Morgunblaðið - 03.06.2011, Síða 30

30 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 3. JÚNÍ 2011
Á sunnudag verður opið í
Sveinshúsi í Krýsuvík frá kl.
13:30 til 17:00, en þar stendur
yfir sýning á verkum Sveins
Björnssonar undir yfirskrift-
inni Huldufólk og talandi stein-
ar. Þetta er fimmta sýning
Sveinssafns á verkum Sveins
heitins Björnssonar listmálara
í Sveinshúsi í Krýsuvík frá því
að reglubundið sýningarhald
hófst þar sumarið 2000.
Sýningarhald fer að öðru leyti fram fyrsta
sunnudag í mánuði yfir sumarmánuðina en einnig
á öðrum tímum samkvæmt samkomulagi fyrir
hópa fólks. Finna má upplýsingar um Sveinssafn
og aðstandendur þess á sveinssafn.is.
Myndlist
Verk Sveins
í Sveinshúsi
Sveinn
Björnsson
Út er komin bókin Svarf-
aðardalsfjöll eftir Bjarna E.
Guðleifsson. 1995 ákváðu fjórir
göngufélagar að ganga fjall-
garðinn sem umlykur dalinn og
afdal hans, en hreppamörkin
umhverfis Svarfaðardal eru um
120 km löng og innan þeirra 75
tindar með jafnmörgum skörð-
um. Það tók félagana fimmtán
göngudaga á átta árum að
ljúka verkefninu. Í bókinni
Svarfaðardalsfjöll er ferðum þeirra félaganna eft-
ir vatnaskilum og fjallseggjum lýst í máli en einn-
ig með 138 myndum og 18 kortum. Nöfn flestra
tinda eru færð inn á myndirnar og skörð eru nafn-
kennd. Bókaútgáfan Hólar gefur bókina út.
Bækur
Gengið um Svarf-
aðardalsfjöll
Kápa Svarfaðar-
dalsfjalla.
Næstkomandi sunnudag kl.
14.00 verður Hrafnhildur
Schram listfræðingur með leið-
sögn um sýninguna Kona/
Femme – Louise Bourgeois
sem nú stendur yfir í Listasafni
Íslands. Sýningin er hluti af
dagskrá Listahátíðar í Reykja-
vík.
Á sýningunni eru 28 verk eft-
ir Louise Bourgeois, einkum
innsetningar og höggmyndir,
en jafnframt málverk, teikningar og textilverk.
Verkin eru úr nokkrum einkasöfnum þ. á m. einka-
safni Ursulu Hauser í Sviss og Hauser & Wirth,
Louise Bourgeois Trust í New York. Hrafnhildur
Schram er sjálfstætt starfandi fræðimaður.
Myndlist
Leiðsögn um sýn-
inguna Konu
Hrafnhildur
Schram
Um næstu helgi verður haldið
meistaranámskeið í flautuleik í Sel-
inu á Stokkalæk. Aðalkennari nám-
skeiðsins er Emily Beynon, fyrsti
flautuleikari Konunglegu Concert-
gebouw-hljómsveitarinnar í Amst-
erdam. Einnig munu Hallfríður
Ólafsdóttir, fyrsti flautuleikari Sin-
fóníuhljómsveitar Íslands, og Jón
Guðmundsson flautukennari kenna
á námskeiðinu.
Á námskeiðinu munu nemendur
á framhalds- og háskólastigi koma
saman og leika fyrir Emily. Nám-
skeiðið hefst á föstudagskvöld með
yfirferð á grunnatriðum flautuleiks
en á laugardag og sunnudag verða
hóptímar með Emily Beynon. Nám-
skeiðið er fullbókað en hægt er að
fá áheyrnarpassa að einstökum
hóptímum. Í lok námskeiðsins
verða haldnir tónleikar með nem-
endum og kennurum.
Á lokatónleikunum munu nem-
endur námskeiðsins leika kafla úr
helstu verkum flautubók-
menntanna eins og sónötum eftir
J.S. Bach, Poulenc og Martinu auk
verka eftir frönsku meistarana
Gaubert, Roussel, Ibert og Saint-
Saens. Meðleikari á píanó er Anna
Guðný Guðmundsdóttir. Einnig
koma kennarar námskeiðsins fram.
