Fréttablaðið - 04.10.2011, Side 24

4. OKTÓBER 2011 ÞRIÐJUDAGUR4 ● geðhjálp
Eskifjörður
Fjarðaþrif ehf Kirkjustíg 2

Neskaupstaður
Rafgeisli Tómas R Zoëga ehf Hafnarbraut 10

Fáskrúðsfjörður
Loðnuvinnslan hf Skólavegi 59

Djúpivogur
Hótel Framtíð ehf framtid@simnet.is Vogalandi 4

Höfn í Hornafirði
Framhaldsskólinn í Austur - Skaftafellsýslu
Nýheimum
Sambýlið Hólabrekka Hólabrekku
Skinney - Þinganes hf Krossey

Selfoss
Bílverk BÁ ehf Gagnheiði 3
Búnaðarfélag Grafningshrepps Villingavatni
Fjölbrautaskóli Suðurlands Tryggvagötu 25
Kjarna-bókhald ehf Austurvegi 6
Set ehf, röraverksmiðja Eyravegi 41
Veitingastaðurinn Menam Eyrarvegi 8
Þjónustumiðstöðin Þingvöllum
Hveragerði
Hveragerðisprestakall Bröttuhlíð 5

Þorlákshöfn
Fiskmark ehf Hafnarskeiði 21
Járnkarlinn ehf Unubakka 25

Flúðir
Kvenfélag Hrunamannahrepps

Hvolsvöllur
Krappi ehf, byggingaverktakar Ormsvöllum 5
Búaðföng, Hvolsvelli Bakkakoti 1
Vík
B.V.T. ehf Austurvegi 15

