Dagblaðið Vísir - DV - 26.01.2005, Blaðsíða 15

DV Fréttir
MIÐVIKUDACUR 26. JANÚAR 2005 15
í DV á miðvikudögum
Les og slappa af með fjölskyldunni Enginn sér-
stakur undir-
búningurfyrir
samræmdu
„Ég reyni að lesa og slappa afl faðmi fjöl-
skyldunnar. Ég veit ekkert betra en að fara út
úr bænum og slaka á, sér-
staklega meö kon-
unni.Hvað lestur-
inn varðarþá er
ég aðallega i
Verða uppteknir al
einkennum sjúkdóma
Óttosleginn spyr:
Sæll
Mig langar að spyrja aðeins
um ótta sem hefur
hrjáð mig. í
nokkum tíma hef
ég stöðugt óttast
það að ég sé með
alls konar alvarlega
sjúkdóma. Ég hef farið aftur og
aftur til lækna og athugað
verki sem ég hef fundið fyrir
en þeir segja að ég sé
mjög hraustur og að
ekkert sé að mér. Ég
hef annars verið
hraustur, lifi mjög
heilsusamlegu lífi og er
í góðu formi. Er þetta
mögulega eitthvað
sálrænt vandamál
sem þið þekkið? Er
það algengt? Ef svo er,
hverjar em batahorfumar?
Björn Harðarson og
Eygló Guðmundsdóttir
sálfræðingar
gefa lesendum góð
ráð tilað viðhalda
sálarheill.
arröskun af því að ein-
staklingur er sannfærður
um að hann sé með
alvarlegan sjúkdóm t.d.
krabbamein eða hjarta-
sjúkdóm, þrátt íyrir að
hafa endurtekið
fengið fullvissu
læknis um að
ekkert bendi
til að svo sé.
Einstaklingar sem þjást af
þessum kvilla verða uppteknir
af minniháttar einkennum sem
þeir telja vera einkenni þessara
líkamlegu kvilla. Þessu fylgir mikill
kvíði sem eykst við vægustu líkamlegu
einkenni og kvíðinn eykur síðan líkam-
legu einkennin. Margir sem þjást af
þessum vanda hafa vanið sig á mjög
heilsusamalegt lífemi s.s. reglulega
hreyfingu og heilsusamlegt mataræði.
Þessi röskun kemur oft fram í kjölfar
veikinda einstaklingsins sjálfs eða
fjölskyldumeðlima og oftar en ekki
tengist því einhver óánægja og reiði
með læknisþjónustu,
þ.e. við-
SæU
Já, lýsing
þín líkist sálrænum vanda sem þekkist
töluvert meðal sálfræðinga. Vandi
þessi er flokkaður sem ákveðin tegund
af kvíða sem hægt væri að kaila heilsu-
kvíða og lýsingin þín svipar töluvert til
þess sem greint hefur verið sem
ímyndunarröskun, hypochondriasis,
og er undirflokkur líkömunarraskana
eða somatoform disorder.
Erfitt getur verið að meta nákvæm-
lega hversu margir þjást af þessum
kvíða þar sem hér er um ákveðna vídd
að ræða frá þeim sem hafa minnihátt-
ar áhyggjur í verulegan kvíða. Þar erum
við að tala um það bil 3 -13% fólks, þar
sem 1 - 5% næðu greiningarviðmiðum
fyrir ímyndunarröskun. Margir ein-
staklingar sem þjást af ímyndunar-
röskun glíma einnig við aðra kvilla s.s.
þunglyndi, kvíða, eða aðrar líkömnun-
arraskanir.
ímyndunarröskun
I smttu máli einkennist ímyndun-
fí* komandi
finnst að hon-
um og hans veikindum hafi ekki verið
sinnt nógu vel. ímyndunarröskun
kemur yfirleitt fyrst fram snemma á
fullorðinsárunum.