Tónleikarnir verða um klukku-
stundarlangir. Þeir eru öllum opnir
og hefjast kl. 15.00.
Meistari Emily Beynon heldur
námskeið á Stokkalæk.
Meistara-
námskeið í
flautuleik
 Námskeið og tón-
leikar á Stokkalæk
Næstkomandi sunnudag verður
opnuð í anddyri Hallgrímskirkju
sýning Þóru Þórisdóttur sem hefur
yfirskriftina Rubrica. Á sýningunni,
sem er liður í sýningaröðinni Krist-
in minni, verða myndverk sem fjalla
um túlkun Þóru á heilögum anda, en
hún leggur áherslu á að rétta við
kynjað táknmál Biblíunnar. Lykil-
verk á sýningunni er Biblía sem
Þóra hefur þvegið með saltvatni og
blóði ásamt því að skrifa inn ýmsar
hugleiðingar og leiðbeiningar.
Þóra útskrifaðist úr skúlptúrdeild
Myndlista og handíðaskóla Íslands
árið 1994 og á útskriftarárinu sýndi
hún slátrað lamb, eirorm á stöng og
kvöldmáltíðarinnsetningu undir titl-
inum „Blóð lambsins“. Síðan þá hef-
ur hún aðallega unnið með trúarleg
þemu í list sinni, þar sem hún túlkar
Biblíuna á sinn hátt og samþættir
við femíníska heimspeki.
Þóra segir að í huga trúaðra sé
orðið í Biblíunni svolítið heilagra en
í huga þeirra sem finnst hún bara
vera gömul skrudda „og þá getur
manni sárnað, sérstaklega ef maður
er kona, hve mikið ójafnvægi er í
kynjaðri orðræðu í henni. Mér
finnst þannig áberandi hvað tákn-
mál trúarinnar er stundum sett upp
sem kynferðisleg tákn; það er talað
um orð guðs sem sæði og karlmað-
urinn og sæði hans er upphafið,
bæði samkvæmt því að eignast niðja
og sem tákn um orð guðs. Konan er
aftur á móti ekki eins upphafin, hún
er óhrein á blæðingum og svo fram-
vegis. Ég les Biblíuna aftur á móti
upp á nýtt með það í huga að heil-
agur andi sé kvenkyns, enda andinn
kvenkynsorð í hebresku: Það þarf
orð og það þarf heilagan anda til að
lífga orðið svo úr verði líf,“ segir
Þóra. „Ég er að vinda ofan af þess-
ari orðræðu og reyna að túlka hana
okkur í hag, rétta hana aðeins.“
Liður í verkinu er að Þóra þvær
Biblíuna uppúr saltvatni, notar til
þess salt úr Dauðahafinu, og líka
uppúr blóði sem vísar aftur í yfir-
skrift sýningarinnar Rubrica, sem
þýðir það sem var prentað með
rauðu sem fyrirsögn eða yfirskrift
eða leiðbeiningar, sem hún segir að
vísi í rauðan leir og líka í blóð. „Ég
skrifa líka með rauðu útskýringar
mínar og leiðbeiningar í Biblíuna og
svo þrútnar hún út við þvottinn og
hleypir lofti og ljósi inn í sig og
blöðin verða svo mjúk og krumpuð
að ekki er hægt að loka henni.“
Sýning Þóru er þriðja sýningin í
sýningaröð Listvinafélags Hall-
grímskirkju, Kristin minni. Sýn-
ingin stendur fram eftir sumri og er
opið alla daga vikunnar frá kl. 9:00-
20:00.
Andi Þóra Þórisdóttir þvær Biblíuna með saltvatni og blóði og skrifar inn í
hana hugleiðingar og leiðbeiningar á sýningu í anddyri Hallgrímskirkju.
Biblían þvegin
uppúr saltvatni
Efni og andi
» Með þvottinum segist Þóra
hleypa lofti og ljósi inn í Biblí-
una.
» Hún segir að í Biblíunni sé
mikið ójafnvægi í orðræðu
hvað varðar konur.
