Morgunblaðið - 10.12.2010, Blaðsíða 23

MINNINGAR 23
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. DESEMBER 2010
✝ Björn EysteinsKristjánsson var
fæddur á Hjöllum í
Ögursveit 19. ágúst
1920. Hann lést á
Hrafnistu í Reykjavík
1. desember 2010.
Foreldrar hans
voru Kristján Ein-
arsson, f. 1887, d.
1927, og Kristjana
Guðmundsdóttir, f.
1890, d. 1983. Systk-
ini Björns: Að-
alheiður, f. 1913, d.
1925, Guðmundur, f.
1917, d. 1980, Sigríður, f. 1919, d.
2006, Ari Magnús, f. 1922, d. 2001,
Halldór, f. 1923, og Aðalsteinn, f.
1925.
Björn kvæntist Auði Axelsdóttur
7.12. 1941. Hún var fædd 15.4.
1920, d. 4.8. 2009. Foreldrar hennar
voru Axel Jónsson, f. 1889, d. 1927
og Sigríður Jóhannesdóttir, f. 1882,
d. 1970, ábúendur í Ási í Keldu-
hverfi. Börn Björns og Auðar: a)
Axel, f. 25.9. 1942, kvæntist 1964
Ástu Vigbergsdóttur, f. 12.1. 1942.
Þau skildu. Þau eignuðust tvo syni:
1) Björn, f. 16.3. 1967 og kona hans
Ólöf Tryggvadóttir, f. 27.6. 1966,
eignuðust tvö börn, Sólrúnu Ástu, f.
1997 og Steinar, f. 2000. Þau skildu.
við Djúp. Björn var sendur 7 ára í
Efstadal og var þar fram undir
fermingu er hann gerðist vinnu-
maður í Ögri. Honum tókst að safna
fyrir skólagöngu í tvo vetur í
Reykjanesskóla. Um tvítugt fer
hann að Hvanneyri og verður
búfræðikandidat. Þaðan lá leiðin til
Reykjavíkur í verkamannavinnu
uns hann ákvað að ganga í lögregl-
una. Í Reykjavík hittir hann Auði,
verðandi konu sína. Aleiga þeirra
var í tveimur koffortum og tveimur
ferðatöskum. Björn og Auður hófu
búskap á Njálsgötu 29b árið 1942
og þar fæddust börnin. Auk lög-
reglustarfsins vann Björn ýmis
aukastörf til að framfleyta fjöl-
skyldunni. Auður hugsaði um heim-
ilið. Þau náðu að kaupa litla íbúð á
Rauðarárstíg 11 og um 1950 fluttu
þau í eigið hús á Flókagötu 67.
Helsta áhugamál þeirra var að
ferðast, fyrst innanlands en síðar
fóru þau með tjald og bíl í margar
ferðir um Evrópu. Um 1970 flytja
þau í eigið hús í Skipholti 52 og búa
þar uns heilsunni hrakar og flytja á
Hrafnistu í upphafi nýrrar aldar.
Björn var einstaklega vinnusamur
og hugsaði vel um börn sín og
barnabörn. Með aðstoð hans tókst
þeim að mennta sig, koma sér upp
húsnæði og ná góðri fótfestu í líf-
inu.
Útför Björns fer fram frá Foss-
vogskapellu í dag, 10. desember
2010, og hefst athöfnin kl. 15.
Seinni kona Björns er
Helga Laxdal, f. 1970.
2) Egil, f. 3.11. 1971,
kvæntur Höllu Sverr-
isdóttur, f. 30.4. 1970,
og eiga þau tvö börn,
Silju, f. 2004, og
Styrmi, f. 2007. Seinni
kona Axels er Hrefna
Kristmannsdóttir, f.
20.5. 1944. Hún á fyr-
ir þrjú börn, Svan-
hildi, f. 1971, Björn, f.
1974, og Ásdísi,
f.1982. b) Aðalheiður,
f. 12.1. 1944, giftist
1968 Poul Jensen, f. 9.6. 1943. Þau
eiga tvo syni: 1) Björn Einar, f. 23.3.
