Freyr - 01.12.1994, Blaðsíða 19

Hrygna kreist til undaneldis t kynbótaverkefni. (Ljósm. Ingólfur Amarson).
Kynþroska hrygna. / kjölfar kynþroska dregur úr vexti og gœói rýrna. (Ljósm. J.ö.P.t.
um lítra vatns minnkar. Fram-
leiðslugetan á einstökum stað er því
háð lágmarks vatnsrennsli og há-
marks hitastigi á tilteknum tíma. Ef
vatnshitinn fer ekki yfir 12°C, er
mögulegt að framleiða 1 tonn af
fiski á hverja 5 sekúndulítra. A
seinni stigum eldisins er einnig hægt
að hreinsa vatnið og nota aftur ef
lega landsins Ieyfir og auka þannig
framleiðsluna enn frekar. Æskilegast
er að byggja eldið á sjálfrennandi
vatni. Dæling er kostnaðarsöm og
krefst bæði varaafls og viðvörunar-
kerfis, og er því ekki verjandi nema
vaxtarskilyrði séu mjög góð.
Varhugavert er að fjárfesta mikið í
upphafi og sjaldnast er það nauðsyn-
legt til að hefja tilraunaeldi. Bændur
hafa þá sérstöðu að þeir hafa at-
vinnurekstur með höndum og kostn-
aður við yfirbyggingu er því í lág-
marki. Umsvifin er síðan hægt að
auka eftir því sem reynsla og færni
eykst. Uppbygging bleikjueldis hjá
bændum á Vesturlandi er dæmi um
slíka þróun, en þar hófst eldi fyrst
1991 og á þessu ári verður saman-
lögð sala á bleikju frá fimm lög-
býlum um 30 tonn.
Fiskeldi er áhættusöm atvinnu-
grein og því er þekking á viðfangs-
efninu forsenda fyrir góðum árangri,
eins og almennt gildir um annan
rekstur. Um slíka starfsemi gilda
einnig lög og reglugerðir hvað varð-
ar staðsetningu, frágang og rekstr-
arfyrirkomulag og því er mikilvægt
að leita sér leiðbeininga í upphafi.
Hjá Veiðimálastofnun og Búnaðar-
félagi íslands er veitt ráðgjöf um
flesta þætti bleikjueldis, sem felst
m.a. í frumathugun á eldismögu-
leikum, skipulagi eldis og mati á
hagkvæmni. Bændaskólarnir hafa
einnig staðið fyrir tveggja daga
námskeiðum í bleikjueldi, í sam-
starfi við aðrar stofnanir og félög.
Fyrir þá sem vilja undirbúa sig enn
betur undir slíkan atvinnurekstur er
hyggilegast að sækja nám í fiskeldi,
en slíkt nám er í boði við Bænda-
skólann á Hólum og Fjölbrautaskóla
Suðurlands á Kirkjubæjarklaustri.
Hagkvœmni.
Staðhættir og rekstrarfyrirkomu-
lag eldisstöðva er mjög breytilegt og
því ekki gerlegt að gefa almennt
yfirlit um arðsemi í bleikjueldi.
Fjölmargir framleiðendur hafa gott
Tafla 1. Meðalskilaverð
(kr./kg) fyrir ferska slœgða
bleikju, sem flutt var með
flugi á erlendan markað
1993.
Fob verð Keflavík..... 379
Umboðslaun .................. 13
Umbúðir ..................... 26
Flutningur innanlands ... 5-15
Aðgerð og pökkun...... 25-35
Skilaverð .............. 290-310
(Heimild: Hagstofa lslands og ýmsir bleikju-
framl.)
yfirlit yfir sín rekstrarútgöld og full
ástæða er til að slíkar upplýsingar
verði teknar saman og birtar öðrum
til glöggvunar. En á meðan svo er
ekki er hér stuðst viðbpplýsingar frá
einstökum framleiðendum.
Bæði stórar og smáar eldisstöðvar
binda mikið fjármagn í fjárfest-
ingum og fiski (lífmassa). Ekki er
mögulegt að fá langtímalán til fóðr-
unar á lífmassa og því hefur fjár-
magnskostnaður oft verið hár fyrstu
árin. Fjármagnskostnaður er því að
miklu leyti háður því hvernig upp-
byggingu eldisins er háttað og hag-
kvæmni þess oft í beinu samhengi
við hversu fljótt tekjur koma í kass-
ann eftir að stofnað hefur verið til
útgjalda. Því þarf að leggja vinnu í
undirbúning og skipulag áður en af
stað er farið. Reynslan sýnir að eld-
isbændur og fyrirtæki sem hafa
komist yfir þennan þröskuld hyggj-
ast auka framleiðsluna enn frekar.
Verð á útfluttri bleikju hefur verið
mjög stöðugt undanfarin ár, en það
ræðst mikið af stærð fiskisns,
vinnslustigi og gengisskráningu.
23'94 - FREYR 883