 Þóra Þórisdóttir túlkar Biblíuna og
samþættir við femíníska heimspeki
Ásókn í hátíðina hef-
ur verið rosalega
mikil síðastliðin 5 ár 31
»
Það gæti reynt á þolrifin,myndi margur hugsa, aðsitja í klukkutíma oghlusta á hægfara kontra-
bassaleik með sparsömu slagverki.
En reyndin var önnur í Tjarnarbíói
þar sem Tómas R. Einarsson flutti
ættarverk sitt, Strengi, við und-
irslátt Matthíasar M.D. Hemstocks
þar sem þrjár kongótrommur voru í
aðalhlutverki og tvímenningarnir
með hljóðfæri sín einkar mynd-
rænir þar sem Tómas stóð við bass-
ann en Mattías sat á perúsku cajoni.
Á tjald var varpað myndbands-
upptökum Tómasar af þeim stöðum
er áttu við hvern ópus minninganna
og ýmist gældi mjúkur lækjarniður
eða hæglát alda við hlustir. Lamb
jarmaði, mófuglar kvökuðu og
hrossagaukur steypti sér, en á Gils-
firði syntu álftir. Sjónarhornið það
sama í hverjum ópusi en niðurinn
margbreytilegur.
Nú er þessi tónlist komin út á
geisla- og mynddiski og þótt tónlist-
in hljómi vel ein er ólíkt meiri upp-
lifun að horfa á mynddiskinn og sjá
forfeður Tómasar birtast milli þess
sem vatnið leikur við hvurn sinn
fingur.
Tómas er ekki fingrafimur bassa-
leikari og setti sér fljótt að kanna
frumhljóm hins plokkaða bassa og
leyfa djúpum tóni strengjanna að
njóta sín til fullnustu. Hann varð
snemma glúrinn djassbassaleikari
og samdi marga af fínustu djass-
ópusum sem hér hafa verið skrifaðir
og það eru ekki margar íslenskar
djassplötur sem slá við „Nýjum
tóni“ eða „Undir 4“. Hin síðari ár
hefur Tómas verið upptekinn við að
færa karabíutaktinn kúbanska í
djassbúning og hlotið hrós fyrir víða
um heim.
Strengir bera þessum rótum
Tómasar vitni og stundum er bó-
leróið ráðandi og svo skjóta söng-
dansar upp kollinum eins og í
ópusnum um Kristínu móður hans,
„Halldórshúsi“, sem stóð austan
Blöndu. Þá hefur maður á tilfinn-
ingunni að Kristín hafi stigið fjör-
ugan foxtrott í sundlauginni í Sæ-
lingsdal sem vatninu var stundum
hleypt úr þegar henni var breytt í
danshús. Þar ólst Tómas upp er fað-
ir hans var skólastjóri á Laugum.
Þótt söngdansaminnunum bregði
fyrir er tónlistin fyrst og fremst af
hinni kúbönsku æð Tómasar og þar
gegnir slagverk Matthíasar mik-
ilvægu hlutverki, þótt aldrei sé
hann senuþjófur.
Ekki má gleyma að diskunum
fylgir efnismikill bæklingur þar sem
Tómas rekur ættarsöguna. Kápu-
myndin er eftir dóttur Tómasar,
Ástríði, er féll frá í blóma lífsins á
síðasta ári og minningu hennar er
verkið tileinkað. Tómas yrkir til
dóttur sinnar og segir þar: „Er
mínu lagi lýkur/ launar þú mér von-
andi fóstrið/ og leiðir mig á
ókunnum vegi.“ Fallega ort og ekki
er lokalagið „Til Ástríðar“ síðra.
Þar ríkir andblær kynslóðanna sem
safnast hafa saman í gleði og sorg í
lágreistum kirkjum Dalanna.
Svo óska ég lesendum gifturíks
sumars og vonandi sjáumst við á
djasshátíð í ágúst.
Samlíðan tóna og vatns
Morgunblaðið/Sigurgeir S
Minningar Tómas R. Einarsson flutti ættarverk sitt, Strengi, í Tjarnarbíói
við undirslátt Matthíasar M.D. Hemstocks.
Strengir Tómasar R. Einarssonar
bbbbm
Höfundur tónlistar og myndverks, Tóm-
as R. Einarsson, lék á bassa og Matthías
M.D. Hemstock á slagverk.
VERNHARÐUR
LINNET
TÓNLIST