Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1885, Blaðsíða 32

tími var tíl starfa, og varB hann nú lífiB og súlin í blaBí
einu, sem stofnab var í Tnrin, og hjet »11 RisorgimentO"
(endurreisnin); túk hann þegar aö gjörast röggsamur, og
eitt af því fyrsta sem hann gjörbi, var a& heimta stjúrn-
arbót. þingbundib einveldi þótti honum bezt stjúrnarfyrir-
komulag, og því vildi hann koma á í Italíu endurfæddri, en
ekki lýibveldi, og hugsun hans var sú, aö ef Sardiníuríki næ&i
fram a& ganga í frjálsri innlendri stjúrn, þá mundn frelsis-
kraptar Italíu safnast utan um þaö ef vel væri aö fariö,
í staö þess aö eyöast í pukri og flumúsa uppreistum, svo
aö þaÖ gæti oröiö löglegur forsprakki frelsishreifinganna
gegn útlendingavaldinu, og leitt þær til sigurs og samein-
ingar. Eptir nokkurn mótþrúa neyddu kringumstæBurnar
konung loks til aÖ láta nndan og gefa stjórnarskrá; þa&
var í marzmán. 1848, og komst Cavour þegar á þing.
Uppfrá þessu byrjar eiginlega hans pólitíska líf. þegar
Milano gjöröi uppreistina gegn Austurríki (marz 1848) var
hann þess mjög hvetjandi, aö Piemont gripi tækifæriö til
aö styÖja hana, og segja Austurríki stríö á hendur. Allir vita
hvernig þaö stríö fúr. Italir máttu ekki vi& margnum,
og eptir fullkominn ósigur viö Novara varö konungur aö
segja af sjer, og fá konungdúminn í hendur Viktori Emanúel
syni sínum; eptir þaö var Cavour einn helzti varnarma&ur
stjúrnarinnar, og mælti mjög meö því aö friöur væri þegar
saminn, þútt ef til vill sy&i í engum meira enn honum a&
þurfa þess. En eins og ástatt var, var ógjörlegt aÖ halda
áfram. »Viö þurfum aö byrja aptum sag&i Cavour.
Hann gjör&ist nú hinn mesti þingskörungur. Fyrsti
sigur hans í þinginu var a& koma fram hinum frægu lög-
um um afnám klerkadúmanna, og var hann af mörgnm
talinn höfuöupphafsmaöur að þeim, og haföi mikla frægö
af. I októbermánu&i 1850 varö hann ráöherra, og er sagt,
a& konungur hafi mælt þegar ráöherrarnir hinir rjeöu hon-
um að taka Cavour: »Mjer er sama, en sannið til, hann
tekur embættin ykkar allra«.
Hann stýröi verzlunarmálum og akuryrkju, og eptir
stutta hríö túk hann einnig viö fjármálum, og leitaöist hann
viö aö reisa fjárhag landsins, ekki meö smámunalegnm
sparna&i, heldur með því aö efla verzlun og allt, sem gefiö
gat nýjar tekjur. Hann hjelt fram úbundinni verzlun, og
(ss)