Freyr - 01.03.1987, Blaðsíða 16

Sjálfstæðar búgreinar og
stuðningsbúgremar.
Skipta má þeim ábendingum
sem í hugmyndaskránni er að
finna í tvo flokka. Annars vegar
starfsemi sem staðið getur sem
sjálfstæð búgrein, svo sem loð-
dýrarækt, fiskeldi, kanínurækt,
hestamennska og sumar greinar
ferðaþjónustu, og hins vegar þær
greinar sem fyrst og fremst eru til
þess fallnar að koma sem viðbót
eða uppfylling með annarri bú-
vöruframleiðslu á býlum þar sem
vinnuafl og húsnæði er aflögu.
Það er auðvitað ljóst að naut-
gripa- og sauðfjárrækt eru og
verða um ókomin ár mikilvægustu
greinar íslensks landbúnaðar og
engin þeirra nýjunga sem nú eru á
döfinni er líkleg til þess að komast
þar í samjöfnuð að því er umfang
varðar nema ef vera skyldi loð-
dýraræktin og fiskeldið.
Ný atvinnustarfsemi mun því
aðeins að hluta koma í staðinn
fyrir sauðfjár- og nautgriparækt
en að verulegum hluta verður hún
viðbótartekjuöflun hjá bændum
sem þær greinar stunda. En þótt
slík starfsemi sé fyrst og fremst til
uppfyllingar, er hún ekki síður
mikilvæg en það sem stærra er í
sniðum og getur orðið undirstaða
að tekjuöflun sem skiptir sköpum
um það hvort býlið helst áfram í
byggð eða fer í eyði.
Miklum tíma og fyrirhöfn hefur
verið varið til þess á undanförnum
árum að finna fjármagn og leiðir
til þess að draga úr skerðingu sem
framleiðendur mjólkur og kinda-
kjöts verða fyrir vegna framleiðslu
sem markaðar er ekki fyrir. Oft er
þar um tiltölulega litlar fjárhæðir
að ræða. Minna hefur hins vegar
verið hugað að því hvernig skapa
mætti þessum sömu bændum að-
stöðu til þess að afla þessara tekna
með annarri starfsemi eða fram-
leiðslu.
Úr mörgu að moða.
í hugmyndaskránni er minnt á
76 viðfangsefni sem sum geta
greinst í marga mismunandi þætti.
FHÉTTABRÉF
STÉTTARSAMBANDS BÆNDA
I uiubUA Fduui- IW7
qjjj' Fjölþættari
^ atvinnumöguleikar
oo í sveitum
Hlutverk Framleiönisjóðs
Sjmtvxnx k'f uiii nr 4A/I9XS eru Framleiðni\j6ði UndbúnuAurin\
Vytiðu fjármurir «m vetji ikal itl eflmfar nvna bupeina
nurtaðvonunar oe nl fji/haevleiírar endurvfcipulagnmgar
burcfcvturv ilúgbýTum. fývsiafcvxðt laganna giláa Jrm 19X0
I umremi við (iciia vemr vi«Wn Fiamleiðnivjoðv fiamlog ul
eflinear aivmnu i vvenum Til (icuia koma framfcvsmðir hji
Kendum a lofbylum vem fjirfevla á jocðum linum veena anna/v
aomnurekvirarenm^kur^ot kjmfiamleið.lu bar (elui hv.ui
jorðinni eðj nvjjr (remj/ vem koma i vuð þevv vem fynr er
Fympeiðvla Framieiðnivjoðv et ekki bundm v ið lillcknar
nyjunjar hcldur geiur hvað eina konnð ul peina vem að mali
vijomar vjúðvinv er nl þew fallið að vtyrkja lekjuoflun
bondanv o* fjolvkyldu hanv og ireyvia tramnAarbúveiu i
viðfcomandi bvli
Framlag vjÁðvmv gclur numið alll að V« jf uofnkounaði v ið
framkvcmdimar. eða að himarfci kr V«H»I Onnur op.nher
framlog id leðra framkvxmda cr Framleiðnivjáði heimili að dra(j
fii viofnkovmaði. iður en hluldcild hanv er ikveðm
Framlog vjóðvinv eru ekki bundin afvali i fullvirðivrtln. en
þeu bxndur vem aivala ver fullvirðivrétn eða eni með liul bu
vkulu að oðru jofnu vuja fynr um þcvvi framlog
Umvókn um framlag vkal fylgjj iurleg icllun um vlofn o(
. iiiijui nnrigojrmjivur
STÉTTARSAMBAND BÆNDA iuk<>.