1969, kvæntur Annabel Jensen, f.
14.6. 1974 og eiga þau þrjú börn,
Lucas, f. 2000, Amelie, f. 2002, og
Leon Kristján, f. 2007. 2) Axel Ey-
stein, f. 9.6. 1974, kvæntur Marie
Teglhus Möller, f. 23.2. 1976, og
eiga þau Harald, f. 2008.
Foreldrar Björns bjuggu fyrst í
Stóruhlíð í Vatnsdal 1912-1915, síð-
an í Hnífsdal, í Efstadal og síðast á
Hjöllum í Skötufirði þar sem Krist-
ján byggði veglegt steinhús. Hann
lést frá sex ungum börnum. Ekkjan
reyndi að halda fjölskyldunni sam-
an en það reyndist þungur baggi og
var börnunum komið fyrir á bæjum
Látinn er níræður tengdafaðir
minn, Björn E. Kristjánssson fyrr-
um lögregluvarðstjóri. Kynni okkar
hófust ekki fyrr en Björn var orðinn
talsvert roskinn en urðu þó mjög
elskuleg og hann sagði mér margt úr
æsku sinni fyrir vestan. Björn var
heljarmenni að burðum og mikill
vinnuþjarkur og sundgarpur. Hann
synti úr Viðey út í gömlu höfn, 16 km
á Spáni sjötugur og 75 ára vann hann
Kópavogssund í sínum aldursflokki
og synti 7,5 km. Eftir að hann flutti á
Hrafnistu fyrir um 10 árum synti
hann daglega um 1 km og púttaði
hvern dag uns heilsan fór að bila fyr-
ir um tveimur árum. Hann sagði frá
því að þegar hann var 6 ára leiddu
hann og eldri bróðir hans hesta upp
snarbratta hlíð með steypuefni í bæ-
inn sem faðir hans var að byggja að
Hjöllum. Ég kom þar síðar með
langafabörnin hans og hefði ekki
sleppt af þeim hendinni eitt andar-
tak hvað þá leyft þeim að labba ein-
stigið niður í fjöruna, jafnvel í okkar
fylgd. Þegar Björn var 7 ára lést fað-
ir hans og heimilið var leyst upp.
Birni var komið fyrir hjá geðveilum
einsetumanni í Efstadal.
Hann sagði mér frá því þegar
hann 11 ára gamall var skilinn eftir
einn sumarlangt á bænum í Efstadal
þegar húsbóndinn fór suður á spít-
ala. Hann mjólkaði kýrnar tvær og
drakk svo meginhlutann af mjólkinni
og bakaði klatta með. Heyskapinn
réð hann ekki alveg við einn og fékk
nokkra hjálp frá nágrönnunum til að
ljúka honum. Um 14 ára gamall vildi
hann breyta til og fór að Ögri og bað
um vinnumannsvist. Eftir að hafa
lyft stórum steini til að sýna hús-
freyjunni krafta sína var hann ráð-
inn og fékk kostnað við fermingu
sína greidda fyrirfram. Síðar tókst
honum að komast í skóla í Reykja-
nesi við Djúp og loks á Hvanneyri
þaðan sem hann varð búfræðikandi-
dat. Hann fluttist svo til Reykjavíkur
og stundaði ýmis störf og varð lög-
reglumaður og að lokum bæjar-
starfsmaður við endurskoðun. Fyrir
ungan mann var það mikil lífs-
reynsla að vinna í lögreglunni á
stríðsárunum, þar sem þá var oft
róstusamt. Björn sagði oft frá því
þegar hann stóð vaktina dag og nótt
gegnblautur í úrhellinu á Þingvöllum
við stofnun lýðveldisins 1944 og
einnig var hann í óeirðunum á Aust-
urvelli 1949 þegar aðildin að NATO
var samþykkt. Björn vann allajafna
mörg aukastörf samhliða aðalstarfi
og tókst með elju og útsjónarsemi að
koma undir sig fótunum og efnast
talsvert. Honum var annt um að af-
komendur hans nytu afraksturs af
vinnusemi hans og sparsemi. Hann
var með eindæmum barngóður og
allt fram á síðustu daga ljómaði hann
þegar langafabörnin litu inn til hans í
heimsókn. Björn var einstaklega
ljúfur í umgengni og hafði lag á að
láta fólki líða vel í návist sinni. „En
hvað þú lítur vel út, ertu í nýrri
dragt, gaman að þú gast litið við“ –
þetta var venjuleg kveðja þegar ég
leit inn til hans á hlaupum í heim-
sóknum til höfuðborgarinnar. Þó
heilsa Björns hafi verið orðin léleg
hin síðustu ár þá er það samt mikill
missir fyrir okkur að hann skuli hafa
kvatt og ég á eftir að sakna hans
verulega.
