Vera - 01.04.1987, Blaðsíða 11

fram í þeim, þ.e. að jafnrétti
skuli veratil náms á íslandi.
Það vantar mikið á að hægt
sé að framfylgja lögunum
og kennarar eru enn að
berjast fyrir bættri námsað-
stöðu innan skólanna. Á
sama tíma heyrast æ oftar
raddir um ágæti einkaskóla
og hversu æskilegt sé að
foreldrar geti keypt bestu
fáanlega menntun fyrir
börn sín á frjálsum mark-
aði. Þessar hugmyndir
koma oftast frá þeim aðilum
sem vilja „báknið burt“ og
samdrátt í ríkisrekstri. Auð-
vitað er hér á ferðinni aðför
að því velferðarsamfélagi
sem hefur verið að smá þró-
ast og er enn allt of skammt
á veg komið.
Ég er þeirrar skoðunar að
íhaldsöflin á íslandi séu
langt á veg komin með að
rífa niður félagslega upp-
byggingu og það kemur
m.a. fram í skólanum. Þeir
eru i fjársvelti og geta því
ekki veitt þá þjónustu sem
þeim ber að gera sam-
kvæmt grunnskólalögun-
um. Kennarar eru smánar-
lega illa launaðir og neyð-
ast þvi til að taka á sig of
mikla yfirvinnu sem aftur
bitnar á skólastarfinu. Þetta
verður svo til þess að sumir
foreldrar sem eru vel stæð-
ir, óska frekar eftir kennslu
í einkaskólum fyrir börnin
sín.
Ég er viss um að lang-
flestir kennarar vilja góðan
grunnskóla þar sem allir
nemendur geta fengið
góða kennslu við hæfi
hvers og eins frekar en að
þróunin verði sú að ríkið
reki annars flokks ódýra
skóla og þeir sem vilja góða
menntun verði að borga
viðbót úr eigin vasa. En
kennarar vilja líka mann-
sæmandi laun og þess
vegna má alveg búast við
þvi að einkaskólum fjölgi ef
ekki kemur til breytt stefna
yfirvalda í menntamálum.
Ég get ekki hugsað þá
hugsun til enda — það
verður að snúa við blaðinu.
— Hvaða áhrif telur þú að
einkavæðing hafi á ríkisfjölmiðl-
ana?
Ég leyfi mér nú að kalla
einkavæðinguna frekjufrelsi!
Hún hefur ekki aukið frelsi eins
eða neins nema þeirra sem
fara með völdin og fjármagnið
í þessu landi og oftar en ekki er
það á kostnað okkar sameigin-
legu hagsmuna. Ríkisútvarpið,
sem er eini íslenski fjölmiðill-
inn í almenningseign, hefur
t.d. orðið að gjalda þess aö
hagsmunir þess hafa orðið að
víkja fyrir nýjum stöðvum sem í
daglegu tali eru kallaðar frjáls-
ar. Hin svokallaða frjálsa sam-
keppni er nú ekki rishærri en
svo að þegar hún hélt innreið
sina með nýjum útvarpslögum
var þrengt verulega að rekstr-
argrundvelli okkar sameigin-
lega útvarps og því gert mjög
erfitt um vik að bregðast við
nýjum og breyttum aðstæðum.
Það var auðvitað fyrirsjáanlegt
að þær auglýsingatekjur sem
útvarpið hafði haft myndu
dreifast með tilkomu nýrra
stöðva og því verið eðlilegt aö
gera ráð fyrir auknum tekju-
stofnum til að útvarpið okkar
gæti haldið velli í þeirri sam-
keppnisaðstöðu sem það var
komið í. Þess í stað voru tekju-
stofnar útvarpsins skertir og er
nú svo komið að hallinn á
rekstri stofnunarinnar er all-
mikill.
Þar fyrir utan steðjar marg-
víslegur vandi að Ríkisútvarp-
inu sem er um margt sameigin-
legur vanda annarra fyrirtækja
í almenningseign. Launakjör-
um opinberra starfsmanna
hefur verið haldið niðri og
starfsfólki bjóðast því betri
laun á stöðvum í einkaeign.
Þessi láglaunastefna hefur því
þær afleiðingar í för með sér að
stofnanir á borð við ríkisútvarp-
ið þjálfa upp hæfa starfsmenn
og hverfa síðan á braut með
starfsreynsluna í farteskinu og
verður því ríkisútvarpið eins
konar uppeldisstöð fyrir einka-
stöðvarnar hvað varðar fag-
fólk. Flokkspólitísk afskipti,
sem koma m.a. fram í manna-
ráðningum og ákvörðunarvaldi
útvarpsins draga úr sjálfstæði
stofnunarinnar og hamla gegn
opnara stjórnunarformi og
þeirri valddreifingu sem er
nauðsynleg til að styrkja frum-
kvæði starfsfólks og efla já-
kvæðan starfsanda meðal
þess.
Frelsi fjármagnsins í út-
^aría Jóhanna Lárusdóttir,
fulltrúi Kvennalistans í útvarpsráði
..Einkavaeðingin
er frekjufrelsi"
varpsrekstri hefur ekki aukið
frelsi landsmanna til tjáningar
þar sem stöðvar í einkaeign
hafa engar skyldur við neyt-
endur og frelsi þeirra til að hafa
áhrif á efnisval og dagskrá er
fyrir borð borið. Samkvæmt
lögum ber Ríkisútvarpinu að
sinna margvíslegum skyldum
við eigendur sína sem einka-
stöðvar eru undanþegnar. Því
ber m.a. að senda út til alls
landsins og næstu miða, gæta
hlutleysis í fréttaflutningi og
vera vettvangur mismunandi
skoðana. Því er ætlað að varð-
veita einkenni íslenskrar
menningar og stuðla að sí-
felldri sköpun hennar og end-
urnýjun.
Ef Ríkisútvarpið á að geta
sinnt þessum skyldum þarf að
tryggja því öruggan fjárhags-
grundvöll sem er óháður tísku-
sveiflum og markaðslögmál-
um. Það þarf að gera því kleift
að vera vettvangur skapandi
hugsunar, boðberi nýrra
strauma og hugmynda og vera
þjóðinni opið til að sérhver ís-
lendingur geti komið þar hug-
myndum sínum og skoðunum
áframfæri. Slíkt tjáningarfrelsi
verður aldrei að veruleika með-
an rekstur þess og afkoma
miðast við og er háð sam-
keppni um auglýsingatekjur.
Sjálfstæði íslensku þjóðar-
innar og tilvera er undir því
komin að íslendingar verði í
framtíðinni sem og hingað til
þátttakendur fremur en neyt-
endur á sviði menninga og
lista, gefendur fremur en þiggj-
endur. Ódýrt erlent afþreying-
arefni getur reynst menningu
smáþjóðar skeinuhætt. Það er
því mikilvægt að við fáum ekki
glýju í augun af frelsisboð-
skapnum. Frelsi okkar er
nefnilega þegar allt kemur til
alls fólgið í því að við höfum
frelsi til að skapa, taka þátt og
umfram allt að virða skoðanir
okkar. Einkavæðingin kemur
ekki endilega í veg fyrir slíkt
frelsi en hún þjónar ekki hags-
munum heildarinnar en tryggir
rétt þeirra, sem fara með völd-
in og fjármagnið í þjóðfélaginu.
Þess vegna fer ég ekki ofan af
því sem ég sagði í upphafi að
einkavæðingin er frekjufrelsi!
11