði ekki fengið staðfest op-
inberlega að það myndi ganga.
Chomsky hefur deilt á Ísrael í
skrifum sínum og er einn af hörð-
ustu gagnrýnendum bandarískrar
utanríkisstefnu. Málið hefur vakið
háværar deilur um málfrelsi í Ísrael.
Ísraelar
stöðvuðu
Chomsky
Noam Chomsky
Karlar eru líklegri til að ljúga oftar
en konur og ólíklegri til að láta það
angra samvisku sína. Í rannsókn,
sem gerð var á Bretlandi og náði til
3.000 manns, kemur fram að bresk-
ir karlmenn ljúga að jafnaði þrisvar
á dag eða 1.092 sinnum á ári.
Breskar konur ljúga að jafnaði
tvisvar á dag eða 728 sinnum á ári.
Algengast er að Bretar ljúgi að
mæðrum sínum. Það á við um 25%
karla og 20% kvenna. 10% sögðust
hafa logið að mökum sínum.
Algengasta lygi karla var: „Ég
drakk ekki svo mikið.“ Algengasta
lygi kvenna var: „Það er ekkert að,
mér líður vel.“
Reuters
Lygar Bretar telja að konur séu
betri lygarar en karlar.
Karlar lygn-
ari en konur
Hamid Karzai, forseti Afganistans, fordæmdi sjálfs-
morðsárásina í Kabúl í gær og sagði að hún gengi
þvert á öll grundvallaratriði mannúðar og ísl-
ams. Karzai hefur kallað saman jirga,
þjóðarráð landsins, í Kabúl í lok maí
og hyggst þar fá samþykki þjóð-
arinnar fyrir ákvörðun sinni um að
leita sátta við talibana. Uppreisn-
armenn setja brotthvarf erlendra her-
manna sem skilyrði fyrir þátt-
töku. Karzai hefur hafnað
þeirri kröfu.
Þvert á gildi íslams
KARZAI FORDÆMIR TILRÆÐIÐ
Hamid Karzai