Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2004, Blaðsíða 178

176
Guðrún Kvaran
Skaftafellssýslu fyrir sunnan. Um kvenkynsmyndina kvennagóðin
fékkst eitt dæmi úr Borgarfirði og úr Dalasýslu fékkst heimild um
kvenkynsmyndina kvennagoða sem einnig er oftast notað með greini,
kvennagoðan.
Af því sem hér hefur verið tekið saman má sjá að barnagull er nær
einrátt á Austurlandi. Eitt stakt dæmi um vinstrarsnók er merkt Suður-
Múlasýslu en enginn virðist hafa þekkt eða nefnt vinstrargull. Orðin
yfir vinstrartotuna og útbreiðsla þeirra kemur fram í töflu 1 hér að
framan.
2.2 Dillublautur og fundvikka
I 25. árgangi íslensks máls voru bæði orðin dillublautur ‘rennandi
blautur’ og fundvikka ‘seiða til sín (með göldrum)’ til umræðu (Guð-
rún Kvaran 2003:166). í báðum tilvikum var sagt að vegna dæmafæð-
ar væri erfitt að segja nokkuð um útbreiðsluna. í útvarpsþættinum um
íslenskt mál á liðnum vetri ræddi ég um orðið dillublautur og önnur
orð því tengd og fékk nokkuð af heimildum. Rétt er því að bæta við
það sem áður er komið fram.
í talmálssafni var fyrir ein austfirsk heimild um dillublautur. í rit-
málssafni eru skráð tvö dæmi en ef betur er að gáð eru þau í grein eftir
Benedikt Gröndal: „Þó hálærðir stúdentar og flöjelsfínir framtíðar-
drengir komi rennandi úr útreiðartúrum með silkihúfur eins og dillu-
blautar kúaklessur“ (1950:445). Benedikt var ekki að austan en getur
vel hafa lært orðið af einhverjum af þeim slóðum. Við fýrirspurnum
fékk ég nokkrar heimildir. Ein barst úr Suður-Múlasýslu um myndina
dillublautur. Önnur á rætur að rekja til Vopnafjarðar og myndin er
dilliblautur með i-i og er hún sögð notuð um eitthvað óvandað, t.d.
rennblauta strigapoka. Sami heimildarmaður kannaðist við að eitthvað
væri dillirennandi ef það er mjög blautt. Heimildarmaður, fæddur og
uppalinn á Borgarfirði eystra, kannaðist bæði við orðin dillivotur og
dilliblautur en taldi hið síðara algengara fyrir austan. Hlustandi í
Reykjavík sendi þessa vísu sem Páll Ólafsson skáld orti eftir að bát
hafði hvolft við Miðlendingarsker hjá Nesi í Loðmundarfirði þar sem
hann bjó þá: