Dagblaðið Vísir - DV - 07.05.2005, Blaðsíða 21

DV Helgarblað
LAUGARDAGUR 7. MAÍ2005 21
kiaftur
Óhætt er að fullyrða að fátt tekur meira á en að
missa barn sitt líkt og hendi væri veifað. Leggja
það hraust og heilbrigt í vögguna að kvöldi og
taka það upp að morgni, kalt og andvana. Enginn
getur búið sig undir að missa barn sitt úr vöggu-
dauða. Umræðan hefur verið hálfgert tabú og það
er hvíslað og pískrað í hornum. Við vinnslu þess-
arar umfjöllunar var rætt við Qölda kvenna sem
flestar áttu mjög erfitt með að rifja upp reynslu
sína. Þeim bar flestum saman um að það tæki
langan tíma að vinna úr sorginni.
'riénto 6,
í* 25-U.
gat ekki setið heima aðgerðarlaus,
það var miklu verra. Vinnufélagamir
tóku flestir vel á móti mér en ég var
þó vör við að aðrir áttu erfitt með að
tala við mig og vissu ekki hvernig
þeir átm að koma fram við mig. Þeg-
ar ég mætti fólki sem ég þekkti var
mjög misjafnt hvemig það kom
fram. Einhverjir vom fljótir að hverfa
inn í búð eða yfir götuna en aðrir Jétu
sig hafa það og vottuðu samúð. Enn
aðrir vissu ekki hvað hafði komið fyr-
ir og spurðu um drenginn. Mér leið
mikið frekar illa ef ég fann á fólki að
það var í vandræðum með sig. Það
var miklu betra ef fólk kom sér hreint
og beint að efninu og ræddi máhn
eða tók utan um mig," segir hún
Fyrstu mánuðirnir vom erfiðir,
Rósa hugsaði um drenginn sinn
mörgum sinnum á dag en þess utan
var hún eðlileg og vann sitt starf eins
og vanalega. Hún segir þau hjónin
hafa verið mjög sterk. Þau gátu rætt
saman um drenginn og hún segir
þetta hafa styrkt sambandið á milli
þeirra frekar en hitt.
Ánægð að eignast stelpur
Þau komust ekki hjá því að ganga
frá dótinu hans, vöggunni og fötim-
um en Rósa segir það ekki hafa verið
létt verk. „Við urðum að gera það og
það þýddi ekkert að koma sér hjá
því,“ segir hún. Þau vom strax reiðu-
búin til að eignast annað barn en það
lét standa á sér. Það var ekki fyrr en
seint árið eftir að henni var ljóst að
hún gengi með barn að nýju. „Við
urðum mjög ánægð en ég hugsaði
aldrei um að þetta bam kæmi í stað-
inn fyrir Hörð litla. Ég var sátt við að
eiga hvort sem var og þegar Guðrún
Björg fæddist sumarið 1985, vorum
við alsæl. Tveimur árum síðar fæddist
Anna Karen og við erum ánægð með
dömumar okkar. Ég velti mér aldrei
upp úr hvað Hörður væri að gera eða
hvemig hann liti út hefði hann lifað.
Ég veit að ef hann hefði ekki dáið þá
væri ekkert víst að stelpumar væm til,
í það minnsta ekki báðar," segir Rósa.
Stelpumar nomðu það sem passaði
þeim af fötum Harðar og rúm og vagn
en annað er vel geymt hjá Rósu og
hefur aldrei verið notað. „Stelpumar
fá það þegar þær eignast stráka," seg-
ir hún kankvís.
Hef alltaf getað talað eðlilega
um Hörð litla
Þegar hún hugsar til baka þá gerir
hún sér grein að fýrir að aðstoðin
sem þau fengu þegar Hörður dó var
ekki mikil. Foreldrar þeirra hafi á
hinn bóginn verið þeim mikill styrk-
ur. „Ég fór eldd illa út úr þessu og finn
ekki fyrir hnút í maganum. Ég get
alltaf talað eðlilega um Hörð. Eg lét
mála af honum mynd eftir ljósmynd
og við erum líka með ljóð í ramma og
mynd af honum. Fyrstu árin sat ég
stundum og kveikti kerti, hugsaði
um hann og átti rólega stund. Mér
hefur alltaf lánast að hugsa til hans
með þakklæti og gleði fyrir að hafa
fengið að njóta hans þennan tíma. f
byrjun hugsaði ég til hans á hverri
klukkustund. Var farin að hugsa um
afmæli hans í nóvember mörgum
vikum áður. Fyrir fimm árum flutt-
um við í nýtt hús og áttum mjög ann-
ríkt í kringum afmælið hans. Ég stóð
mig þá að því að átta mig fyrr en
deginum áður. Það var í fyrsta sinn
sem ég var ekki með hugann við dag-
inn hans í marga daga áður," segir
Rósa, sátt og hamingjusöm með
dætumar sínar tvær.
Rósa Ólafsdóttir Hún varaðeins mtjan
ára þegar litli drengurinn hennar fæddist.
Hún eignaðist siðar tvær dætur sem hún
er afar sæl með og veltir sér ekki upp úr
hvað hefði getað orðið efhann hefði lifað
Horður litli Ellertsson skömmu fyrir lát sitt Rósa
seg,r hann hafa verið einstaklega hraustan, kátan og
duglegan strak. Hann var slappur daginn áður en hann
do en það hafði ekkert með dauða hans að gera.
Dó hjá dagmömmu á
meðan ég var að vinna
Hjónin Rósa Ólafsdóttir og Ellert Scheving Harðarson voru ný-
gift en aðeins tvítug þegar sonur þeirra, átta mánaða gamall,
sofnaði eftir hádegi eins og áður. Hann vaknaði ekki aftur.
