Dagblaðið Vísir - DV - 16.03.2004, Síða 25

EKV Fókus
ÞRIÐJUDAGUR 16. MARS 2004 25
Erótík í Bæjarbíói Kvikmynda-
safn íslands stendur fyrir föstum
kvikmyndasýningum í Bæjar-
bíói í Hafnarfirði á
þriðjudagskvöldum
og laugardags-
eftirmiðdög-
um. Þessa vik-
una er sýnd
erótíska
myndin Kon-
an í sandinum
eftir japanska
leikstjórann Tes-
higahara. Sýningin í
kvöld er klukkan 20 og
það kostar 500 krónur inn.
Steintryggur með tíbesku ívafi Tvíeykið
Steintryggur tekur saman við tíbesku söngkonuna
Soname Yangchen átónleikum í næsta mánuði. Stein-
tryggur samanstendur af þeim Sigtryggi Baldurssyni
og Steingrími Guðmundssyni en þeir gáfu út geisla-
diskinn Dialog í lok síðasta árs. Soname Yangchen
ur getið sér orð um víða veröld vegna ótrúlega séi
söngstíls þar sem hún blandar
hefð við frumsamda fjallasöngva. Tónleikarni
verða haldnir í Austurbæ þann 15. apríl og
fer forsala miða fram í verslunum Skíf-
unnar og 12 tónum.
Flær Steingerðarflær
geyma svarið við Svarta
dauða.
öld og þeirri 14. hafi verið lungna-
plágan, það eitt geti útskýrt skjóta
dreifingu hennar og fjölda fórnar-
lamba.
Bærinrt undir sandinum
Árið 1981 tókjökuláíVestribyggð
á Grænlandi að vinna á sandbakka
við hana og smám saman komu í
ijós áður óþekktar leifar frá fornum
tíma. Þjóðminjasafn Grænlands
stóð fyrir neyðarrannsókn á staðn-
um á árunum 1982-86 til þess að
bjarga því sem hægt væri áður en
áin ynni endanlega á bakkanum og
leifunum. Guðmundur Ólafsson
fornleifafræðingur við Þjóðminja-
safn íslands tók þátt í rannsókninni.
í ljós kom bærinn undir sandinum,
ótrúlega vel varðveittur miðlungs
bær og útihús þar
sem búið hafði
, . verið sam-
fleytt frá
um
' 1000
Bærinn undir sandinum
Ótrúlega vel varðveittur miðlungs baer og útihús þar sem búið hafði verið samfleytt frá um
1000 til 1350.
til 1350. Þjóðminjasafn Islands hefúr
lengi verið í samstarfl við háskólann
í Sheffield á Englandi varðandi forn-
fræðilegar skordýrarannsóknir, og
því hafa sýni úr fornum skordýra-
leifum frá Grænlandi og Islandi end-
að hjá Evu Panagiotakopulu. Skor-
dýraleifarnar geta gefið margvís-
legar upplýsingar um líf og að-
búnað manna og dýra til
1 § 1 m M I KCí.. vl.; ■ forna. Sóttarfrásagnir ís-
lendingasagna og kenn-
‘ ingar um endajok bú-
........ ‘ ' »aa
-: *.
menn hennar gera grein fyrir niður-
stöðum sínum síðar á árinu.
Mið-Asía eða Egyptaland?
Vísindamenn hafa löngum talið
svarta dauða ættaðan innan úr Asíu
miðri en rannsóknir Evu Panagiota-
kopulu í borg eingyðistrúar-
faraósins Iknatons,
Amama við Nfl, benda
til uppruna hans y A ?K
þar. Hún var í Æk
manna fyrir margt löngu með því að
rannsaka steingervingana, reyna að
finna út hvaða sjúkdómar hrjáðu
bæði þá og húsdýr þeirra og til þess
skoðaði hún einkum steingerðar
flær, rottur og ketti úr byggð verka-
manna við borgina, sem var í blóma
fyrir tæpum 4000 árum. Hún telur
Nfl, dalinn og sögu byggðar þar nán-
ast skólabókardæmi um uppruna,
vöxt og viðgang svarta dauða. Fyrir
um 5500 árum hófu menn að byggja
borgir meðfram Nfl og eins og menn
vita er lífið í Nflardal byggt á frjósöm-
um leirnum sem áin ber yfir bakka
sína í flóðum, nokkuð reglulegum.
En þegar flæddi, mátti svarta Nflar-
rottan hverfa frá árbökkunum og inn
í borgirnar eftir fæði, með bakter-
íuílærnar á bakinu. Og í þá tfma
bjuggu menn og dýr saman svo bakt-
erían átti greiða leið að fórnarlömb-
um sínum enda eru til á fornum
papýrusum lýsingar á skæðum far-
sóttum, sem minna um flest á svarta
dauða. Eva telur ekki óhugsandi að
svarta rottan hafi borist frá Indlandi
til Egyptlands með auknum sigling-
um til forna, en er viss um að í Eg-
yptaiandi náði svarti dauði sér á
strik. Og þaðan sigldi hann svo með
svörtum rottum um gjörvalla Evr-
ópu, birtist stundum sem kýlapest
en víðast fór hann sem lungna-
pest, hugsanlega alla leið til
Grænlands.
rgj@dv.is

’ ?

