Morgunblaðið - 18.12.2010, Page 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 18. DESEMBER 2010
BAKSVIÐ
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Alvarleg staða í saltfiskframleiðslu
var til umræðu á fundi sjávarútvegs-
nefndar Alþingis í gærmorgun.
Óvissa ríkir um hvert framhaldið
verður í kjölfar á banni Eftirlits-
stofnunar EFTA, ESA, við notkun
fosfata við framleiðsluna. Þar kom
fram að framleiðendur óttast að
störf kunni að tapast og fiskur sem
hefur verið unninn í salt fyrir Spán
verði fluttur ferskur eða hausaður og
heilfrystur á erlenda markaði.
Fundurinn var haldinn að frum-
kvæði Einars K. Guðfinnssonar og
Jóns Gunnarssonar, þingmanna
Sjálfstæðisflokksins. Auk nefndar-
manna sátu fundinn forstjórar
MAST og Matís, þrír fulltrúar fram-
leiðenda og fulltrúar sjávarútvegs-
og utanríkisráðuneyta. Einar K.
Guðfinnsson sagði fundinn hafa ver-
ið mikilvægan og ljóst væri að staðan
í greininni væri mjög alvarleg.
Ekki margir kostir í stöðunni
„Tvennt er efst í huga í þeim efn-
um,“ sagði Einar. „Annars vegar
harkan og óbilgirnin sem einkennir
framkomu ESA og Evrópusam-
bandsins, en ESB hefur haft í hót-
unum. Sambandið hefur jafnvel hót-
að viðskiptaþvingunum af þessu
tilefni og ég þekki tæpast önnur
dæmi af hálfu Evrópusambandsins
um svo ofsafengin viðbrögð.
Hins vegar virðist sú hætta vera
fyrir hendi að vinnsla á fiski flytjist
úr landi, störfum fækki hér á landi
og verðmætasköpun minnki. Fram
kom hjá framleiðendum að bannið
gæti leitt til þess að fiskurinn yrði
fluttur út ferskur eða frystur og unn-
inn áfram á erlendum mörkuðum.
Það er þröngt um á öðrum mörk-
uðum og þetta gæti haft miklar af-
leiðingar fyrir verðmætasköpun í
þjóðarbúinu,“ sagði Einar.
Hátt hlutfall af þorski sem berst á
land á Íslandi fer í söltun og Spán-
armarkaðurinn er mikilvægastur
fyrir þessar afurðir. Fosföt hafa síð-
ustu ár verið notuð við framleiðslu á
megninu af saltfiski sem farið hefur
héðan til Spánar, Ítalíu og Grikk-
lands. Framleiðendur segja ekki
marga kosti í stöðunni fyrir svo
mikla og verðmæta framleiðslu. Til
viðbótar má nefna að Norðmenn
hafa aukið aflaheimildir um 140 þús-
und tonn af þorski á næsta ári.
Einar segir stjórnvöld og hags-
munaaðila í þröngri stöðu þar sem
fosfötin væru ekki leyfð, hvorki sem
aukefni né tæknilegt hjálparefni við
saltfiskvinnslu. Stóra verkefnið væri
að freista þess að fá banninu frestað
meðan unnið væri að lausn.
Endanlegt svar eftir ár
Aukefnanefnd ESB er með málið
til skoðunar, en að sögn Einars, er
talið að það geti tekið allt næsta ár að
fá endanlegt svar um hvort efnið
verður leyft. Fosföt eru leyfð í
vinnslu ýmissa annarra matvæla.
Um tveggja ára aðdragandi er að
banninu, sem nú hefur verið til-
kynnt. Í lok síðasta árs voru fram-
leiðendur síðan varaðir við að nota
fosföt og í framhaldi af því sótti fos-
fatframleiðandinn um leyfi fyrir þau
hjá aukefnanefnd ESB. Fjallað var
um erindið á tveimur fundum í fyrra-
vetur og í framhaldinu var óskað eft-
ir frekari gögnum. Þau liggja fyrir
og til stóð að framleiðendur í Noregi,
Færeyjum, Danmörku, Þýskalandi
og hér á landi hefðu samflot um svör
til aukefnanefndarinnar. Norðmenn
hafa síðan helst úr lestinni, en um-
beðin gögn frá Íslandi verða vænt-
anlega send á næstunni.
Óbilgirni ESA og óvissa um störf
 Hætta á að vinnsla á fiski flytjist úr landi, störfum fækki og verðmætasköpun minnki  Um tveggja
ára aðdragandi að banni við notkun fosfata við saltfiskverkun  Stóra verkefnið að fá banninu frestað
Morgunblaðið/Kristján
Blikur á lofti Óvissa er um framleiðslu á saltfiski fyrir Spán, Grikkland og Ítalíu og óljóst hvernig markaðir þróast.
