Morgunblaðið - 13.07.2011, Blaðsíða 29

MENNING 29
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 13. JÚLÍ 2011
Myrkfælni, hroll-vekjusafn ÞorsteinsMars Gunnlaugssonar,er skemmtileg ný-
breytni og höfundur fer vel af stað
með sinni fyrstu bók en vissulega
eru sögurnar misgóðar og auðvelt
að benda á ýmsa vankanta.
Í tilkynningu segir að þessar ell-
efu smásögur fái allar hárin til að
rísa. Það er að vísu orðum aukið
en hins vegar eru flestar sögurnar
vel skrifaðar, vel upp byggðar og
spennuþrungnar. Á stundum er
samt eins og það vanti endinn.
Hvað svo? Sögurnar „Milli þils og
veggjar“ og „Einar“ hafa þetta en
„Marbendill“ og „Hundgá á heið-
inni“ skilja lesandann eftir í lausu
lofti.
Sögusviðið er Ísland á mis-
jöfnum tíma og oft í kjallara þar
sem er fnykur eða nálykt. Flestar
sögurnar gerast að vetri til, í hríð
og myrkri á Vestfjörðum, Snæ-
fellsnesi, Norðurlandi eða Suður-
landi. Sögurnar eru ólíkar. Sumar
eru hreinræktaðar draugasögur
eins og til dæmis „Svefnfriður“ og
„Húsið“ á meðan aðrar eru frá-
sagnir af morði samanber „Dýrið“.
Konur eru ýmist í dökku, síðu
pilsi, dökku pilsi eða síðu pilsi og
ýmsar aðrar lýsingar eru keim-
líkar. Veðrið var það versta sem
kennslukonan unga í „Svefnfriði“
hafði upplifað og sölumaðurinn í
„Óvættinni“ hafði aldrei séð jafn
þétta ofankomu. Sölumaðurinn fór
aldrei aftur á Barðaströnd og sál-
fræðineminn í „Músunum í kjall-
aranum“ kom aldrei aftur að
Sandi.
Textinn rennur almennt vel og
prófarkalestur er góður en nokkr-
ar klaufavillur hafa samt sloppið í
gegn. Verst er systkynin (bls. 89)
og svo versla menn ekki vörur
(bls. 104 og 144). Býsna þetta og
býsna hitt getur verið of mikið af
því góða í sömu smásögunni og
setja má spurningarmerki við að
skreyta textann með orðum sem
eru fólki almennt ekki töm. Hornr-
iði (hornriða stendur í sögunni bls.
90) og hafgúa koma upp í hugann
en þetta er auðvitað smekksatriði
– það sem einum þykir eðlilegt
getur verið framandi hjá öðrum –
og breytir engu þegar á heildina
er litið. Það skal þó áréttað að gott
og kjarnyrt mál er alltaf höfundum
til sóma.
Í stuttu máli er Myrkfælni góð
tilraun og það er ekki slæmt að
lesa draugasögur í björtu, ekki síst
fyrir myrkfælna.
Draugasögur í björtu
Myrkfælni bbbnn
Smásögur eftir Þorstein Mar Gunn-
laugsson. Rúnatýr gefur út 2011. 157
bls., kilja.
STEINÞÓR
GUÐBJARTSSON
BÆKUR
Morgunblaðið/Sigurgeir S.
Draugasögur Þorsteinn Mar, höfundur hrollvekjusafnsins Myrkfælni.
„Það er tungan sem gerir okkur að
þjóð,“ sagði Vigdís Finnbogadóttir,
fyrrverandi forseti, þegar hún opn-
aði Ljóðasetur Íslands formlega að
viðstöddu fjölmenni í Siglufirði á
föstudag.
Stofnandi Ljóðasetursins er Þór-
arinn Hannesson kennari og kona
hans, Kristín Guðmundsdóttir. Þór-
arinn segir að um þrjú ár séu liðin
síðan hann fékk hugmyndina að
stofna nokkurskonar miðstöð ljóða-
unnenda þar sem þeir gætu komið
og litið í bók yfir kaffibolla. Hann
átti húsnæðið sem setrið er í og
hófst þá handa við söfnun ljóða-
bóka. Jafnframt var farið að huga
að breytingum á húsnæðinu. Safnið
telur nú um 1.500 titla.
Frú Vigdís Finnbogadóttir var
heiðursgestur við opnunina og ósk-
aði íbúum Fjallabyggðar til ham-
ingju með framtakið. ,,Í þjóðararfi
okkar er ljóðið ávallt á næsta leiti,“
sagði Vigdís þegar hún afhenti
setrinu ljóðabókina Hrannir eftir
Einar Benediktsson að gjöf. Í til-
efni af opnuninni lásu Þórarinn
Eldjárn og Páll Helgason upp ljóð,
Sönghópurinn Fjallahnúkar söng
nokkur lög auk þess sem ræður
voru fluttar og ýmsar gjafir bárust,
bæði ljóðabækur og peningar.
Þórarinn sagði að ýmsir hefðu
lagt hönd á plóginn við að hrinda
þessu máli í framkvæmd. Af ein-
staklingum nefndi hann sérstaklega
þrjá menn. Pál Helgason, Jónas
Ragnarsson og Arnold Bjarnason.
Fyrir tilstilli tveggja síðastnefndu
eignaðist setrið mikið og gott
einkasafn af ljóðabókum fyrr á
þessu ári sem virkilega mikill feng-
ur var af.
Morgunblaðið/Örn Þórarinsson
Opnun Vigdís Finnbogadóttir lýsti Ljóðasetrið á Siglufirði formlega opnað
og óskaði Þórarni Hannessyni, stofnanda þess, til hamingju.