Guð blessi góðan mann og takk
fyrir samfylgdina.
Hrefna Kristmannsdóttir.
Fyrir nokkrum árum var ég að
velta fyrir mér lífshlaupi afa míns og
þeim ótrúlegu breytingum á þjóð-
félagsgerðinni sem orðið hafa á ævi
hans, sem eyddi fyrstu árunum í
torfbæ að Hjöllum við Skötufjörð og
lauk henni við öll nútímaþægindi í
Reykjavík. Ég bað hann að segja
mér aðeins frá uppvaxtarárunum
fyrir vestan og lýsa aðstæðum en
einnig langaði mig að fá einhverja til-
finningu fyrir því hvernig lífið hefði
mótað afa minn í æsku. Þar sem við
sátum inni á Hrafnistu fékk ég að
heyra ýmsar sögur frá gamla mann-
inum, sem þótti gaman að segja frá.
Ein sagan lýsir eiginleikum hans á
þann hátt sem ég þekkti hann. Eins
og venja var í þá daga þurftu börn
ung að aldri að aðstoða við flest störf
heima við. Á Hjöllum við Skötufjörð
hefur búseta ekki verið sérlega auð-
veld sé tekið mið af landslagi og
veðralagi. Snarbrött Fossahlíðin og
bærinn á hjalla í hlíðinni í tuga metra
hæð yfir sjó. Afa reiknast til að hann
hafi verið um 5 ára gamall en þá var
Aðalheiður systir hans nýlega látin.
Kristján föður afa vantaði aðstoð við
að reka féð ofan úr fjöru en frá bæn-
um liggur brött sjávargata niður að
sjó. Afi bauð fram aðstoð sína en
þetta var um hávetur. Afi fer með
pabba sínum niður í fjöru og fylgist
um stund með honum brytja síld nið-
ur í tunnur. Síðan segir Kristján við
afa:
Farðu nú innfyrir uppganginn og
láttu féð fara upp slóðina. Afi gerir
sem honum er sagt en má sín lítils
gagnvart fénu, sem ýtir honum frá
og tekur strikið aftur niður í fjöru.
Þegar Kristján sér þetta kallar hann
á afa og segir honum að koma. Krist-
ján biður þá afa að taka með sér salt-
fisk og fara upp að bæ, hann skuli sjá
um rollurnar.
Mikil lausamjöll er í bökkunum en
afi heldur af stað með saltfiskinn
sem er ekki mikið minni en hann
sjálfur. Afa reynist erfitt að bera
fiskinn meðan hann er að fikra sig í
snjónum upp brekkuna og rennur í
sífellu í mjöllinni á leið sinni upp á
hjallann. Kristján sér hvernig komið
er fyrir snáða og kallar á hann að
sleppa fisknum. Afi ætlar sér að
koma fisknum heim fyrst búið var að
biðja hann um þetta verkefni og
bregður á það ráð að bíta í sporðinn
og skríða þannig upp á hjallann.
