Dagblaðið Vísir - DV - 01.05.2004, Blaðsíða 14

U LAUGARDAGUR IMAÍ2004
Fókus DV
ínnar
Hreinn Loftsson, stjórnarformaður Baugs og fyrrverandi aðstoðarmaður og vinur
Davíðs Oddssonar, hefur fátt sagt um Bolludagsmálið frá þvi að forsætisráðherra
lýsti hann ósannindamann fyrir rúmu ári. Hreinn sagði sig í vikunni úr Sjálfstæð-
isflokknum og gerir nú upp tíu ár með Davíð og vinslit þeirra. Hreinn hefur unnið
með öllum helstu forystumönnum Sjálfstæðisflokksins seinustu 20 árin og skrifaði
á sínum tíma metsölubókina Valdatafl í Valhöll um blóðugt uppgjör Geirs Hall-
grímssonar og Gunnars Thoroddsens.
Hreinn Loftsson, stjórnarformað-
ur Baugs og fyrrverandi formaður
einkavæðingarnefndar, var annar
tveggja aðalleikara í einu mesta fjöl-
miðlafári síðari tíma. Hinn aðalleik-
arinn var Davíð Oddsson forsætis-
ráðherra. Á bolludaginn árið 2003
urðu vinslit með Hreini og Davíð
Oddssyni þegar sá síðarnefndi kom
fram í öllum helstu fjölmiðlum
landsins og lýsti því að Hreinn væri
ósannindamaður og að JónÁsgeir Jó-
hannesson, forstjóri Baugs, hefði
hugleitt að múta sér. Öll þjóðin fylgd-
ist með ævareiðum forsætisráðherr-
anum sem hjó á báðar hendur.
Hreinn Loftsson svaraði fullum hálsi
en síðan varð skyndilega þögn og lít-
ið hefur heyrst frá honum fyrr en nú,
rúmu ári eftir að Bolludagsmálið
hófst og einhverjar mestu hamfarir í
íslenskri fjölmiðlasögu áttu sér stað.
Hreinn
ger
ir í þessu viðtali hreinskilnislega upp
vináttu sína og Davíðs sem lauk
skyndilega eftir að þeir höfðu verið
nánir vinir og samstarfsmenn í 10 ár.
Hreinn er 48 ára lögfræðingur og
fyrrverandi blaðamaður. Hann er
fæddur í Vestmannaeyjum og strax
sem barn hafði hann mrkinn áhuga á
stjórnmálum og tók afstöðu með
Sjálfstæðisflokknum.
„Ég var mrkill stuðningsmaður
Gunnars Thoroddsen, 12 ára gamall,
í forsetakosningunum 1968 þegar
hann keppti um embættið við Krist-
ján Eldjárn. Hann var af einhverjum
ástæðum mjög vinsæll í Vestmanna-
eyjum," segir Hreinn.
Hann fluttist með fjölskyldu sinni
í Kópavog 1970 eftir gjaldþrot ijöl-
skyldufyrirtækisins. Strax á unglings-
árum var hann mjög virkur í stjórn-
málum og barðist af hörku fyrir
hægri sjónarmiðum. Leiðin lá í
Menntaskólann við Hamrahlíð
þar sem hann varð virkur í
stjórnmálabaráttunni.
„Þarna stofnuðum
við félag sem fékk
nafnið Borgaraflokk-
urinn og við efnd-
um til fjörugra
málfunda. Um
vorið 1973 varð
ég 17 ára og
hafði aldur til
að ganga í
Heimdall. Það
gerði ég
skömmu eftir
afmælisdaginn
og það var stór
dagur í mínu lífi.
Ég varð strax
mjög virkur þar og
stefndi á að komast
í stjórn Heimdalls.
Það tókst í þriðju
tilraun. Seinna
komst ég í stjórn
, SUS og varð ritstjóri
Stefnis sem ég
breytti í pólitískara
blað. Árið 1979 bauð
ég mig fram sem for-
mann Heimdallar en tapaði naum-
lega eftir mikla smölun á báða bóga.