Jón Gíslason forstjóri segir að
MAST muni ekki gera athuga-
semdir við saltfisk sem inni-
heldur fosföt hafi hann verið
framleiddur áður en tilkynnt var
um aðgerðir, þ.e. 13. desember.
Norðmenn hafa þegar byrjað
eftirlit og gert fosföt upptæk á
stöðum þar sem ekki er heimilt
að framleiða vöru sem inniheld-
ur fosföt. Þeir munu einnig hafa
stöðvað dreifingu á afurðum
sem innihalda efnin. ESA hefur
óskað eftir samræmdum að-
gerðum í löndum EES.
Miðað við 13.
desember
AÐGERÐIR VEGNA FOSFATA
Borgarráð hefur samþykkt breyt-
ingar á sorphirðu í Reykjavík. Breyt-
ingarnar ganga í gildi í áföngum á
næsta ári.
Veigamesta breytingin er sú að
hafin verður söfnun á flokkuðu sorpi
við heimili. Tvenns konar tunnur
verða við hvert heimili, ílát fyrir sorp
til endurvinnslu auk núverandi íláts
fyrir blandað sorp.
Frá og með 1. janúar 2011 verður
heimilissorp sótt á 10 daga fresti í
stað 7. „Magn heimilissorps í Reykja-
vík hefur minnkað um 20% á síðast-
liðnum árum og því ætti breytingin
að hafa óveruleg áhrif á borgarbúa.
Þetta er einnig í samræmi við sorp-
hirðutíðni í nágrannasveitarfélögum
á höfuðborgarsvæðinu,“ segir í til-
kynningu frá borginni.
Önnur breyting felst í því að stytta
vegalengdir milli sorphirðubíla og
sorptunna en víða eru sorpílát tugi
metra inni á lóðum, jafnvel á bak við
hús og hefur það valdið töluverðum
töfum á sorphirðu. Áætlað hefur ver-
ið að um 50% af vinnutíma starfs-
manna við sorphirðu í Reykjavík hafi
hingað til farið í það að ganga inn á
lóðir. „Til að nýta tíma starfsmanna
betur og þróa betra verklag verða
sorpílát frá 1. apríl 2011 sótt að há-
marki 15 metra frá sorpbíl. Vonir
standa til að með tímanum styttist
þessi vegalend. Borgarbúar geta
þangað til keypt viðbótarþjónustu ef
sækja þarf ílát lengra en 15 metra og
kostar hún 4.800 krónur á ári. Annað
úrræði er að færa sorpílátin á los-
unardögum eða flytja sorpgerðin þar
sem það er hægt,“ segir í tilkynning-
unni. sisi@mbl.is
Morgunblaðið/Frikki
Samdráttur Magn heimilissorps í Reykjavík hefur minnkað um 20%.
Hefja söfnun á
flokkuðu sorpi
 Hætt að sækja sorp inn á lóðir
Eldhússorp verður sótt
» Lagt er til að hafin verði
söfnun og vinnsla á lífrænum
eldhúsúrgangi árið 2013. Sú
söfnun kallar ekki á viðbót-
artunnu heldur verður sérstakt
ílát hengt inn í sorpílátið.
» Breytingar verða kynntar
ítarlega fyrir borgarbúum á
næstu vikum.
Kostnaður við málsókn slitastjórnar
Glitnis gegn fyrrum hluthöfum og
stjórnendum Glitnis fyrir dómstóli í
New York nemur nú 375 milljónum
króna, samkvæmt upplýsingum frá
slitastjórninni. Þá upplýsir stjórnin
að 90% kröfuhafa Glitnis séu erlend-
ir og eignir séu að langmestu leyti
staðsettar utan Íslands.
Segir í tilkynningu að kostnaður-
inn sé ekki mikill samanborið við þá
hagsmuni sem slitastjórn sé að berj-
ast fyrir að ná til baka til kröfuhafa.
Dómari í New York ákvað í vikunni
að vísa máli Glitnis frá á grundvelli
þess að allir aðilar þess væru ís-
lenskir.
„Ákvörðun um málsókn var tekin
á grundvelli ráðgjafar virtrar banda-
rískrar lögmannsstofu enda snerist
málareksturinn að grunni til um út-
boð sem fór fram í Bandaríkjunum
og á grundvelli þarlendra laga. Þess
utan háttar svo til að margir hinna
stefndu eru með lögheimili utan Ís-
lands,“ segir meðal annars í tilkynn-
ingunni.
Kostnaður málsóknar 375 millj.