Dagblaðið Vísir - DV - 15.04.2004, Side 2

2 FIMMTUDACUR 15. APRÍL 2004
Fyrst og fremst W
Útgáfufélag:
Frétt ehf.
Útgefandi:
Gunnar Smári Egilsson
Ritstjórar:
lllugi Jökulsson
MikaelTorfason
Fréttastjóran
ReynirTraustason
Kristinn Hrafnsson
Kristján Guy Burgess
DV: Skaftahlíð 24, Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 515 7599 - Ritstjórn:
550 5020 - Fréttaskot: 550 5090
Ritstjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsing-
an auglysingar@dv.is. - Dreifing:
dreifing@dv.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: ísafoldarprentsmiðja
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagna-
bönkum án endurgjalds.
Hvað veist þú um
i g?
1 Hvaða karl og kona léki
aðalhlutverkin í myndinni
Börn náttúrunnar?
2 Hvað hét sá kvikmynda-
klúbbur framhaldsskólanna
sem Friðrik Þór rak einu
sinni?
3 Hvað hét galleríið við Suð-
urgötu sem hann rak á sín-
um tíma með öðrum?
4 Hvaða íslendingasögu
hefur hann kvikmyndað?
5 Hvaða tónlistarmaður var
í forgrunni í myndinni
Kúrekar norðursins?
Svör neðst á síðunni
Terry kennirTony
Fyrrverandi Monty
Python-meðlimurinn
Terry Jones skrifar í
Guardian í gær. Hann
finnur þar verulega að
frammistöðu Tonys
Blair í málefnum lraks.
Hann setur sig í
Guardian
stellingar barnaskóla-
kennara sem er að fara
yfir ritgerð hins unga
Blairs. „Kæru herra og
fní Blair,“ skrifar Jones
og bætir síðan við að í
grein um helgina um
baráttuna í frak, hafi
Blair gert sig sekan um
stórfellda vankunnáttu
á viðfangsefninu.
„Hann hefði getað lært
jafn mikið á að horfa út
um gluggann," segir
grínarinn. Hann telur
Blair sýna samvisku-
semi og sannfæringu en
skorta mikla þekkingu
og vera einfaldur í
ályktunum sínum um
afstöðu Bandaríkja-
manna til Mið-Austur-
landa. „Ég get því mið-
ur ekki gefið Tony
meira en þrjá af tíu fyr-
ir þennan stíl,“ segir
Terry Jones.
Humátt
Að fara eða koma I humátt-
ina á eftir einhverjum
merkir eins og allir vita að
koma fljótlega á eftir ein-
hverjum, en ekki ofnærri
þó. Ekki er til neitt
Málið
„humátt" heldur
er orðið afbökun aforðinu
„hámót" og samkvæmt
bókinni Mergi málsins eftir
Jón G. Friðjónsson þýðir
það i reynd„hælfar“.„Há-“
merkir hér„hæl“. Orðtakið
þýðir því að koma í hælfar-
ið á einhverjum.
1. Gísli Halldórsson og Sigríður Hagalín - 2.
Fjalakötturinn - 3. Suðurgata 7-4.
Brennu-Njálssögu (bókina sjálfa!) - 5. Hall-
björn Hjartarson
Friðrik Þór og fótboltinn
au vandræði sem Friðrik Þór Friðriks-
son kvikmyndagerðarmaður er lentur
í með fyrirtæki sitt, íslensku kvik-
myndasamsteypuna, eru að sjálfsögðu afar
sorgleg fyrir hann sjálfan en líka fyrir ís-
lenska kvikmyndagerð almennt. Fyrirtækið
hefur um langt árabil verið langöflugasta
kvikmyndafyrirtæki landsins og hafði lengst
af bolmagn til að hrinda af stokkunum
stærri og metnaðarfyllri verkefnum heldur
en flestallir aðfiar aðrir í landinu. Óskandi
er að sá lffróður sem Friðrik Þór rær nú til
að bjarga fyrirtæki sínu muni heppnast,
enda ljóst að skarð verður fyrir skfidi ef
Friðrik Þór og Steypan hans fara á hausinn.
Það er helsta kennisetning nútímans að
leyfa eigi markaðsöflunum að hafa sinn
gang í hvívetna. Opinberir aðilar eigi ekki að
koma til bjargar fyrirtækjum sem lenda í
vandræðum. „Sértækar aðgerðir" var þetta
kallað í gamla daga og hefur orðið að
skammaryrði síðustu misserin.
Þessi kennisetning er áreiðanlega rétt. Það
var helsta ástæðan fyrir óheilbrigðu við-
skiptalífi landsmanna f áratugi að fyrirtæki
sem höfðu réttu pólitísku samböndin þurftu
ekki að standa á eigin fótum. Þau gátu alltaf
treyst á „sértækar aðgerðir" ef illa áraði eða
ef forstjórar þeirra voru óhæfir. Davíð Odds-
son forsætisráðherra hefur ævinlega talið
sér einna helst til tekna að hafa afnumið
hefð hinna „sértæku aðgerða" og það með
réttu.