,,Það er tungan sem
gerir okkur að þjóð
 Vigdís Finnbogadóttir opnaði
Ljóðasetur Íslands í Siglufirði
Í hádeginu í dag halda þær Matthildur Anna Gísla-
dóttir píanóleikari og Guðbjörg Sandholt messósópr-
ansöngkona tónleika í Dómkirkjunni þar sem flutt
verða Sígaunaljóð ásamt öðrum söngljóðum eftir
þýska tónskáldið Johannes Brahms. Tónleikarnir
hefjast klukkan 12.10 og standa í um 45 mínútur.
Matthildur Anna lauk meistaranámi í meðleik frá
Royal Academy of Music í London vorið 2009 þar
sem hún lærði hjá Andrew West og Graeme Hump-
hrey. Hún er búsett í London og stjórnar Íslend-
ingakórnum auk tveggja enskra kóra. Hún hefur
haldið fjölda tónleika með einsöngvurum og kórum
og spilað fyrir óperusenur. Hún hefur tekið þátt í
fjölmörgum námskeiðum, þar á meðal Oxford Lieder
Festival og Sommer Lied Weinberg í Austurríki, og
sótt tíma og meistaranámskeið meðal annars hjá Ro-
ger Vignoles, Julius Drake, Sarah Walker, Richard
Stokes og Michael Dussek.
Guðbjörg hefur undanfarin ár stundað framhalds-
söngnám í London, Salzburg í Austurríki og nú síð-
ast í Hollandi þar sem hún er nú búsett. Kennari
hennar er Jón Þorsteinsson, söngkennari við Tónlist-
arháskólann í Utrecht. Guðbjörg hefur auk þess ný-
lega sótt tíma og námskeið hjá Wolfgang Holzmair,
Roger Vignoles, Sarah Walker, Angelika Kirschla-
ger og Pieter Alferink. Hún stóð fyrir tveimur tón-
leikaröðum í Foundling Museum í London og var
seinni röðin tileinkuð íslenskum tónlistarmönnum.
Að sögn Guðbjargar hafa þær Matthildur Anna
þekkst frá því þær voru báðar í söngnámi sem litlar
stelpur. „Við hófum samstarf þegar við bjuggum
báðar í London, en nú er ég komin til Hollands og
Matthildur býr enn í London og við höfðum því ekki
mörg tækifæri til að vinna saman. Það var því til-
valið að grípa tækifærið því við erum báðar á Íslandi
í sumar.“
Tónleikarnir hafa yfirskriftina Sígaunaástir og
aðrar ástir og á efnisskránni eru sönglög eftir Jo-
hannes Brahms, eins og getið er. Sígaunaljóð
Brahms eru átta sönglög og „glaðværustu sönglög
hans, sem hann samdi eiginlega sér til skemmtunar,“
segir Guðbjörg. „Svo ætlum við líka að syngja nokk-
ur sönglög hans önnur sem fjalla líka um ástina, en
með aðeins meiri dramatík.“ arnim@mbl.is
Morgunblaðið/Ómar
Sönglög Matthildur Anna Gísladóttir og Guðbjörg Sandholt halda hádegistónleika í Dómkirkjunni í dag.
Sígaunaástir í hádeginu
 Sönglög Brahms á hádegistónleikum í Dómkirkjunni
Fjölmiðlar á Norðurlöndum,
Frakklandi, Spáni og Ítalíu hafa að
undanförnu minnst Thors Vil-
hjálmssonar rithöfundar, en Thor
féll frá 2. mars sl.
Í minningargrein um Thor í
spænska blaðinu El País var Thor
sagður „risi í íslenskum bók-
menntum“ og þar segir að með
honum hafi horfið á braut einn
mesti rithöfundur Íslendinga allra
tíma og mikilmenni evrópskra bók-
mennta.
Ítalska blaðið Corriere della sera
og fleiri ítalskir fjölmiðlar hafa
minnst Thors og þýðinga hans á
ítölskum bókmenntum og vináttu
hans við ýmsa frammámenn í
ítölsku menningarlífi, eins og Pasol-
ini og Fellini, en sá fyrrnefndi bauð
Thor hlutverk Krists í myndinni
„Vangelo secondo Matteo“ (Guð-
spjallið samkvæmt Mattheusi).
Í Mondo Editoriale er Thor
nefndur „mestur íslenskra sam-
tímahöfunda“, en í greininni segir
m.a.: „Thor Vilhjálmsson er einn af
fyrstu íslensku rithöfundunum á
tuttugustu öld til að fjarlægjast
hvers kyns raunsæi í lýsingum á
mannlegum aðstæðum og mál-
efnum og horfa þess í stað til frjáls-
legs frásagnarmáta og hug-
myndaauðgi evrópsku
skáldsögunnar (Joyce) og þeirrar
amerísku (Faulkner). Þannig losn-
aði hann úr fjötrum átthaganna og
forðaðist að líkja eftir verkum Hall-
dórs Laxness, föður hinnar íslensku
skáldsögu samtímans“.
Í Information kallar danski þýð-
andinn Erik Skyum Nielsen Thor
„einn af allra stærstu prósahöf-
undum nútímans á Íslandi“ og út-
gefandi hans, Jens Christiansen tal-
ar í grein sinni í Politiken um Thor
sem sendiherra íslenskra bók-
mennta fyrir umheiminn og öfugt.
Hann hafi haft helstu tungumál
Evrópu á valdi sínu og þýtt verk
fjölmarga erlenda höfunda eins og
Umberto Eco og André Malraux.
Við fráfall Thors, segir blaðið, hef-
ur Ísland misst einn helsta menn-
ingarfrumkvöðul sinn á 20. öld.
Thors Vilhjálmssonar
minnst víða um Evrópu
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
Risi Thors Vilhjálmssonar hefur
verið minnst víða í Evrópu.