Á afmælisdegi heimspekingsins
Friedrichs Hayek, stóð ég ásamt
Hannesi Hólmsteini Gissurarsyni,
seinna prófessor og fleirum, að stofn-
un Frjálshyggjufélagsins. Ég var tal-
inn mjög hægrisinnaður og við fór-
um þarna að velta fyrir okkur einka-
væðingu sem seinna átú eftir að
verða stór hluti af lífstarfi mínu. Það
var mikil andstaða við hugmyndir
okkar á meðal eldri Sjálfstæðis-
manna og við þóttum of róttækir. En
það var sá kúltúr í flokknum í þá daga
að það mætti gagnrýna og það ætti
að gagnrýna. Geir Hallgrímsson, þá-
verandi formaður flolcksins, fagnaði
gagnrýninni en aðrir ekki. Matthías
Bjarnason var einn þeirra sem leit
þannig á að við gengjum gegn sér og
sínum stefnumálum. Sverrir Her-
mannsson var þá kommisar hjá
Framkvæmdastofnun og var ekki
sáttur við málflutning okkar enda
vildum við leggja stofnun hans nið-
ur.“
Rannsóknablaðamaður
Hreinn varð blaðamaður á Vísi
meðfram námi í lagadeild Háskól-
ans. Ritstjóri var Þorsteinn Pálsson,
seinna formaður Sjálfstæðisflokks-
ins.
„Þorsteinn naut virðingar meðal
ungra sjálfstæðismanna. Hann var
skeleggur og þótú skrifa góðar grein-
ar. Sumarið 1977 var ég ráðinn sem
blaðamaður á Vísi. Ég var í almenn-
um fréttum og hafði gaman af því
starfi. Ég fékk eitt sinn það hlutverk
að nálgast skýrslu um starfsskipúngu
ríkis og sveitarfélaga sem Gunnar
Thoroddsen félagsmálaráðherra
hafði láúð gera. Fjölmiðlar voru mik-
ið búnir að eltast við þessa skýrslu
sem talin var fela í sér mikil tíðindi.
Gunnar naut virðingar okkar ungu
Sjálfstæðismannanna en við litum
þó þannig á að hann væri á úúeið úr
stjórnmálum. Gunnar hafði sér-
kennilegt orðfæri og talaði með ,
settlegum og sérstökum hætú.
Við Hannes Hólmsteinn höfð- API
nA Hlrí
Gunnar en það gekk illa. Eitt kvöldið
eftir nokkrar tilraunir til að ná í ráð-
herrann hringdi síminn heima seint
um kvöld. Mamma kallaði á mig og
sagði að það væri síminn til mín. Þeg-
ar ég svaraði kynnti maðurinn sig
sem Gunnar Thoroddsen. Það hvarfl-
aði ekki annað að mér en að þetta
væri Hannes Hólmsteinn eða ein-
hver annar að herma efúr Gunnari og
ég skellti upp úr vegna þess hve eftir-
hermunni tókst vel upp. En rödd
Gunnars haggaðist ekki þegar hann
sagðist vilja hitta mig morguninn eft-
ir í ráðuneytinu. Það rann upp fyrir
mér að þetta var sjálfur ráðherrann.
Gunnar bauð mig hjartanlega vel-
kominn morguninn eftir. Ég tók eftir
því að á skrifborði hans var ekkert
nema skýrslan efúrsótta og löng
skæri. Hann sagði mér að fjölmiðlar
legðu sig í einelti til að ná skýrslunni
en það sé þannig að ekki eigi allt í
skýrslunni erindi við almenning. Svo
settist ráðherrann í sætið siú og byrj-
aði að klippa úr henni kafla og lagði
snyrtilega til hliðar. Á meðan leit
hann annað veifið sposkur á mig. Svo
rétti hann mér styttri útgáfu af skýrsl-
unni . „Nú vflcur því þannig við að
þeir munu hringja í þig kollegarnir af
hinum blöðunum og spyrja hvers
vegna þú sért kominn með þessa
skýrslu en ekki þeir. Eigum við þá
ekki að vera sammála um að segja að
þá sé nú einu sinni þannig með Vísi
að hann sé ávallt fýrstur með frétúrn-
ar,“ sagði Gunnar og hló. Ég fór
ánægður með skýrsluna sem var
skúbb. Efúr þetta áttum við Gunnar
oft samtöl og hann tók mér ævinlega
vel.“
Valdatafl í Valhöll
Hreinn er annar tveggja höfunda
bókar-
„Davíð lét skynsemina ráða og lagður
var grunnurinn að EES-samningnum".