Þegar afi kemur inn á bæ, allur löðr-
andi í salti, er Kristjana móðir hans
að baka pönnukökur. Hún þrífur
framan úr drengnum sínum og að
launum fyrir hjálpsemina fær hann
tvær pönnukökur en systkini hans
höfðu einungis fengið eina hvert.
Þetta voru bestu pönnukökur sem
afi hafði smakkað á ævinni.
Vinnusemi og dugnaður hafa alltaf
verið aðalsmerki afa. Að sinna öllum
verkum af alúð, einhug og kappsemi
hefur verið honum eðlislægt og sjálf-
sagt lærðist það í æsku hjá foreldr-
um hans. Hin þjóðþekkta vestfirska
þrjóska hefur einnig skilað honum
langt í lífinu, ásamt keppnisskapinu
sem hann ól með sér allt sitt líf. Afi
var einstaklega barngóður maður og
hann hefur með vinnusemi sinni og
sparsemi veitt okkur barnabörnun-
um gott veganesti út í lífið. Fyrir það
verð ég að eilífu þakklátur. Takk, afi,
fyrir allar góðu stundirnar og sér-
staklega fyrir frásagnirnar úr lífi
þínu.
Egill Axelsson.
Átján holur að baki og afi minn
hrósar sigri á púttvellinum á Hrafn-
istu. Mér er alveg sama og ég sam-
gleðst með honum. Aldrei vann ég
kallinn. Margar ánægjulegar minn-
ingar sitja eftir í hugarfylgsninu.
Þannig var hann. Kankvís, smá-
stríðinn, fullur af keppnisskapi að
njóta stundarinnar í brids, sundi eða
á púttvellinum eða að grínast í okkur
krökkunum. Við hændumst að hans
léttu lund og lífsorku sem hann naut
langt fram eftir aldri.
Í söknuðinum er jafnframt þakk-
læti. Þakklæti fyrir að hafa átt þenn-
an mann fyrir afa og langafa
barnanna minna, Sólrúnar Ástu og
Steinars. Við þau lék hann sér af
sömu lífsgleði og hann gerði fyrir
margt löngu við lítinn snáða í garð-
inum á Flókagötunni þar sem hægt
var að dunda sér endalaust við að
finna eitthvað nýtt og framandi.
Í barnsaugunum um hátíðirnar
var notalegt heimili afa og ömmu
jafnan eftirminnilega skreytt einu
fegursta jólatré á byggðu bóli en
endurspeglaði að öðru leyti sjálf-
stæði og nægjusemi. Þá umgjörð
byggði afi upp með þrotlausri elju og
krafti eigin handa.
Í lögreglubúningnum var lotning
barnanna fyrir afa ósvikin en í hon-
um starfaði hann í mörg ár. Ég ber
ómælda virðingu fyrir mönnum eins
og afa sem byggðu þetta land upp.
Okkar velferð er þeirra strit. Vega-
nestið út í lífið er traust, umburð-
arlyndi og nægjusemi. Við erum af-
anum og langafanum fátækari í dag
en minningin um hann mun lifa með
okkur um ókomna tíð.
Björn Axelsson.
Í minni sveit var lögreglan ákaf-
lega fjarlæg og lögregluþjónar bara
til í Basil fursta og Sherlock Holmes.
Nema Björn mágsi. Mamma kallaði
hann alltaf mágsa, hann var kvæntur
systur hennar og var kallaður mágsi
af öllum á heimilinu. Ímynd yfir-
valdsins varð mild og jafnvel glettin
þegar Björn var í vegalögreglunni á
sumrin og kom við á Grímsstöðum.