, -
raun að leita
að aðstæð-
um

setu norrænna
manna kynnu að
skýrast þegar
hún og
f*V sam-
. starfs-

m i :

■

v., ■,
■ ,

hjálpar ef eitthvað ber að. „Karlarnir
em feimnari og hafa ákveðna hreystií-
mynd sem þeir telja sig oft þurfa að
uppfylla. Karlar hafa lflca minna
tengslanet en konur. Þær ræða þetta í
saumaklúbbum og meðal vinkvenna
en karlarnir em mun feimnari við
það,“ segir Jón Bjarni sem á von á góðri
mætingu á morgun. Námsstefnan
mun hefjast kl. 16:30 í Norræna húsinu
á morgun og vissara er að mæta tíman-
lega ef menn vilja ekki verða út undan
því miðað við síðustu ár munu færri
komast að en vilja.
Betri leikarar en myndlistarmenn
Gott í myndlist
„Ég mæli náttúmlega sérstaklega með sýningunni uppi í Gerðubergi.
Þar eru Spaugstofumenn að velja sína uppáhalds listamenn og hefur
tekist vel upp. Ásamt mér eru þar Tumi Magnússon, Kristján Davíðs-
son, Pétur Gautur, Pétur Magnús-
son og fleiri og fleiri. öm og Siggi
Sigurjóns eru einnig með sín verk í
kaffistofunni. Þeir em miklu betri leikarar en tekst þó ágætlega upp,
sérstaklega Erni. Hann hefur verið að læra myndlist í gamla
daga og tekur öðruvísi á málunum. Þeim er greinilega margt
til lista lagt. Sýningin er skemmtileg og stendur út þennan
mánuð. Ef sýning Jóns Óskars er enn niðri á Næstabar þá mæli
ég líka með henni. Það er sjaldgæft að sjá svona teikninga-sýn-
ingar. Þarna sýnir hann aðra hlið á sér og tekst mjög vel upp. Ef
einhver er ekki enn þá búinn að kíkja á Olaf Elíasson þá mæli ég
eindregið með henni.“
Glæpur
og refsing
eða rætur vandans
Þegar dynur á með hryðjuverkum
stórra afla og smárra, sem varð-
ar ekki um mannslíf á heims-,
lands- eða borgarvísu, þegar
fregnir berast af fangelsuðum börn-
um og jafnvel dauðadæmdum, þeg-
ar sérsveitir lögreglu og herja eru
efldar til að halda aftur af mannfóiki,
þegar refsigleðin er að leiða okkar
ógöngur, þá verður mér stundum
hugsað til fóiks á meginlandi Norð-
ur-Ameríku. Það býr ýmist í fátækra-
hverfum stórborga eða á sérstökum
verndarsvæðum vfða um álfuna. Við
bág kjör, litla menntun, hverfandi
heilsgæslu, ofdrykkju, eiturlyfja-
neyslu og ýmsa aðra eymd. Segir
sjálft að þau verndarsvæði Indjána
vestra sem séu í hvað örustum vexti
séu einmjtt fangelsi ríkis og fylkja.
Þannig var nú það
Indjánar Norður-Ameríku skipt-
ast í ótal þjóðir en þær hafa flestar
talið, frá örófi alda, að manninum
beri fyrst og fremst að virða móður
jörð, halda jafnvæginu í veröldinni
og afla ekki nema þess sem hann fær
nýtt. í suðvesturhluta Norður-Am-
eríku búa Navahóar, „þeir sem eiga
mikla akra.“ Akuryrkja þeirra var svo
vel á veg komin þegar hvíta mann-
inn bar að garði að þetta nafn festist
á þeim. Þjóðinni sjálfri finnst hún
hinsvegar heita Diné, fólkið. Og fólk-
ið ræktaði garða sína, óf, spann,
smíðaði silfur og söng.
Navahóar
voru á
stöðugri vakt
yfir jafnvæg-
inu í alheim-
inum; í nátt-
úrunni sjálfri,
milli manns
og náttúru,
manna í mill-
um og ekki síst jafnvæginu inni í
manninum. Og eru margir enn. Ým-
islegt getur raskað því jafnvægi, t.d.
veikindi á sál og líkama. En Navahó-
ar vita líka að þeir eru eins innrétt-
aðir og annað mannkyn, þá getur
hrjáð hroki, öfund, ágirnd og
munúð. Og örbirgð, atvinnuleysi,
drykkja, eiturlyf og sjálfsfyrirlitning
vinna ekki síður á innra jafnvægi
mannsins. Þegar eitthvað af þessu
eða allt nær tökum á manninum, þá
er innra jafnvæginu raskað, maður-
inn missir fótanna, fremur jafnvel
glæpi ; kúgar, meiðir, svíkur, pínir,
lemur, nauðgar, drekkur, drepur,
rænir, dópar.
*•
<F
Navahóar telja enga lausn að
loka slíka menn inni í fangelsum,
hvað þá taka þá af lífi. Það leysir ekki
vanda þess jafnvægislausa, eina
leiðin til betrunar er að koma hon-
um í jafnvægi á ný. Og þeir syngja í
hann jafnvægið; sá seki má fara í
langa og mikla meðferð hjá viður-
kenndum söngmanni og lækni og ,
taka sjálfur virkan þátt í meðferð-
inni. Hlýða á boðskap ógnarlangra
erinda úr fórum forfeðranna, fara
yfir siði, venjur og lög þjóðar sinnar,
fliuga og ígrunda einn saman til að
finna út hvað raskar jafnvægi hans,
takast á við það og ná jafnvægi.
Á vesturheimsku nútímamáli
heitir þetta að ráðast að rótum
vandans. Hætt er við að árás á rætur
vandans; skilningsleysi menninga í
millum, örbirgð, arðrán, kúgun, of-
beldi, auðsöfnun fárra á kostnað
flestra, atvinnuleysi, óhamingja,
framtíðarbölsýn á heims-, lands-,
borga- og bæjarvísu þyki helst til
kostnaðarsöm og erfið í fram-
kvæmd. Það er miklu, miklu einfaid-
ara að grípa til æ strangari refsinga
og efldari vopnaðra sveita að vera til
taks þegar í óefni er komið.
Ragnheiöur Gyða Jónsdóttir
i