Friðrik Þór hafði leitað til Ríkissjónvarpsins
í von um björgun. Hann bauð sýningarrétt á
öUum kvikmyndum Steypunnar gegn vissri
upphæð sem greiðast átti á 30 árum. Ríkis-
sjónvarpið hafði látið lfklega en hefur nú
dregið í land og vUl ekkert slíkt samkomulag
við Friðrik Þór gera.
Spurningin er sú hvort hér hafi verið um að
ræða þess konar „sértækar aðgerðir“ sem
við vUjum nú flestöU að séu útlægar úr við-
skiptalífi okkar. Því verður ekki á móti mælt
að Friðrik Þór bauð vissulega umtalsverð
verðmæti fyrir þá peninga sem hann vUdi fá
frá RÚV; hann var ekki að biðja um gjöf eða
styrk eins og plagsiður var að veita fyrir-
tækjum hér áður fyrr.
Hins vegar er verulega ámæUsvert ef það er
rétt sem Friðrik Þór hélt fram hér í DV á
dögunum að RÚV hefði kippt tUboði sínu tíl
hans tíl baka vegna þess að við núverandi
fj árhagsvandræði stofnunarinnar hefði hún
ekki bolmagn til að kaupa þessar fslensku
kvikmyndir - sér í lagi ekki vegna þess að í
ár þyrfti að eyða svo og svo miklu tU að
kosta sýningar á fþróttaviðburðum í útlönd-
um.
íþróttaviðburðir eru sjálfsagt sjónvarpseftú.
Eg get vel notið þess að horfa á góðan fót-
boltaleik rétt eins og hver annar. Það er aft-
ur á móti ekki forsvaranlegt af ríkisrekinni
sjónvarpsstöð að færa fram því tíl afsökunar
að ekki sé gengið tíl samninga við íslenskt
menningarfyrirtæki að eyða þurfi pening-
unum í útlenska fþróttakappleiki.
Illugi Jökulsson
03
O
*o
£
m
mannréttindum borgaranna. Ráð-
herrar Sjálfstæðisflokksins hafa hins
vegar alla O'ð haldið þessum öflum í
skefjum ogstaðið vörð um gnmdvaii-
ar réttindi borgaranna. Nú virðast
þessi sjónarmið hafa fengið að vaða
stjómlaust uppi í dómsmálaráðu-
neytinu og okkur vantar tilfínnanlega
þá festu og skörungshátt sem ein-
kenndu hin góðu störf Bjöms Bjarna-
sonar í menntamálaráðuneytinu. “
VIÐ Á DV höfum hvað eftir annað
undanfarið verið spurð að því hvort
okkur „sé illa við“ Bjöm Bjamason
dómsmálaráðherra. Ástæðan er sú að
við höfum skrifað sitthvað um fram-
ferði hans að undanfömu og munum
ekki mótmæla því hástöfum ef ein-
hver dregur þá ályktun að í sumum
þeim skrifum haíi verið nokkur gagn-
rýnistónn fólginn. Þá eigum við að
sjálfsögðu aðeins við leiðara og dálka
þar sem beinh'nis er ætlast til að skoð-
anir komi fram. Skoðanir okkar koma
hins vegar ekki fram í fréttaskrifum,
hvað svo sem Björn kann að fullyrða
umþað.
EN OKKUR ER EKKERT iila við Bjöm,
eins og annar ritstjóri blaðsins benti á
í leiðara um daginn. Björn og ákvarð-
anir hans hafa einfaldlega verið í
sviðsljósinu imdanfarið og hafa sum-
ar verið afar umdeildar, svo ekki sé
meira sagt. Það er einfaldlega stórmál
ef ráðherra dómsmála í landinu virð-
ist hafa gengið á svig við góða stjóm-
sýsluhætti og jafnvel langslög eins og
útlit er fyrir í þessu tilfelli.
Og við erum langt frá því þau einu
sem hafa orðið til að gagnrýna ráð-
herrann. Nú síðast lásum við á Deigl-
unni.com grein eftir Andra Óttarsson
um skipan Björns í embætti hæsta-
réttardómara og þau eftirköst sem sú
skipan hefur haft. Andri segir meðal
annars:
ÞESSI MÁLFLUTNINGUR [að jafnrétt-
islögin hafi sett á hann ósanngjarnar
kvaðir, séu börn sins tíma o.s.frv. og
því hafi hann ekki virt þau] hefur ekki
slegið á gagnrýnisraddir og er til þess
fallinn að leiða athyglina frá aðalat-
„Við fáum ekki lengur að
heyra að allir séu jafnir fyrir
lögunum heldur að sumir þurfi
ekki að fara eftir vitlausum
lögum. Ekki lengur að allir séu
jafnir hér á landiheldur að út-
lendingar séu annars flokks
borgarar. Friðhelgi einkalífs
skiptir ekki lengur máli heldur
eru símhleranir án dómsúr-
skurðar ekkert mál. í hverju
málinu á fætur öðru er gert
ráð fyrir að réttindi borgara
og almennings víki fyrir ráð-
stjörn og lögreglu."