Var sírenan þá gjarnan sett í gang
og ekið á fullri ferð um túnin á eftir
hestum og dráttarvélum. Fótgöngu-
liðar sem rökuðu dreifar með hrífu
voru snarlega handteknir af stæði-
lega lögreglumanninum úr Reykja-
vík. Ég var alin upp við það að full-
orðnir karlmenn væru frekar alvar-
legir og brygðu helst ekki á leik með
börnum. Björn mágsi breytti þessari
sýn, hann hafði alltaf tíma til þess að
skemmta smáfólki. Og þegar við
sveitakrakkarnir stækkuðum hlökk-
uðum við til þess að Björn og Auður
kæmu í sumarfrí í sveitina. Við viss-
um að Björn gæfi sér tíma til að
skemmta okkur en einnig að fræða,
eins og að kenna okkur að þekkja og
safna jurtum. Enn minnist ég Björns
í hvert skipti sem ég reyni að príla á
fjall, því hann kenndi mér að „anda í
hverju skrefi“. Það hafði hann lært í
Ölpunum í einni af sínum ótal ferð-
um um Evrópu.
Björn Kristjánsson var mikill að
líkamsburðum og hraustmenni, alinn
upp vestur við Ísafjarðardjúp við
óblíð kjör á köflum. Ásamt glettninni
var í fari hans sterk réttlætiskennd.
Hann var gagnrýninn á misskiptingu
auðs og valda sem hann kynntist í
uppvextinum og fylgdist með í starfi
sínu sem lögregluþjónn á götum
Reykjavíkur. Ég spurði hann að því
þegar hann var hættur störfum
hvort ekki hefði verið erfitt á stund-
um að verja ríki borgarastéttarinn-
ar. Hann gerði ekki mikið úr því en
nefndi þó að það hefði verið sárt að
þurfa að bæla niður mótmæli þegar
ungt fólk fór loksins að hafa þau í
frammi seint á sjöunda áratugnum.
Ég kveð Björn Kristjánsson með
þakklæti fyrir að hafa kennt mér að
þekkja jurtir og ganga á fjöll en ekki
síst fyrir að sýna að það er hægt að
vera gagnrýninn á valdastéttina en
starfa jafnframt af heilindum í op-
inbera kerfinu.
Samúðarkveðjur sendi ég Axeli,
Öllu og þeirra fjölskyldum.
Ævar Kjartansson.
Björn Kristjánsson
V i n n i n g u r
Kr. 7.000 Kr. 14.000 (tvöfaldur)
329 7877 21374 34603 44556 53260 60031 71028
487 8213 21446 34987 44664 53320 60355 71947
806 8567 23379 36042 44730 53556 60598 72332
1061 8922 23980 36130 45078 53570 61127 72674
1504 8942 24046 36131 45301 53671 61818 72768
1768 9120 24160 36150 45414 53915 62996 73688
1856 9339 24415 36535 46084 53952 63719 74032
2160 9431 24761 36613 46331 54051 63775 74390
2436 9453 25459 36785 47486 54377 64206 74850
2847 9760 25464 36866 47593 54390 64303 74920
2955 10447 26363 38278 47700 55393 64555 75008
3139 10545 27747 38638 48083 55595 64609 75073
3180 10721 28718 39187 48193 55672 64616 75482
3778 11609 28777 39476 48249 55726 64695 76276
3905 11742 28811 40402 48718 56086 64883 77539
3916 12949 28971 41283 48970 56119 65997 77747
4097 13431 30202 41370 49910 56387 66317 77777
4713 14332 30240 41529 50008 56389 66497 77786
4767 14363 31215 41868 50015 56502 66932 78139
4780 14989 31513 41964 50070 56536 67245 78322
5515 15307 31579 42061 50250 56892 67384 78860
5641 16642 32139 42307 50352 56921 67403 79051
5902 17386 32404 42366 50508 57386 68325 79068
6230 17471 33017 42434 50704 57640 68369 79140
6467 18303 33097 42463 51264 57682 68463 79553
6539 18842 33303 42488 51397 57761 68565 79828
6793 18892 33413 42632 51554 57900 68628
6937 19106 33462 43786 51690 58050 68775
7036 19332 33582 44139 51732 58400 68948
7216 19886 34066 44190 51860 58439 69008
7286 20669 34450 44308 52009 59395 69748
7871 21365 34476 44468 53097 59867 70569
Næstu útdrættir fara fram16. des, 23. des & 30. des 2010
Heimasíða á Interneti: www.das.is