Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.02.1960, Blaðsíða 19

TlMARIT VPI 1960
13
Línurit nr. 5.
Fjöldi sérfræBinga við rannsóknir og tilraunir í nokkrum lönd-
um fyrir liverja 100.000 íbúa og fjármagn til rannsókna fyrir
livern sórfræðing.
í Bretlandi um 36, i Holland um 15, í Noregi um 10
og Svíþjóð um 11.
Annar þáttur, og ekki síður nauðsynlegur í rann-
sóknum og tilraunum, er starfsfólkið, sem við þær
vinnur. Árið 1957 reyndust 74 sérfræðingar starfandi
við rannsóknir og tilraunir hér á landi. Þetta sam-
svarar um það bil 42 sérfræðingum fyrir hverja hundr-
að þúsund íbúa. 1 Noregi eru 71 sérfræðingur starf-
andi fyrir hverja hundrað þúsund íbúa, í Bretlandi um
108 og í Bandaríkjunum um 170. Enn alvarlegra er þó
hitt, að fjöldi aðstoðarmanna hér á landi fyrir hvern sér-
fræðing reyndist aðeins vera um það bil y2 aðstoðar-
maður, í Noregi um það bil 1 aðstoðarmaður fyrir
hvern 1 sérfræðing og í Svíþjóð og Bandaríkjunum
og Bretlandi um það bil 3 aðstoðarmenn fyrir hvern
1 sérfræðing. Þetta er mjög alvarlegt, því að aðeins
með nægiiegum aðstoðarmannafjölda nýtist hinn verð-
mæti starfskraftur sérfræðingsins. Loks kemur í ljós,
að það fjármagn, sem sérfræðingurinn hefur úr að vinna,
þ. e. a. s. kostnaður við rannsóknir fyrir hvern sérfræð-
ing, er hér á landi um 8.300 dollarar, og er þá notað
Línurit nr. G.
Fjöldi aðstoðarmanna fyrir hvern sérfræðing.
gengi 25.30. 1 Noregi er þetta um 10.000 dollarar, í
Svíþjóð og Bretlandi um 16.000 dollarar og í Banda-
ríkjunum um 33.000 dollarar. Þrátt fyrir tiltölulega
mjög lág laun sérfræðinga hér á landi, eins og annarra
háskólamenntaðra manna, hefur sérfræðingurinn langt-
um minna fjármagni úr að spila en í öðrum löndum.
Niðurstöður.
Að þessum upplýsingum fengnum verður alls ekki um
það deilt, að rannsókna- og tilraunastarfsemi hér er á
lágu stigi, borið saman við aðrar þjóðir.
Nú væri fróðlegt að athuga, hvort lítil rannsókna-
og tilraunastarfsemi okkar hefur haft alvarlegar afleið-
ingar i þjóðarbúskapnum. Nýlega var haldinn fundur
hagfræðinga, þar sem því var skilyrðislaust haldið
fram, að fjárfestingar okkar Islendinga hefðu nýtzt
mjög illa undanfarin ár, eða með öðrum orðum, að
þjóðarframleiðslan hefði ekki aukizt eins og vænta mátti
af hinni miklu fjárfestingu. Getur nú verið, að lítil
rannsókna- og tilraunastarfsemi hafi átt sinn þátt í lé-
legri nýtingu fjárfestinga á Islandi? Þessu verður, að
mínum dómi, skilyrðislaust að svara játandi. Vísa má í
niðurstöður norska hagfræðingsins, sem ræddar voru
hér að framan, en auk þess má finna fjöldamörg dæmi
úr okkar eigin þjóðarbúskap um mikilvægi rannsókna.
Ekki verður um það deilt, að fiskifræðingurinn, sem
fer út á sjó og finnur fiskimið, sem veita tugi ef ekki
hundruð milljóna króna í þjóðartekjur, hefur unnið vel
fyrir sínu brauði. Sömuleiðis jarðvegsfræðingurinn, sem
getur aukið tekjur bænda um milljónir með rannsókn-
um og leiðbeiningum i sambandi við notkun áburðar, og
búfjárfræðingurinn, sem hefur aukið fjölda lamba um
allt að 50 af hundraði og stórbætt gærur og ull o. s. frv.
1 efnahagslífinu er þó auðveldara að finna átakanleg
dæmi um skort á rannsóknum eða tæknilegu skipulagi
með alvarlegum afleiðingum, en sem styrkja ekki síð-
ui' þátt rannsókna- og tilraunastarfseminnar í auknum
þjóðartekjum.
Hér á landi er nú erlendur byggingasérfræðingur,
Mr. Davison, frá tækniaðstoð Sameinuðu þjóðanna. 1
sambandi við dvöl hans er verið að gera allítarlega at-
hugun á byggingarkostnaði og byggingarháttum hér á
landi. Þessi athugun mun kynnt bráðlega, en niður-
stöður sýna, að við Islendingar verjum um það bil 12
af hundraði af þjóðartekjum okkar til íbúðarbygginga.
Finnar koma næstir með um það bil 7 af hundraði, en
flestar þjóðir með töluvert minna. Sömuleiðis kostar
meðalíbúð hér um það bil fimm sinnum meðalárslaun,
en á Noiðurlöndum er þetta farið að nálgast þreföld
meðalárslaun og hefur farið lækkandi og er enn lægra
í Kanada, Bretlandi og Bandaríkjunum. Hér hafa engar
rannsóknir verið skipulagðar til lækkunar byggingar-
kostnaðar. Erlendis hafa stór átök átt sér stað á þessu
sviði með rannsóknum og tilraunum.
Fjárfestingin í fiskiðjuverum hefur aldrei verið skipu-
lögð samkvæmt nákvæmri athugun. Flest fiskiðjuverin
geta unnið úr hráefninu á fáeinum vikum eða jafnvel
dögum. Nýting þeirra er því afar léleg. Við höfum
jafnvel byggt tugmilljóna fyrirtæki án þess að nokkrar
öruggar íannsóknir eða tilraunir lægju til grundvallar.
Nýting sjávarafurða okkar er átakanlegt dæmi um lé-
lega meðferð hráefnis, eins og rakið hefur verð i blöð-
unum undanfarið. Þetta virðist stafa af þekkingarleysi,
þar sem meira kapp er lagt á að vera aflakóngui' en
að fullkomna nýtingu hráefnisins.