Dagblaðið Vísir - DV - 04.05.2005, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 4. MAÍ2005
Sálin DV
Hamingjusöm
efri ár Já-
kvæðni getur
aukið langllfi.

Tengsl milli jákvæðni og langlífis
Björn Harðarson og Eygló Guðmundsdóttir eru
sérfræðingar DV í málefnum sálarinnar. Þú get-
ur sent þeim bréf á kaerisali@dv.is.
Lærðu að skipu-
leggja tíma þinn
Hér eru nokkur ráð um
hvernig má sidpuleggja tímann
betur:
1. Finndu hvað þú eyðir of
miklum tíma í. Ef það tekur þig
tíu mínútur að finna húslyklana,
vendu þig þá á að setja þá alltaf
á sama stað. Þannig vinnur þú
tíu mínútur á hverjum degi.
2. Skrifaðu niður það sem þú
þarft að muna.
3. Meira í einu. Reyndu að af-
greiða sem mest í einu, til dæm-
is með því að elda pottrétt fyrir
þrjár máltíðir en þá er hægt að
frysta og geyma afganginn og
við það næst enn meiri tíma-
sparnaður.
4. Kenndu börnunum sjálf-
stæð vinnubrögð. Leiðbeindu
börnunum í að ganga frá eftir
sig og taka til í eigin herbergi.
Leiðbeiningar fyrir aðstandendur átröskunarsjúklinga
Sælveríðþið!
Ég var að koma
frá bróður mínum sem er bú-
settur í Ðanmörku og rakst þá
tvisvar á orðið „islamo-
phobia" í fjölmiðlum þar.
Ég var að velta fyrir
mér hvort þið vissuð
hvaða merkingu
þetta orð hefur?
Bara svona forvitni.
Kveðja, Lára.
. „Islamophobia" er
hræðsla eða hatur í
garð múslíma, eða eins og nafnið
bendir til, þeirra sem teljast íslams-
trúar. Mikilvægt er að átta sig á að
islamophobia telst í raun ekki í
flokki þeirra vandamála sem venju-
lega bera endinguna „phobia" eða
fælni. Venjulega, þegar þessi ending
er í orði, er vísað til klínískra grein-
inga á vanda sem er hamlandi fyrir
fólk í daglegu lífi. Dæmi um þess
konar greiningu eru vandamál á
borð við félagsfælni og köngulóar-
fælni, þar sem vandinn byggist aðal-
lega á miklum kvíða en ekki hatri,
eins og í þessu tilviki.
íslan vs. vestræn gildi
Islamophobia er í raun ný
tegund af kynþáttahatri, þar
sem hatrinu er beint sérstaklega
að ákveðnum trúar- eða menning-
arhóp frekar en ákveðnum húðlit.
Þeir sem haldnir eru islamophobiu
telja að allir eða flestir múslímar séu
trúarofstækisfólk. Þeir telja músh'ma
upp til hópa ofbeldishneigða gagn-
vart öllu fólki sem ekki er múslímar.
Einnig telja þeir að allir múslímar
styðji og séu hlynntir hryðjuverka-
starfsemi, hafni jafnrétti, umburðar-
lyndi, lýðræði og mannréttindum.
Þeir telja múslíma hafa allt önnur
gildi en alla aðra, hafa ekki skilning á
viðhorfum annarra og geta ekki tek-
ið breytingum.
Þeir telja að vestræn gildi séu að
öllu leyti betri en viðhorf músh'ma
sem séu ósiðmenntuð, órökrétt,
frumstæð og niðurlægjandi fýrir
konur. Þeir sem trúa þessu telja líka
að íslam sé póh'tísk hugmyndafræði
sem sé notuð í poh'tískum eða hern-
aðarlegum tilgangi. Auk þess eru
þeir sem haldnir eru islamophobiu
ekki tilbúnir til að hlusta á gagnrýni
múslíma varðandi neikvæð viðhorf
eða hugsanagang í hinum vestræna
heimi. Þessar hugmyndir um íslam
og múslíma eru svo notaðar til að
réttíæta mismunun í garð múslíma
og útilokun þeirra frá samfélaginu.
Þannig er reynt að réttlæta neikvæð
viðhorf og hegðun í garð múslíma
og þau viðhorf talin eðlileg.
Neikvæðni mögnuð upp í
fjölmiðlum
Þessi viðhorf hafi lengið verið til
staðar og þá sérstaklega í þeim vest-
rænu ríkjum þar sem töluverður
straumur hefur verið af músh'msk-
um innflytjendum. Þessum viðhorf-
um er síðan haldið á lofti ef upp
koma afbrot eða annað slíkt þar sem
múslímar eiga hlut að máli og það
veldur því að þau þróast hratt í sam-
félaginu. Ég fylgdist til að mynda
með því hversu hratt neikvæð við-
horf gagnvart múslímum þróuðust í
Danmörku á árunum 1995-2000, þar
sem nánast ekkert bar á neikvæðum
viðhorfum í fyrstu yfir í það að í
hverjum fréttatíma var umfjöllun
um neikvæð samskipti innflytjenda
og Dana. Nágrannalönd okkar á
Norðurlöndum og í öðrum löndum
Evrópu hafa hka orðið vör við aukn-
ingu á því sem við gætum kallað
islamophobia eftir 11. september.