Orsökin var ungbarnadauði eins og það hét þá. Hann hefði orð-
ið 23ja ára í haust en Rósa veltir sér ekki upp úr spurningunni
hvað ef? Hún er hins vegar þakklát fyrir að hafa fengið að kynn-
ast honum og njóta hans.
Rúm tuttugu ár eru síðan Rósa
Ólafsdóttir missti frumburð' sinn
skyndilega og óvænt. Hún var að-
eins tvítug og hún og maður henn-
ar, Ellert Scheving Harðarson, voru
nýgift og búin að stofna sitt eigið
heimili og drengurinn þeirra, sem
átti tæpa fjóra mánuði í að verða
ársgamall, dafhaði vel.
„Ég var sex mánuði í fæðingaror-
lofi en þá vora ekki greidd laun nema
í þrjá mánuði og konur vora almennt
ekki lengur í fríi. Sonur minn var hjá
dagmömmu skammt frá vinnunni
og það var allt eins gott og það gat
verið," segir Rósa þegar hún rifjar
upp septemberdag árið 1983, daginn
sem hún missti son þeirra, Hörð
Scheving, úr vöggudauða.
Daginn áður var Hörður litli hálf
slappur en ekki með hita og engin
sýnileg einkenni. Þennan dag fór
Rósa með hann að vanda á Snorra-
brautina til dagmömmunnar. Hún
sagði henni að hann væri hálf slapp-
ur og bað hana að láta hann ekki sofa
úti. Hún hraðaði sér síðan í vinnuna.
Svaf óvenju lengi
Dagmamman lagði hann að
vanda eftir hádegi en í þetta sinn í
bamarúm inni. En hann svaf óvana-
lega lengi þennan dag. Um fjögur fór
hún inn til hans og ætíaði að vekja
hann til að hann væri tilbúinn áður
en móðirin kæmi. Hún dreif sig eftir
vinnu um fimmleytið til að ná í
drenginn. „Þegar ég kom beið lög-
reglan í anddyrinu og einn þeirra
sagði fyrirvaralaust að Hörður hafi
hætt að anda og farið hefði verið
með hann á Landspítalann. Þeir
buðust til að aka mér og ég gleymi
aldrei hve langan tíma tók að fara
þennan smtta spöl. Ellert, maðurinn
minn renndi að um leið og við hröð-
uðum okkur upp á bamadeild. Þar
var okkur sagt hreint út að bamið
væri dáið," segir Rósa og bætir við að
þegar dagmamman hafi tekið hann
upp hafi hann verið lífvana og að öll-
um líkindum dáinn.
Þau vora látin bíða ein inn í við-
talsherbergi eftir borgarlækni en
hann þurfti að gefa út dánarvottorð.
Rósa segist ekki muna hve lengi þau
biðu en í hennar huga hafi það verið
talsverður tími. „Þama sátum við,
hálfgerðir krakkar, máttum ekki sjá
bamið okkar og grétum. Ég hef oft
hugsað eftir á hvers vegna enginn
bauðst til að hringja í foreldra okkar
en það var ekkert til sem hét áfalla-
hjálp á þessum árum," bendir Rósa á.
Áfall að sjá hann liggja
blettóttan og aleinan á bekk
Eftir þó nokkra bið kom borgar-
læknir og skoðaði drenginn þeirra og
úrskurðaði hann látínn. Þau fengu þá
að fara inn til hans og Rósa segir það
hafa verið áfall að sjá hann liggja upp
á bekk, orðinn bláblettóttan í framan
og hreyfingarlausan. Hún segir að
þeim báðum hafi orðið bylt við og
liðið illa. Það hafi líka verið kaldrana-
legt að sjá hann liggja á einhverjum
bekk, og honum var ekki einu sinni
hagrætt áður en þau komu inn. „Eng-
inn kom með okkur og við stóðum
þama tvítug að aldri, horfðum á líf-
vana líkamann og vissum ekkert
hvað við áttum að gera. Við vorum
satt að segja hálfsmeyk og vorum
ekki lengi inni hjá honum. Okkur var
sagt að við yrðum að svara því þama
hvort við vildum að hann yrði
krufinn og vorum fljót að svara neit-
andi. Við hugsuðum ekkert út í hvaða
þýðingu það hefði," segir Rósa.
Presturinn var þeim stoð
og stytta
Þau fóra beint heim til foreldra
Rósu eftir heimsóknina á spítalanum
og Rósa er nokkuð viss um að þau
hafi ekki verið heima næsta hálfa
mánuðinn. „Við vorum nýlega flutt
frá foreldrum mínum en þar vorum
við þegar Hörður litli fæddist og þar
var hann fyrstu mánuðina. Foreldrar
mínir vora mjög hrifin af honum og
þetta var ekki síður áfall fyrir þau.“
Prestur fjölskyldunnar, séra Ámi
Bergur Sigurbjömsson, bauðst strax
til að koma þegar þau hringdu til
hans og Rósa segir það hafa róað þau
mikið. „Ég gleymi aldrei hvað hann
var yndislegur við okkur. Hann sat
hjá okkur góða stund. Sömu artar-
semi sýndi hann tveimur mánuðum
síðar á afmælisdegi sonar okkar. Þá
hringdi hann af fyrra bragði og
bauðst til að koma. Við vorum mjög
þakklát en dagurinn var okkur mjög
erfiður."
Fór að vinna áður en jarðar-
förin fór fram
Rósa fór að vinna skömmu eftir
lát Harðar litla. Hún segir að það hafi
jafnvel verið fyrir jarðarförina. „Ég