Valdatafl í Valhöll þar sem farið var
ofan í saumana á átökum formanns
og varaformanns Sjálfstæðisflokksins
sem urðu til þess að kljúfa flokkinn.
Margir líta þannig á að rannsóknar-
blaðamennsku hafi verið beitt við
samningu bókarinnar.
„Við Anders Hansen vorum sam-
tíða blaðamenn á Vísi og seinna á
Morgunblaðinu. Sú hugmynd kom
upp að skrifa bók um átök Gunnars
og Geirs sem voru undanfari þess að
Gunnar klauf Sjálfstæðisflokkinn og
myndaði rfldsstjóm án þátttöku
flokksins. Við tókum viðtöl við 70 til
80 manns í tengslum við bókina og
áttum gott samstarf við bæði Gunnar
og Geir. Gunnar tók gjarnan á móti
okkur í forsætisráðuneyúnu á föstu-
dögum. Við höfðum forgang hjá hon-
um og þeir ú'mar komu að hann lét
ráðherra bíða ffammi á meðan á við-
tali okkar stóð. Bókin fékk nafnið
Valdatafl í Valhöll og vakú mikla at-
hygli. Eitthvað þótti Gunnari vera á
sig hallað í bókinni og hann var ekki
sáttur. Það var tilefni þess að út kom
viðtalsbók við hann árið eftir sem
Ólafur Ragnarsson skráði. Efúr á að
hyggja getur verið að eitúivað sé til í
þessu og að fremur hafi hallað á
Gunnar. Mér fannst hann hafa
bmgðist flokknum og það má vera að
það hafi litað frásögnina. Ég myndi
skrifa bókina öðmvísi í dag.“
Aðstoðarmaður
Árið 1983 var Hreinn ráðinn í við-
skiptaráðuneyúð í ffamhaldi þess að
hann fór til Matthíasar Á. Mathiesen
viðskiptaráðherra og bað um vinnu.
„Um haustið hóf ég störf þar sem
lögfræðingur. Ég fór ári síðar í nám í
réttarheimspeki í Oxford. Þegar ég
kom aftur var ég ráðinn sem aðstoð-
armaður Matthíasar viðskiptaráð-
herra. Seinna fylgdi ég honum þegar
stólaskiptin urðu og Geir Hallgríms-
son vék úr rfldsstjóminni. Matthías
varð utanrfkisráðherra og ég fylgdi
honum sem aðstoðarmaður. Enn
fýlgdi ég Matthíasi í samgönguráðu-
neyúð þegar Þorsteinn myndaði
skammlífa rfldsstjórn sína árið 1987.
Matthías gerði margt gott í sinni ráð-
herraú'ð og kom mörgu í frelsisátt.
Meðal annars losaði hann um höml-
ur á viðskiptum svo íslendingar
fengu að nota Vísakort sín í úúönd-
um. Þá var opnað fyrir fjármagns-
flutninga á milli landa. Aður hafði
það verið bundið takmörkunum ef
fólk vildi flytja með eigur sínar. Þetta
var mikil frelsisalda. Matthías tók um
það stefnumarkandi ákvörðun sem
utanrfldsráðherra að opna sendiráð
íslands í Bmssel til að fylgjast með
sammnaferlinu sem var að fara af
stað í Evrópu. Þarna sýndi hann
mikla framsýni. Ég var mjög ósáttur
við það þegar Sjálfstæðisflokkurinn,
undir forysm Þorsteins Pálssonar,
tók í þessu máli U-beygju og menn
fóm að ræða um tvíliliða viðræður og
tvíhliða samstarf við Evrópubanda-
lagið þótt embættismenn héldu
sínu striki frá því 1986.
Þegar við komum
^ seinna inn í Við-
eyjarstjórnina
var enginn
ágreiningur við
Jón Baldvin
Hannibals-
son, for-
mann Al-
þýðu-
flokksins,
um að
halda
áfram