Freyr - 01.05.1995, Blaðsíða 9

Doktorsritgerð Björns er um íslenska melgresið.
Búnaðardeild Atvinnudeildar Há-
skólans undir stjóm þess merka
manns Halldórs Pálssonar, og það
var mjög ánægjulegt. Ég starfaði
þar í þrjú ár og var síðan beðinn að
koma til Sameinuðu þjóðanna til
þess að hefja störf í jurtakynbótum
með notkun geisla. Þetta hafði ég
lagt fyrir mig sérstaklega og var þá
líka sendur af landbúnaðarráðu-
neytinu fyrir tilstuðlan Arna heitins
Eylands. Hafði ég sótt námskeið
1957 í notkun geisla og geislavirkra
efna í landbúnaðarrannsóknum. Ég
stóðst því ekki freistinguna.
Þetta var við Alþjóða kjarnorku-
stofnunina í Vín (IAEA). Þeir voru
að byrja að starfa á þessu sviði og
ég var fyrsti jurtakynbótasérfræð-
ingurinn sem vann hjá þeim.
Ég hóf störf í Austur-Asíu við að
kynbæta hrísgrjónajurtina og síðan
vann ég í Austurlöndum nær, þá í
Afríku og Suður-Evrópu við kyn-
bætur á sérstakri tegund af hveiti,
sem notað var í pasta, (spagetti og
makkarónur). Auk þess vann ég að
ýmsum öðrum verkefnum. Þetta
var allt hluti af hinni svokölluðu
„Grænu byltingu“.
Um þetta leyti hafði Matvæla- og
landbúnaðarstofnunin (FAO) stofn-
að sérstaka deild til þess að huga að
sömu verkefnum, þ.e. notkun geisla
og geislavirkra efna í landbúnaði
almennt. Það gekk ekki til lengdar
að tvær deildir Sameinuðu þjóð-
anna kepptu um sama verkefnið, og
1964 var sett á fót sameiginleg
deild þessara stóru stofnana sem
hefur starfað með því sniði síðan.
Er það einsdæmi hjá Sameinuðu
þjóðunum; engar aðrar tvær stofn-
anir þar reka slíka deild. Hún heitir
á íslensku Sameiginleg deild Al-
þjóða kjarnorkustofnunarinnar,
Matvæla- og landbúnaðarstofnunar
Sameinuðu þjóðanna, sem fjallar
um notkun geisla og geislavirkra
efna í landbúnaði.
Þessari deild var skipt í undir-
deildir og vinnur ein þeirra að jurta-
kynbótum. Þar var ég ráðinn deild-
arstjóri, þá 32 ára, og vann þar í
fimm ár. Þetta var mjög skemmti-
legt starf og byrjaði á nýjum verk-
efnum, í Asíu, í Suður-Ameríku,
Afríku og víðar. Þetta eru verkefni
sem hafa blómgast mikið síðan.
Forstjóri sameiginlegrar
deildar FAO og IAEA
Árið 1968 var ég ráðinn aðstoð-
arforstjóri sameiginlegrar deildar
FAO og IAEA. Það var ákaflega
áhugavert því að þá kynntist ég og
starfaði á öllum sviðum landbún-
aðar, með notkun geislavirkra efna í
landbúnaði og þróunarstarfi í jurta-
fræðum, jurtakynbótum og búfjár-
rækt og vömum gegn illgresi og
skordýrum og síðan verndun mat-
væla gegn rotnun og annarri spill-
ingu. Þetta var gríðarlega fróðlegt.
Ég vann þarna hjá deildinni
þangað til Pétur heitinn Gunnarsson
féll frá sem forstjóri Rannsókna-
stofnunar landbúnaðarins. Þá sótti
ég um það starf og var ráðinn í það
árið 1973, þá 41 árs. Hins vegar
kom ég ekki til starfa fyrr en 1974
og var forstjóri Rala í níu ár; og það
fannst mér mjög skemmtilegur
tími.
Rannsóknastofnunin var þá ný-
lega tekin til starfa og var í hálf-
köruðu húsi. Ég var heppinn að því
leyti að ég hafði sambönd víða um
heim og mér tókst að fá góða styrki
til stofnunarinnar. Með þeim var
bæði lokið uppbyggingu á Keldna-
holti og samtímis gátum við með
Samanburður á geisluðum og ógeisluðum laukum.
5.'95- FREYR 193