Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1934, Side 38

komið út á íslandi og náð mikilli hjlli, einkum hið
siðarnefnda.
Ea þar með eru eiginlega taldar pser pólskn bók-
menntir síðari áratuga, sem almenningur hér álandi
hefir kynni af. Er pað skaði, pví að Pólverjar ern
taldir eiga fjölskrúðugastar bókraenntir allra slaf-
neskra pjóða, fyrr og siðar, bókmenntir, srm sam-
eina pjóðlegan, slafneskan anda og pau vestrænn
rænu áhrif, sem uppi voru á hverjum tima.
Um aldamótin siðustu kemur heil hersing stór-
skáida fram á vigvöllinn í Póllandi, frelsingjarnir,
umbótamenn, sem vildu kveða dug í pjóðina og voru
bókmenntaafreksmenn um leið. Og i peim hópi voru
m. a. tvö ágæt sagnaskáld. Annað peirra var Stefán
Zeromski (f. 1864, d. 1925), raunsæisskáld, sem túlk-
aði tilfinningar hins kúgaða manns i garð böðla sinna,
betur en nokkurt annað skáid pessara tima; hlaut
hann bókmenntalega frægð fyrir sögulega skáldsögu
frá Napóleons-tímanura. Stíll hans er sáirænn og
næmari en Sienkiw cz, og par sem Sienkiwícz lýsti
feðranna frægð til pess að vekja pjóðernistilfinningu
landa sinna, notaði Zeromski andstæðuna, eymdina
og niðurlæginguna til pess að brýna pjóðina til dáða.
— Hinn maðurinn var Ladislás Slanislás Reymonl.
Reymont hiaut bókmenntaverðlaun Nobels 1924.
Hann var pá lítt kunnur erlendis nema af bókmennta-
sérfræðingum, og var hvergi nærri talinn jafnoki Zer-
omskis; undruðust pví margir, að verðlaunin skyldu
falia honum i skaut. En pess er að gæta, að skáld-
stefna Zeromskis fer ekki alls kostar I pá átt, sem
verðlaunareglurnar áskilja, og i öðru lagi var Rey-
mont tvimælalaust vinsælla skáld hjá pjóð sinni. Að-
stöðu hans til Pólverja svipar i mörgu til aðstöðu
Björnsons gagnvart Norðmönnum. Hann var nákunn-
ngur lifi pjóðarinnar og vildi vera eitt með henni,
vera hennar skáld og talsmaður, eins og Björnson
varð hann fyrst vinsæll fyrir stuttar sveitasögur. En
(34)