Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1988, Blaðsíða 72

70
Margrét Jónsdóttir
2.6
Þær rannsóknir á máli bama á aldrinum fjögurra til sex ára sem
gerðar voru fyrir nokkrum ámm staðfesta á margan hátt þær niður-
stöður sem hér em settar fram. Fram kemur að tíðni réttra endinga
vex yfirleitt með hækkandi aldri (sex ára) og þá jafnframt tilhneiging
til að alhæfa />-fleirtöluna í kvenkyni, en f máli fjögurra ára bama
er ar-endingin mjög sterk og á það líka við um karlkynið. En þess
má jafinframt geta að á því stigi hafa þau sterk kvenkynsorð mjög
oft endingarlaus í fleirtölu eins og hvomgkynsorðin. Því má segja að
á því stigi hafi bömin ekki áttað sig til fulls á hinum ólíku kynjum
nafnorða í málinu. Við sex ára aldur hafa þau hins vegar gert sér þann
mun ljósari.20
Líta má á nokkur atriði úr þessari könnun. Skeið er langoftast í
fleirtölu skeiðar og á það bæði við um fjögurra og sex ára böm. f
þessu sambandi er athyglisvert hve mörg böm mynda fleirtölu með
-ar og -ir af orðinu geit en eins og fram kom hér áður mynda
mörg algeng orð með -ei- í stofni fleirtölu með -ir enda þótt ar-
fleirtalan sé tíðari. Vél er oftast í fleirtölu vélar við sex ára ald-
ur en við fjögurra ára aldur var nokkuð jöfii dreifing milli fleir-
tölumyndanna vélar og vél\ mun færri sögðu vélir. Fram kom hér
áður að orð með -é- í stofni eru aðeins tvö og er aðeins annað
þeirra lifandi í daglegu tali og því hefur þetta orð engan stuðning
af öðm orði, stendur eitt sér. Fleirtala orðsins nál er með -ar hjá
Eins og fram hefur komið eru þær „reglur“ sem hér eru settar fram misþröngar.
Þrengstar eru þær sem krefjast mestra upplýsinga. Þess ber líka að geta að vafasamt
er að hægt sé að tala um „reglu“ í 5) vegna þess hve litlar upplýsingar er hægt að
gefa.
Eftirtalin orð sem öll enda á viðskeyti mynda fleirtölu með -ir séu þau á annað
borð notuð í fleirtölu. Hún er alltaf fyrirsegjanleg:
1) Orð sem enda á -an/ -un: skemmtan, pöntun, verslun.
2) Orð sem enda á -und: tegund, þúsund.
3) Orð sem enda á -semd, -úð, -urð og mynda fleirtölu.
20 Hér má benda á niðurstöður Bjöms Þórs Svavarssonar (1988) um vélræna kyn-
greiningu nafnorða f íslensku. Hann sýnir fram á að einkvæð orð af þeirri gerð sem
hér um ræðir eru miklu fremur hvorugkyns en kvenkyns.