Kirkjubæjarklaustur
Hjúkrunar og dvalarheimilið Klausturhólar

Vestmannaeyjar
Frár ehf Hásteinsvegi 49
Ísfélag Vestmannaeyja hf Strandvegi 28
Karl Kristmanns, umboðs- og heildverslun
Ofanleitisvegi 15-19
Nethamar ehf Flötum 31
Vélaverkstæðið Þór ehf Norðursundi 9
Við þökkum stuðninginn
B
reytingar urðu á starfi
réttindagæslumanna
1. maí. Þjónusta þeirra
nær nú yfir alla sem búa
í samfélaginu og eiga rétt sam-
kvæmt löggjöf um málefni fatlaðra.
Þá bættust við einnig þeir sem fatl-
ast vegna sjúkdóma.
„Réttindagæslumenn fatlaðra
hafa ákveðna starfsskyldu sam-
kvæmt lögum. Við förum á staði
eða stofnanir þar sem fatlaðir búa
en fatlaðir geta einnig haft beint
samband við okkur. Lögum sam-
kvæmt ber að láta vita af málum
sem eru ekki í lagi er varða fatl-
að fólk og þau mál, sem koma upp
geta því verið hvar sem er í sam-
félaginu. Réttindagæslumenn eiga
einnig að sinna ákveðinni fræðslu
til fatlaðra og líka til þjónustu-
aðila,“ útskýrir Guðrún Pálma-
dóttir, réttindagæslumaður fatl-
aðra á Norðurlandi.
Hún segir málin sem koma inn á
borð réttindagæslumanna misjöfn.
Þeim hafi fjölgað eftir að breyting-
arnar gengu í gegn og mikilvægt
sé að réttindagæslumenn séu sýni-
legir og fólk viti hvert skuli leita.
„Það eru ákveðin líkindi á því
að meðan fólk stríðir við geðræn
vandamál hafi það ekki sinnu á að
hugsa um málstað sinn almennt eða
leita sér hjálpar á þennan hátt.
Fólk sem hefur líkamlega fötl-
un getur verið meðvitað um rétt
sinn en svo geta aðrir bent á mál,
til dæmis í tilfellum þroskaskertra
einstaklinga sem búa þá jafnvel á
stofnunum. Þar er ríkasta eftirlits-
skyldan okkar,“ segir Guðrún.
Sýnileiki mikilvægur
Guðrún Pálmadóttir, réttindagæslumaður fyrir fatlaða á Norðurlandi. MYND/HEIDA.IS L
ög um réttindagæslu fatl-
aðs fólks voru samþykkt
frá Alþingi í vor og í þeim
er kafli um réttindagæslu-
menn fatlaðs fólks,“ segir Hall-
dór Gunnarsson, réttindagæslu-
maður fatlaðs fólks í Reykja-
vík og á Seltjarnarnesi, spurður
hvað í því starfi felist. „Land-
inu er skipt í svæði og starfa rétt-
indagæslumenn, einn eða fleiri, á
hverju þeirra. Hlutverk réttinda-
gæslumanns er að fylgjast með
högum fatlaðs fólks á sínu svæði
og vera því innan handar við rétt-
indagæslu. Málin eru af ýmsum
toga. Þau geta snúist um þjónustu
sem fatlaðir eiga rétt á eða önnur
persónu leg réttindi og einkamál.
Ákvæði er um það í nýju lögunum
að öllum sé skylt að tilkynna það til
réttindagæslumanns ef þeir telja að
brotið sé á rétti fatlaðs fólks. Auk
þess getum við auðvitað tekið upp
mál að eigin frumkvæði.“
Hvar getur fatlaður einstaklingur
orðið sér úti um upplýsingar um rétt-
indagæslumann á sínu svæði? „Allar
upplýsingar um réttindagæslu-
menn hvers svæðis eru á heimasíðu
velferðar ráðuneytisins og einnig á
heimasíðum hagsmunasamtaka eins
og Öryrkjabandalags Íslands, Lands-
samtakanna Þroskahjálpar og Geð-
hjálpar. En við eigum auðvitað frum-
kvæði að því að fara út á staðina þar
sem verið er að vinna með fötluðu
fólki eða þar sem það býr og kynna
okkur. Síðan hafa verið kynningar-
fundir og ýmislegt þess háttar og
verið er að vinna prentað kynningar-
efni til dreifingar.“
Hvernig mál eru það helst sem
hafa komið til þinna kasta? „Það er
kannski leitað til mín vegna þess
að menn telja verið að brjóta á rétti
einstaklings inni á heimili sínu,
til dæmis í búsetu þjónustu. Fólk
hefur einnig leitað eftir stuðn-
ingi til þess að sækja um þjón-
ustu eða fylgja eftir málum í kerf-
inu, til dæmis hjá félagsþjónustu
eða Tryggingastofnun. Önnur mál
snúa að ýmiss konar ráðgjöf og
má segja að meginhlutverk rétt-
indagæslumannsins sé að vera
við hliðina á fatlaða einstaklingn-
um sem í mörgum tilfellum þekkir
ekki rétt sinn en finnur að hlutirn-
ir eru ekki eins og þeir eiga að vera.
Innan um eru miklir sérfræðingar
í því laga- og reglugerðarverki sem
snýr að máli þeirra en þeir þurfa oft
einhvern til að finna málinu rétt-
an farveg og löggilt afl til að knýja
rétta niðurstöðu í gegn.“
Halldór leggur mikla áherslu á
að vera í virku sambandi við skjól-
stæðinga sína og heimsækja heim-
ili þeirra og vinnustaði í stað þess
að bíða eftir að þeir finni hann. „Ég
sit ekkert við símann og bíð,“ segir
hann hlæjandi. „En engu að síður
vil ég eindregið hvetja alla til að
kynna sér hver réttindagæslumaður
á þeirra svæði er og hafa samband
til að kynna sér málin og hvað við
getum aðstoðað með.“
Að standa við hlið hins
fatlaða einstaklings
Í maí síðastliðnum voru skipaðir um land allt réttindagæslumenn fatlaðs fólks. Halldór Gunnarsson,
réttindagæslumaður í Reykjavík og á Seltjarnarnesi, segir mikilvægt að fólk kynni sér starf þeirra og
leiti réttar síns. Hann situr þó ekki og og bíður, heldur fer á vettvang.
Halldór Gunnarsson, réttindagæslumaður fatlaðs fólks í Reykjavík, telur mikilvægt
að vera í virku sambandi við skjólstæðinga sína. MYND/VILHELM
Upplýsingar er að finna á vefsíðu velferðarráðuneytisins.
Réttindagæslumenn fatlaðra
Reykjavík og Seltjarnarnes
Halldór Gunnarsson
s. 858 1550
halldor.gunnarsson@rett.vel.is
Aðsetur: Borgartún 22, 105 Reykjavík
Kópavogur, Garðabær, Álftanes,
Mosfellsbær og Kjós
Ingibjörg Guðrúnardóttir
s. 858 1753
ingibjorg.gyda@rett.vel.is
Aðsetur: Hlíðasmára 6, 2. hæð, 201
Kópavogi
Hafnarfjörður og Suðurnes
Kristín Sigurjónsdóttir
s. 858 1798
kristin.sigurjonsdottir@rett.vel.is
Aðsetur: Hlíðasmára 6, 2. hæð, 201
Kópavogi
Suðurland
Kristjana Sigmundsdóttir
kristjana.sigmundsdottir@rett.vel.is
s. 858 2142
Vesturland og Vestfirðir
Jón Þorsteinn Sigurðsson
s. 858 1939
jon.t.sigurðsson@rett.vel.is
Aðsetur: Rauði kross Íslands, Akranes-
deild, Skólabraut 25a, 300 Akranesi
Norðurland
Guðrún Pálmadóttir
s. 858 1959
gudrun.palmadottir@rett.vel.is
Aðsetur: Vinnueftirlit ríkisins, Skipagötu
14, 600 Akureyri
Austurland
Sigurlaug Gísladóttir
s. 858 1964
sigurlaug.gisladottir@rett.vel.is
Aðsetur: Tjarnarbraut 39a (Vonarland),
700 Egilsstaðir