Freyr - 15.10.1987, Blaðsíða 32

Athugasemd við ritfregn um
ritið Gróðurvernd og
endurheimt landgæða
í búnaðarblaðinu Frey nr. 16.
ágúst 1987 birtist ritfregn um lítið
hefti sem Námsgagnastofnun hef-
ur gefið út og heitir Gróðureyðing
og endurheimt landgæða, eftir þá
Sigurð Blöndal skógræktarstjóra
og Ingva Þorsteinsson deildar-
stjóra á Rannsóknastofnun land-
búnaðarins. Ritfregnin, sem tekin
er saman af Ólafi R. Dýrmunds-
syni ráðunaut, ber nafnið Gróður-
vernd og endurheimt landgæða.
Þar sem í ritfregn þessari er nokk-
uð vegið að Námsgagnastofnun
fyrir að gefa bæklinginn út þykir
undirrituðum sem hafði umsjón
með útgáfunni fyrir hönd Náms-
gagnastofnunar rétt að láta eftir-
farandi koma fram:
Þegar stofnuninni bauðst þetta
efni til útgáfu var ákveðið að taka
því. Fram til þessa hefur grunn-
skólum ekki staðið til boða annað
en útgáfuefni Landverndar um
það mikla umhverfisvandamál
sem eyðing gróðurs og jarðvegs á
íslandi er. A vegum Námsgagna-
stofnunar þótti því rétt að gefa út
námsefni á þessu sviði. Efnið var
skoðað af námstjóra menntamála-
ráðuneytisins í náttúrufræðum og
mælti hann með útgáfu þess og
taldi það henta helst á framhalds-
skólastigi og við sérstök verkefni í
efstu bekkjum grunnskóla í líf-
fræði og samfélagsgreinum.
Eins og Ólafur bendir réttilega
á í skrifum sínum er hér verið að
fjalla um efni sem er umdeilan-
legt. Það á reyndar við um fleira
sem fjallað er um í skólastarfi og
þarf ekki að draga úr gildi náms-
efnis. En „að hér sé komið á prent
býsna magnað áróöursrit," eins og
Ólafur kemst að orði í niðurstöðu
sinni, tel ég ekki síður umdeilan-
og
endurheimt
iandgæda
legt. Vil ég færa nokkur rök fyrir
því.
1. Höfundar bæklingsins eru
virtir vísindamenn, hvor á sínu
sviði. Það var mat útgefenda að
efni þeirra stæði á nokkuð
traustum fræðilegum grunni.
Hvort Ólafur R. Dýrmundsson
fellst á það er annað mál. í rit-
fregninni tilgreinir hann ýmis
atriði sem hann er augljóslega
ekki sammála Sigurði og Ingva
um, en lætur hjá líða að tilgreina
rök fyrir sjónarmiðum sínum svo
að lesendum veitist auðveldara að
skilja um hvað ágreiningurinn
snýst. Meðal annars hefur Ólafur
sitthvað við upplýsingar sem fram
koma um gróðursögu landsins að
athuga en tilgreinir ekki í hverju
ágreiningurinn felst, heldur dreg-
ur til sögunnar skoðanir góð-
kunnrar leikkonu, þessu máli alls
óviðkomandi.
Öllu alvarlegra er þó að Ólafur
slítur tilvitnanir úr samhengi, eins
og hann gerir þegar hann segir að
á bls. 8 sé „sá dómur upp kveðinn
að ...“ við sitjum uppi með lélegt
beitiland." í eðlilegu samhengi er
tilvinunin á þessa leið:
„Eftir því sem beitarálag eykst,
hverfa fleiri tegundir, fyrst þœr
sem eru mest eftirsóttar af búfé, en
aðrar harðgerðari og oftast lakari
beitarplöntur verða drottnandi.
Petta er einmitt það sem hefur gerst
hér á landi og fyrir því sitjum við
uppi með lélegt beitiland. Með
hóflegri og skynsamlegri beit er
hægt að draga verulega úr slíkri
rýrnun landsins.“ Og síðar í rit-
dómi sínum segir Ólafur að sér
finnist allt of lítið fjallað um já-
kvæð áhrif þess að draga úr beit!
Reyndar er í bæklingnum bent á
fjöldamargar leiðir til að endur-
heimta horfin landgæði og lögð
áhersla á að þeim þurfi að beita
jöfnum höndum allt eftir aðstæð-
um. Þar eru jákvæð áhrif þess að
draga úr beit ekki undanskilin.
2. Ritinu Gróðureyðing og
endurheimt landgæða er ekki ætl-
að að vera fræðileg úttekt á or-
sökum og afleiðingum gróður- og
jarðvegseyðingar á íslandi, eins
og Ólafur virðist halda, heldur
miklu fremur hvatning til um-
ræðna og frekari náms eða vinnu í
tengslum við verndun lands og
uppgræðslu. Ritinu er ætlað að
vekja unglinga til umhugsunar um
þessi mál og efla með þeim já-
kvæð viðhorf til þeirrar nauðsynj-
ar að vernda landið okkar og
klæða það gróðri. Ef slíkt er talinn
áróður sem ekki er verjandi að
bera á borð fyrir skólaæskuna, er
viðbúið að ýmislegt fleira kunni
að finnast í námsefni skólanna
sem telja megi óheflaðan áróður.
Gæti ekki kristinfræðin til dæmis
fallið í þann flokk?
840 Freyr