Bendjhnllinn vi« Hjgjlor|
Hugmyndaskrá Stéttarsambands bœnda
um atvinnumöguleika í sveitum.
Flestar hugmyndirnar eru gamal-
kunnar og þessi hugmyndaskrá er
engan veginn tæmandi. Skránni er
fyrst og fremst ætlað að vekja
umræður og vekja fólk til um
hugsunar um það hvaða mögu-
leikar kunna að leynast í næsta
nágrenni þess.
Reynt er að miðla helstu upp-
lýsingum um viðkomandi verk-
efni, eftir því sem kostur er og
bent á hvar afla megi frekari upp-
lýsinga og leiðbeininga ef um slíkt
er að ræða. í mörgum tilfellum er
þó engu að miðla nema hugmynd-
inni sjálfri og reynslan ein leiðir í
ljós hvort sumar þeirra eru nýtan-
legar við okkar aðstæður.
Allar þessar hugmyndir eru á
einhvern hátt tengdar þeirri at-
vinnustarfsemi sem fyrir er í sveit-
um eða þeim landgæðum sem við
ráðum yfir. Hér er um að ræða
aukna nýtingu á vinnuafli, við-
bótar landnot, aukna nýtingu bú-
smala eða mannvirkja, hlunninda
og nýtingu hráefnis sem landbún-
aðurinn eða landið sjálft gefur af
sér.
í langflestum tilfellum má nýta
fjárfestingu og aðstöðu sem fyrir
er á býlinu og er því tiltölulega
lítillar nýrrar fjárfestingar þörf.
Þar eru að sjálfsögðu undan-
skildar greinar eins og loðdýra-
<
o
z
<
o
o
rækt, skógrækt, fiskeldi og sumar
greinar ferðaþjónustu. Þessi verk-
efni ætti því að falla vel að þeirri
starfsemi sem fyrir er í sveitunum
og eru margar framkvæmanlegar
án verulegs kostnaðar og áhættu.
Hugarfarsbreyting.
Hvað þarf þá til að hrinda slíkum
hugmyndum í framkvæmd ?
I fyrsta lagi þarf hugarfarsbreyt-
ingu. í sumum landshlutum virðist
ríkja rótgróin vantrú á að nokkuð
geti komið í staðinn fyrir sauð-
kindina. Þetta kom mjög glöggt
fram í viðbrögðum manna við að-
gerðum Framleiðnisjóðs á sl.
hausti. Svo rammt kvað að þessu
að til mín hefur komið fólk sem
segist ekki hafa treyst sér til þess
að fara út í búháttabreytingar
vegna andstöðu við allt slíkt í nán-
asta umhverfi sínu.
Það er auðvitað ljóst að mögu-
leikar til nýrrar atvinnustarfsemi
eru mismiklir eftir héruðum og
sums staðar er fárra annarra kosta
völ en að stunda sauðfjárrækt. En
slíkir fordómar mega þó undir
engum kringumstæðum hindra
það, að fólk geti nýtt þá mögu-
leika sem það teiur sig eiga til
bættrar afkomu.
Hugarfarsbreyting þarf hins
vegar ekki aðeins að verða meðal
bænda sjálfra. Hennar er einnig
þörf meðal þeirra sem að Ieiðbein-
ingaþjónustu starfa, hjá starfs-
mönnum þeirra stofnana sem ráða
fjármagni og annarri fyrirgreiðslu,
og hennar er þörf meðal okkar
sem vinnum í Bændahöllinni. Síð-
ast en ekki síst þarf að verða
hugarfarsbreyting meðal ráða-
manna þjóðarinnar.
Ekki fleizi gamla vixla.
í öðru lagi þarf fjármagn. Fram-
leiðnisjóði er ætlað það hlutverk
að greiða fyrir búháttabreytingum
í landbúnaði og til þess fær sjóður-
inn verulegt fé á næstu árum. En
margir vilja hlaða pinklum á
Skjónu og eins og fram hefur
komið hjá formanni sjóðsins hefur
mest af fé hans hingað til farið til
184 Freyk