Fyrst og fremst
indasáttmála Evrópu hafí villst afleið.
Við fáum ekki lengur að heyra að alfír
séu jafnir fyrir lögunum heldur að
sumir þurfí ekki að fara eftir vitlaus-
um lögum. Ekki lengur að afíir séu
jafnir hér á landiheldur að úúending-
ar séu annars flokks borgarar. Frið-
helgi einkalífs skiptír ekki lengur máli
heldur em símhleranir án dómsúr-
skurðar ekkert mál. íhverju málinu á
fætur öðm er gert ráð fyrir að réttindi
borgara og almennings víki fyrir ráð-
stjóm oglögreglu. Þetta erhvorkiþað
sem Sjálfstæðisflokkurinn né Bjöm
Bjamason hafa staðið fyrir.
Það er Ijóst að til eru raddir innan
stjómkerfísins sem hafa vfíjað aukna
ráðstjórn og einhvers konar lögreglu-
ríki með tilheyrandi skerðingu á
Hippum skipað í klippingu
Ráðherra villist
Sjálfstæðisflokkurinn, guð og frímúrarareglan
riði málsins. Aðalatriði málsins er
nefnilega ekki álit ráðherrans á jafh-
réttislögum heldur sú staðreynd að
hann fylgdi ekki gildandi lögum í
landinu. Á meðan jafnréttislög em í
gildi þá verðum við náttúrulega að
fylgja þeim, sama hvað okkur fínnst
um þau. Sett lög em leikreglur þjóð-
félagsins og þáð er óþarfí að tíunda
það ástand sem myndi skapast efþað
væri valkvætt hvaöa lögum menn
fæm eftir í þjóðfélaginu. Það skiptir
engu hvort í hlut á ráðherra eða msla-
karl, enginn er hafínn yfír lögin.
ÞVÍ VERÐUR EKKI neitað að margir
em famir að hafa vissar áhyggjur af
þeirri lagasetningu ogþeim skilaboð-
um sem berast úr dómsmálaráðu-
neytinu. Það virðist sem sá góði ráð-
herra sem var árið 1992-1993 í nefnd
til að undirbúa lögfestingu mannrétt-
Minningargreinor Morgunblaðsins geta
veriö afar merkilegur lestur og gefa d sinn
hátt ómissandi mynd af tiðarandanum og
þeim einstakiingum sem lifa i iandinu. Þótt
ekkisé nú vaninn að birta i þessum dálki
upp úr minningarorðum sem fólkskrifar
um iátna aöstandendur gátum við ekki á
okkur setið þegar við lásum grein Árnýjar
Erlu Sveinbjörnsdóttursem hún birti I gær
um tengdaföður sinn, Skarphéðin Ússurar-
son, sem þá var til moidar borinn.
Skarphéðinn var lengst afmikill og ákafur
sjáifstæðismaður (með hliðarspor i Borg-
araflokknum) og bæði i grein Árnýjar og
viðar kemur fram að hann var iengi ekki
nema miðiungi sáttur við það þegar börn
hans tóku sum hverað hneigjast til róttæk-
ariskoðana en hann taldiholit.Skalþar
fyrstan frægan telja Össur sem nú er for-
maður Samfytkingarinnar auk þess að vera
eiginmaður Árnýjar.
Arný skrifar:
„Fyrstu kynni mln aftengdaföður minum
eru ógteymanteg. Við vorum tvítugur vina-
hópur úr Menntaskólanum i Reykjavik að
halda uppá lok stúdentsprófa heima hjá
Frímúrarinn Hippinn Tengda-
dóttirin
foreidrum Össurará Bragagötu. Um miðja
nótt svipti sér inn glæsilegur og gustmikill
maður I kjóifötum og horfði með vandiæt-
ingarsvip yfir þennan hóp siðhærðra rót-
tæklinga sem höfðu iagt undirsig húsið.
Hann beið ekki lengi, heldurkvaddi sér
hijóðs, og byrjaði ræðu sina með þessum
orðum:,, Vinur er sá sem til vamms segir. “
Það sló þögn á hópinn. Menn hlustuðu sið-
an með andakt meðan Skarphéðinn, sem
varað koma affundi i Frimúrarareglunni,'
sagði þessari afvegaleiddu kynslóð til synd-
anna og lagöi áherslu á að þeir sem ætluðu
sér að komast til manns og verða eitthvað
ættu að ástunda vinnusemi, styðja Sjálf-
stæðisflokkinn, trúa á guð, helst að vera
skátar og frímúrarar - en umfram allt að
iáta klippa siglAð þvl búnu baðst hann
leyfis til að mega skála fyrir framtíð okkar,
og sat svo með hópnum fram á morgun og
rökræddi pólitik."