Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.02.1960, Blaðsíða 18

12
TlMARIT VFl 1960
I ljós kemur, að fjármagn til rannsókna og tilrauna
hér á landi hefur um það bil sexfaldast á þessu tíu ára
timabili, en miðað við fast verðlag hefur það þó ekki
nema rúmlega tvöfaldazt. Ef fjármagn til rannsókna
er aftur á móti reiknað sem hundraðshluti af þjóðarfram-
leiðslunni, sem er algengur mælikvarði meðal flestra
þjóða, kemur í Ijós, að fjármagn i þessu skyni hefur
svo að segja staðið í stað í um það bil 0.3 af hundraði
af þjóðarframleiðslunni.
Ef litið er á fjármagn til rannsókna innan atvinnu-
veganna, sést, að það hefur að vísu fimmfaldazt í land-
búnaði og sjávarútvegi, en aftur á móti hefur hundraðs-
>
t
T)
*

Línurit nr. 2.
Fjármagn til rannsókna og tilrauna á Islandi á árunum 1950—
1960 innan atvinnuvega.
hlutinn af söluverðmæti þessara atvinnuvega, sem varið
er til rannsókna og tilrauna, ekkert aukizt og jafnvel
fallið heldur síðustu árin og er í kringum 0.3—0.5 af
hundraði. 1 iðnaði er þó ástandið langsamlega verst. Þar
hefur fjármagn til rannsókna rúmlega fjórfaldazt, en
hundraðshlutinn staðið í stað og er innan við 0.1 af hundr-
aði af söluverðmæti.
Að þessum upplýsingum fengnum verður það eðlileg
spurning: Hvernig höfum við Islendingar staðið okkur í
vísindastarfsemi, borið saman við aðrar þjóðir? Við sam-
Línurit nr. 3.
Fjármagn til rannsókna sem hundraðshluti af þjóðarframluiðsiu
(að frádregnum rannsóknum vegna hervarna nema a sem sýnir
heildarrannsóknarkostnað Bandaríkjanna).
anburð kemur í ijós, að fjármagn til rannsókna og til-
rauna, sem hundraðshluti af þjóðarframleiðslu hefur
aukizt í Bandaríkjunum frá um það bil 0.5 af hundr-
aði 1950 upp í um 2 af hundraði nú i ár. Þetta ei' þó að
hernaðarrannsóknum frádregnum, sem telja má vafa-
samt að gera, þar sem slikar rannsóknir stuðla mjög
fljótt að tæknilegum framförum í atvinnulífinu og aukn-
um þjóðartekjum. Með hernaðarrannsóknum hefur aukn-
ingin orðið upp í um 3 af hundraði af þjóðarfram-
leiðslu Bandaríkjanna nú. 1 Bretlandi er svipaða sögu
að segja. Þar hefur aukningin verið frá 0.5 af hundr-
aði upp í um það bil 1.6—1.8 af hundraði. Hollendingar
hafa skipulagt rannsóknastarfsemi sína mjög vel, og
fylgja nokkurn veginn Bandaríkjunum með hundraðs-
hluta af þjóðarframleiðslu til rannsókna. 1 Noregi og
Svíþjóð, þar sem skilgreiningin á raunverulegum rann-
sóknum og tilraunum er þrengri en í Bandaríkjunum
og Bretlandi, hefur aukningin einnig orðið veruleg, frá
um það bil 0.3—0.4 af hundraði af þjóðarframleiðslu
upp í vel yfir 1 af hundraði. Á Islandi aftur á móti, eins
og áður er sagt, hefur þetta nokkurn veginn staðið alveg
í stað, í nálægt því 0.3 af hundraði af þjóðarfram-
leiðslu.
Þar sem fjármagn til rannsókna hér á landi hefur
fyrst og fremst komið frá ríkinu, er fróðlegt að bera
Línurit nr. 4.
Fjárveitingar rikisins til rannsókna sem hundraðshluti al
rekstrarútgjöldum i'járlaga. (Útgjöld vegna dýrtíðarráðstafana
eru dregin frá rekstrarútgjöldum fyrir Isiand).
saman fjárveitingar ríkisins til rannsókna hér og i
öðrum löndum. Þá kemur sama sagan í ljós enn. Hér
hafa fjárveitingar ríkisins sem hundraðshluti af rekstr-
arútgjöldum fjárlaga, þó að útgjöldum vegna dýrtíðar-
ráðstafana frádregnum, staðið í stað i um það bil 1.6
af hundraði, en margfaldazt hjá öðrum þjóðum. Nú er
t. d. um það bil 10 af hundraði af fjárlögum í Banda-
ríkjunum varið til rannsókna og tilrauna.
Loks má gi'ípa til þess örþrifaráðs að bera saman
fjármagn til rannsókna á hvern íbúa, þ. e. „miðað við
fólksfjölda", sem svo vinsælt er hjá okkur. Jafnvel þar
kemur í ljós, að við íslendingar stöndum mjög höllum
fæti. Á gengi dollarans kr. 25.30 var varið árið
1958 um 4 dollurum á hvern ibúa hér á landi til rann-
sókna og tilrauna, en í Bandaríkjunum um 65 dollurum,