Togstreita milli læknis og
sjúklings
Einstaklingar með þennan vanda
gera margt til að draga úr einkennum
eða hafa áhrif á „sjúkdóminn". Þetta
getur verið að hh'fa sér, taka inn lyf eða
reyna að fá læknisþjónustu, svo eitt-
hvað sé nefnt. Þar sem um sálrænan
vanda er að ræða veldur þetta oft tog-
streitu milli „sjúklings" og læknis, þar
sem „sjúklingurinn" telur að ekki sé
hlustað nægjanlega á sig og „líkamleg-
ur vandi“ hans sé ekld nógu vel skoð-
aður. Viðkomandi upplifir þessa
„höfnun“ þrátt fyrir að helstu rann-
sóknir hafa verið gerðar. Einstaklingur
með þessa röskun leitar þar af leiðandi
oft til fleiri lækna til að reyna að fá full-
vissu um að honum sé nógu vel sinnt
af heilbrigðiskerfinu og að einhver
„átti" sig á að hann þjáist af alvarlegum
„sjúkdómi". Þessi hegðun er svipuð því
sem við sjáum hjá fólki með áráttu og
þráhyggju. Læknaheimsóknimar fela
það oft í sér að viðkomandi virðist vera
að leita sér „huggunar", vissu um að
ekki sé um alvarlegan sjúkdóm að
ræða. Þessi „huggun" snýst því miður
oft upp í andhverfu sína þar sem því
oftar sem „huggun" er fengin þeim
mun meira þarf einstaklingurinn á
henni að halda og fer því oftar og oftar
til lækna til að Iáta sannfæra sig um að
ekkert sé að. ,
Áhrif á starf og fjölskyldulíf
ímyndunarröskun einstaklings
getur haft töluverð áhrif á starf og fjöl-
skyldulíf hans, þar sem mikill tími fer í
að leita sér aðstoðar, leita sér upplýs-
inga um sjúkdóminn, tala um sjúk-
dóminn, og í togstreitu um hvort um
raunverulegan sjúkdóm sé að ræða.
Oft er hægt að sjá ákveðna þætti sem
koma einkennum af stað, eins og að
lesa um eða heyra af einhverjum sem
veikist. Fréttir um einstaklinga sem
greinast seint af ákveðnum sjúk-
dómum, eftir að hafa verið sagðir
hraustir áður, getur t.d. haft veruleg
áhrif. Þar sem einkennin felast að
miklu leyti í órökréttum túlkunum
einkenna, hefur hugræn atferlismeð-
ferð reynst vel til að meðhöndla
ímyndunarröskun. Þar er lögð mikil
áhersla á að vinna með þessar hugsan-
ir og túlkanir á einkennum og breyta
þar með viðhorfum sjúklingsins,
sannfæra hann um að um andlegt
vandamál er að ræða en ekki líkamleg.
Árangur á bata er talinn frekar mikill,
t.d. sýndi ein rannsókn fram á að 76%
fólks með ímyndunarröskun náði bata
eftir 16 viðtöl með hugrænni meðferð.
Þá má að lokum segja að þú sért á góðri
leið með að ná bata þar sem þú ert að
leita þér að upplýsingum um sálræna
hlið vandans, því margir leita sér ekki
aðstoðar af þeirri einföldu ástæðu,
sem einkennir einstaklinga með þenn-
an vanda, að þeir telja að hér sé ekki
um sálrænt vandamál að ræða heldur
líkamlegt.
Gangiþérvel
Bjöm Haröarson sálíræöingur
Spyrjið
sálfræðingana
DV hvetur lesendur til að senda inn
spurningar til Eyglóar og Björns.
Þau svara spurningum lesenda i DV
á miðvikudögum. Netfangið er
kaerisaliiíídv.is.
skáldsögunum, tek svona tarnir, helst eftir
heimshlutum, Skandlnavía er uppi á borðin-
um núna, til dæmis Finninn Arto Paasilina,
svo las ég Braga Ólafs (Samkvæmisleikir) og
Hermann Stefánsson (Níu þjófalyklar), frá-
bærar bækur. Líkamlega rækta ég andann
meö því að hjóla þegar veður leyfír.Annars
reynir það mikið á líkamann að vera i leik-
húsinu,"segir ein afstjörnum framtiðarinnar,
Ólafur Steinn Ingunnarson sem gert hefur
garðinn frægan íNemendaieikhúsinu upp
á siðkastið.
búa börn ekki sérstaklega undir prófin.
koma upp prófkvíða hjá krökkum þar
sem prófin byggist á því námsefni
sem börnin hafi verið að læra á undan-
förnum 2 til 3 árum. Kerfisbundin upp-
rifjun innan skólans sé betri fyrir börnin
heldur en að vera að fara yfir gömul
prófmeð foreidrum sinum.
3. og 4. febrúar næstkomandi fara
fram samræmd könnunarpróf i 4. og
7. bekk grunnskóla og biður Náms-
matsstofnun foreldra um að undir-
Óþarfi sé að
ALVÖRU
ÚTSALA
Fyrir fyrirtæki og
einstaklinga
Eldhúsrúllur 2sn
Verð nú aðeins 1200 kr/pk
WC pappír 48 n
Verð nú aðeins 1200 kr/pk
Milli þurrkupappír Mini þurrkupappír
Ótrúlegt
tilboðsverð
Miðaþurrkur
Ótrúlegt tilboðsverð
Arinkubbur
3 Ib. 6 í pk.
Verð áður 1.512 kr.
Nú aðeins 995 kr.
6 lb. 6 í pk.
Verð áður 2.457 kr.
Nú aðeins 1.395 kr,
ELLINGSEN
GRANDAGARÐl 2 - REYKJAVÍK - SÍMI 580-8500
Opið virka daga 8-18, laugardag 10-16