Freyr - 01.02.1991, Síða 26

106 FREYR
3.’91
Á síðustu misserum hafa allmiklar
sveiflur orðið í mjólkurfram-
leiðslu. Haustið 1989 varð mikill
samdráttur í mjólkurframleiðslu
sunnan- og vestanlands. Megin-
skýring þessa var vafalítið slök
gæði gróffóðurs hjá alltof mörgum
mjólkurframleiðendum í þessum
landshlutum haustið 1990. Einnig
voru margir bændur orðnir með
það fáar kýr í fjósi að þeir gátu ekki
bætt upp minni afurðir með fleiri
kúm þar sem einnig var lítið fram-
boð á kúm. í ársbyrjun 1990 var því
ljóst að margir framleiðendur
máttu reyna að nýta alla fram-
leiðslumöguleika til fullnustu til að
nýta framleiðslurétt sinn á verð-
lagsárinu. Þetta leiddi til aukinnar
kjarnfóðurnotkunar sem fljótt
kom fram í verulegri aukningu
mjólkur. Undir þessari þróun var
síðan frekar kynt með breyttum
heimildum til meiri nýtingar fram-
leiðsluréttar næsta verðlagsárs en
áður hafði verið heimilað. Sumar-
ið 1990 var mjólkurframleiðslu og
heyöilun mjög hagstætt og hefur
mjólkurframleiðsla á síðari hluta
ársins verið mikil. Framleiðsla
mjólkur í landinu til innleggs í af-
urðastöð er því á árinu 1990 rúm-
lega 107 milljónir lítra.
Þessar tölur sýna ljóslega að
margir framleiðendur verða að
huga að nokkrum breytingum ætli
þeir að halda framleiðslu í sam-
ræmi við framleiðslurétt á yfir-
standandi verðlagsári. Þetta hlýtur
fyrst og fremst að gerast með
nokkurri grisjun kúa í mörgum
fjósum nú á allra næstu mánuðum.
Hér hljóta menn öðru fremur að
beina athygli að gallagripum; kúm
sem eru gallaðar í júgri, mjöltun
eða skapi, og gripum sem brugðist
hafa vonum um afurðagetu.
Afurðamestu búin
Tafla 2 sýnir þau tíu bú þar sem
skýrslufærðar voru fleiri en 10
árskýr árið 1990 og höfðu mestar
meðalafurðir eftir kýrnar. Þarna er
yfirleitt að finna nöfn sem margir
lesendur munu þekkja vel úr hlið-
stæðum töflum síðustu tíu árin.
Efsta sætið skipar að þessu sinni
Viðar Þorsteinsson í Brakanda í
Hörgárdal. Hann er með 26,9
árskýr árið 1990 og skila þær að
jafnaði 6238 kg af mjólk. Kjarnfóð-
urnotkun er samt að jafnaði aðeins
636 kg fyrir hverja kú. Oft áður
hefur verið vakin athygli á því hve
ótrúlega mikla mjólkur Viðari
virðist vera mögulegt að framleiða
eftir hverja kú á heimaöfluðu
fóðri, þó að aldrei hafi árangur
hans verið jafn frábær og nú. Sam-
kvæmt þessum tölum má ætla að
allmikið á fimmta þúsund kg af
mjólk sé framleitt eftir hverja kú af
gróffóðri einu saman. Þetta er ár-
angur sem vandfundin er í mjólk-
urframleiðslu erlendis. Meðalaf-
urðir kúnna í Barkanda árið 1990
eru þær mestu sem dæmi eru um
nokkru sinni á einu búi hér á landi.
Lengi hafa athyglisverðar kýr ver-
ið í fjósi í Brakanda og þaðan
komið allmörg naut á Nautastöð-
ina þó að enn hafi ekkert þeirra
komið til notkunar að loknum af-
kvæmadómi.
Guðmunda Tyrfingsdóttir í
Lækjartúni í Ásahreppi skipar nú
annað sætið með 5986 kg mjólkur
að jafnaði eftir 11,9 árskýr. Þetta
bú hefur einnig um langt árabil
verið eitt afurðahæsta bú landsins
og sum árin það afurðahæsta. Úr
þessu litla fjósi hafa komið allmörg
naut til notkunar á síðustu árum og
nú er nýlokið afkvæmadómi á
Sopa 84004 eins og síðar er rætt og
fær hann mjög góðan dóm. í þriðja
sæti er síðan Sverrir Magnússon í
Efra-Ási í Hjaltadal með 5738 kg
eftri 27,7 árskýr og Guðlaugur
Jónsson á Voðmúlastöðum í Aust-
ur-Landeyjum skipar nú fjórða
sæti með5706 kg af mjólk eftir21,2
árskýr. Þessi bú eru ekki síður vel
þekkt fyrir frábæran árangur í
mjólkurframleiðslunni á síðustu
árum.
Fjöldi einstakra kúa sem skilar
miklum afurðum er að vonum nú
rniklu meiri en nokkru sinni áður
þar sem um jafn mikla aukningu
meðalafurða er að ræða og áður er
vikið að. Árið 1990 voru þannig
2870 kýr sem mjólkuðu yfir 5000
kg mjólkur eða fjölgun um nær
35% í hópi þessara kúa frá árinu
áður. Hins vegar fjölgar ekki allra
afurðahæstu kúnum. í töflu 3 er
skrá um þær kýr sem mjólkuðu yfir
8000 kg árið 1990 og eru þær 11 eða
einni færri en árið áður. Þegar
afurðir eru metnar í magni mjólk-
urfitu þá eru það 3456 kýr sem
skila 200 kg af mjólkurfitu eða
meira á árinu. Þeim sömu mörkum
fyrir magn mjólkurpróteins ná að
þessu sinni 706 kýr.
Eins og ætíð eru nokkrir stórir
dætrahópar ætíð öðrum meira
áberandi í kúastofninum á hverj-
um tíma. Að þessu sinni eru dætur
Álms 76003 flestar á meðal þeirra
kúa sem mjólka yfir 5000 kg
Tafla 2. Afurðahœstu bú á landinu 1990 með 10 árskýr
eða fleiri skýrslufœrðar
Kjarn-
Kg fóöur.
Bú Árskýr mjólk kg
ViöarÞorsteinsson,Brakanda,Skriöuhreppi........ 26,9 6238 636
GuðmundaTyrfingsdóttir,Lækjartúni,Ásahreppi. . . 11,9 5986
SverrirMagnússon,Efra-Ási,Hólahreppi............. 27,7 5738 1004
Guðlaugur Jónsson, Voðmúlastöðum, A.-Landeyjum 21,0 5706 1070
SigurðurBjörnsson,Stóru-Ökrum,Akrahreppi .... 16,6 5652 899
JónogSigurbjörg,Búrfelli,Y.-Torfalækjarhreppi ... 22,0 5568 1120
SturlaugurEyjólfsson,Efri-Brunná,Saurbæ.......... 27,4 5512 854
Félagsbúið, Baldursheimi, Mývatnssveit........... 16,2 5456 1054
JónJóhannsson, Víðiholti, Reykjahreppi .......... 29,0 5442
Þráinn B. Jónsson, Miklaholti, Biskupstungum... 17,7 5438