Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1904, Page 29

Georg Brandes.
Hinn síðasta mannsaldur hefur Georg Brandes letrað
nafn sitt með eldrúnum í bókmenntum Danmerkur og
andlegu ]ffi Norðurlanda. En um engan mann hafa skoð-
anirnar verið jafnskiptar. Hann hefur með fyrirlestrum
sínum og ritum fyllt hugi fylgismanna sinna aðdáun og
eldmóði, en vakið hatur og heipt i brjóstum andstæðinga.
Það gera þeir einir, sem eru frömuðir nýrra hugsjóna og
merkisberar nýrrar framsóknarviðleitni, þeir menn er
marka lengra eða skemmra tímabil í ævi þjóðanna með
anda sínum og manngildi. En það er tímans og reynsl-
unnar að leiða í ljós, að hverju leyti þjóðunum stendur
heill eða tjón af slíkum mikilmennum og starfi þeirra.
Georg Brandes er fæddur í Kaupmannahöfn 4. f'ebrú-
ar 1842. Hann er Gyðingur að kyni og á í báðar ættir
að telja til gáfaðra og ötulla kaupmanna. Þegar í æsku
bar mikið á gáfum hans og námfýsi. Hann var settur til
mennta og leysti öll próf sín afhendi með ágætiseinkunn.
Þó að bugur hans hneigðist snemma að fagurfræði og
heimspeki, var hann samt ekki við eina fjölina feldur, en
sökkti sér niður í ýmsar fræðigreinar til þess að mennta
og glæða andann. En jafnframt ljet hann sjer einkar
hugarhaldið um að stæla og styrkja likamann, temja sjer
háttprýði og í stuttu máli að semja sig að öllu því, er
fegrar og göfgar mannlífið. Hann virðist þegar á unga
aldri hafa valið sér hið forna latneska spakmæli að ein-
kunnarorði: ‘Nil humanum a me alienum puto’. Hann
átti því láni að fagna að kynnast snemma ýmsum góð-
skáldum og snillingum Dana og heillast af kvæðum þeirra
og ritum, eins og hið ágæta og andríka rit hans „Danske
Digtere“ ber vott um. A æskuárunum var Georg Brandes
allt öðruvísi en menn gerast almennt á Nordurlöndum.
Mun það bæði vera sprottið af ætterni hans og eðlisfari.
Tilfinningar hans voru örvari og geðshræringarnar ákafari