Hræðsla og hatur
Dæmi utn það var hægt að sjá í
fréttum dagblaðanna, eins og t.d. í
Árósum í Danmörku þegar
einstakhngur með geðræn vanda-
mál henti bensínsprengju inn um
bréfalúgu nágranna síns í vikunni
eftir 11. september. Múslíminn
hafði unnið sér það eitt til saka að
vera múslimi í vestrænu ríki á þess-
um tíma. Á þessum tíma urðu einnig
margir varir við að börn músh'ma
urðu í auknum mæli fyrir aðkasti á
leið í skólann. í þessum aðstæðum
og öðrum svipuðum, er um að ræða
að fólk, sem í hræðslu og hatri sínu á
mönnum á borð við Bin Laden, fer
að yfirfæra hugmyndir sínar yfir á
kaupmanninn á hominu eða 8 ára
stelpuna í húsinu á móti bara fyrir
það eitt að vera múslímar.
Gangiþérvel.
Bjöm Haiöaison
sálfræðingur.
5. Láttu i Ijós tilfinningar þínar en vertu
ákveðin/n.
6. Ekki tala um vandamál ykkar við aðra
án samþykkis sjúklingsins.
7. Reyndu að vera markviss, róleg/ur og
vingjarnleg/ur í umfjöllun hegðunar sjúk-
lings er þig varðar. Forðast skal skyndi-
lausnir (umræður, eins og t.d. „borðaðu,
þá llður þér betur" eða„ekki kasta upp eft-
ir að þú borðar". Ef átröskun væri svó
auðveld viðureignar væri sjúkdómurinn
ekki til.
8. Viðurkenndu persónuna fyrir það sem
hún/hann er. Sannfærðu sjúklinginn um
að tilfinningar þfnar (hennar/hans garð
hafi ekkert með það að gera hversu þung
þau eru, stærð þeirra og Kkamsbyggingu
eða matarvenjur þeirra.
9. Ef sjúklingurinn er (bráðri Kfshættu, eða
þegar börn eiga (hlut gæti reynst nauð-
synlegt að taka ákvarðanir og ábyrgð þar
sem um neyðartilfelli gæti verið að ræða
og öll umræða um meðferð hefur ekki
skilað tilætluðum árangri.
10. Reyndu að halda heimilissiðum og
-venjum óbreyttum eða eins heilbrigðum
og mögulegt er. Það er mjög áríðandi fyrir
þig að sjúklingurinn móti ekki og breyti
himilissiðum þannig að eingöngu sé
SjuMeg Msla
í garö múslíma
1. Lærðu eins mikið og mögulegt er um
sjúkdóminn. Aflaðu þér einnig upplýsinga
er varða þá meðferðar- og end
urhæfingarmöguleika sem
til staðar eru.
2. Vertu virkur þátttak-
andi I stuðningshópi
aðstandenda þar sem
þú geturtalað opin-
skátt um tilfinningar,
vonleysi og reiði þína
og í framhaldi af því og
með hjálp annarra úr
stuðningshópnum, undirbú-
ið plan er hjálpar þér (daglegri
umgengni við sjúklinginn.
3.Talaðu beint og opinskátt við sjúkling-
inn um áhyggjur þ(nar er lúta að hegðun
hennar/hans og þv( sem þú hefur tek-
ið eftír (daglegu fari hennar/hans
sem betur má fara.
4. Bjóddu sjúklingnum allar
þær upplýsingar sem þú hef-
ur komist yfir eða veist um er
varða átröskun og meðferð-
armöguleika. Bjóddu sjúk-
lingnum að fara með honum
til sérfræðings til að ræða nær-
ingu og heilsu ásamt afleiðingum
átröskunarog þá endurhæfingu
sem í boði er.

Náðu settu
marki
Markmið einstaklinga eru
eins mismunandi og þau eru
mörg. Hver og einn leitar sinna
leiða til að ná settum markmið-
um en hér eru nokkur ráð til
þess:
Byrjaðu á að velja þér eitt
markmið til að stefna að og
gerðu lista yfir allar mögulegar
leiðir til að ná markmiði þínu.
Treystu vinum þínum fyrir mark-
miði þínu og þeir munu hvetja
þig áfram til að ná því. Fyrsta
raunverulega skrefið í átt að
framkvæmd getur verið stórt en
alls ekki óyfirstíganlegt. Skráðu
þig á námskeið og einbeittu þér
að því að ná markmiðinu. Misstu
aldrei sjónar af markmiðinu og
hafðu það alltaf hugfast. Þannig
munt þú á endanum ná mark-
miði þínu, hvert svo s'em það er.
Rannsóknir benda til þess að sterk fylgni sé á milli viðhorfs
til llfsins og lifslikna. Allt bendir til þess að fólk sem býr við
stöðugleika og líður vel i samfélaginu eigi slður hættu á að
deyja fyrir aldur fram. Einfarar, fólk með krónlska sjúk-
dóma og þeir sem eru neikvæðir eru taldir síður liklegri til
langllfis. Niðurstöður flestra rannsókna benda til þess að
jákvætt hugarfar hafi áhrifá
langlífi þrátt fyrir að slíkt
hugarfar tryggi ekki
endilega lang-
lífi.