Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1904, Page 33

til Berlínar. Við broi tför lians sendn 45 mikilsvirtir og mætir
menn honum þakkarávarp fyrir starfsemihans, óbilandi kjark
og staka ósjerplægni. I Berlin hafði hann ofun af fyrir sjer
með ritstörfum, samdi jiar nokkrar merkar lýsingar á skáldum
og rithöfundum og lauk við V. bindi „Meginstraumanna11.
Margir kunnu illa burtför hans frá Kaupmannahöfn og vin-
ir hans og fylgismenn bundust samtökum um að ábyrgj-
ast honum með frjálsum fjarframlögum háskólakennara-
laun í nokkur ár, ef hann vildi hverfa aptur heim. Brandes
varð við ósk þeirra og fluttist ÍÖ83 aptur til Kaupmanna-
hafnar og hefur búið þar síðan. Hann hefur síðan samið
mörg merkileg rit og ritgerðir. Skulu hjer að eins talin
„Mennesker og Værker i nyere europæisk Litteraturil,
„Ludvig Holberg11, og „William Shakespeare“, sem er eitt-
hvert hið frumlegasta og ágætasta rit hans. Auk þess
hefur hann ritað mesta sæg af údeilugreinum og blaða-
greinum ýmislegs efnis.
Arið 1902 sá loks rikisþing Dana og stjórn sóma sinn
gagnvart Brandes og veitti honum full háskólakennara-
laun það sem eptir er ævinnar, ún þess að skylda hann
til að halda fyrirlestra. Um sömu mundir var hann sæmd-
ur prófessorsnafnbót.
Næm fegurðartilfinniug, er fagurfræði-iðkanir hafa
glætt og göfgað, djúp þekking á sálarlífi manna og frá-
bært glöggsæi eru yfirburðir þeir, er mest kveður að í rit-
um Brandesar. Hann gerir sjer far um að skýra rit það
eða efni, er hann ræðir um, með því að rekja það í sund-
ur, benda á sjerkenni þess gagnvart öðrum líkum ritum
og afstöðu til aldarháttar, ríkjandi skoðana, tilfinninga og
hugsjóna. Með stakri nærfærni og hárbeittum skilningi
leiðir hann 'opt rök að þvi, að ýms atriði í ritum skálda
og rithöfunda verða ekki skilin til fullnustu nerna með
hliðsjón af ýmsum viðburðum úr lífi þeirra. En af glögg-
sæi sinu og skáldlegri andagipt seiðir hann hins vegar úr
einstökum atriðum eða tilsvörum fram mynd og lýsing af
skáldinu, er lesandanum fyrnist seint. En af því að
Brandes er að öðrum þræði eldheitur talsmaður
(29)
mann-