Freyr - 01.05.1995, Blaðsíða 11

Lirfur sáraflugunnar (e. screwworm fly) éla sig inní hold dýra, stœkka sárin, fleiri
flugur sœkja í þau til að verpa þar eggjum sínum. Þetta getur leitt til bana ef ekki
kemur lœkning til. Þessum ófögnuði útrýmdu starfsmenn FAO/IAEA á þrem
Gaddafhi ocj Bush urðu á
þeim degi asáttir um
aðgerðir
Allir sérfræðingarnir á þessu
sviði voru Ameríkumenn og við
þurftum leyfi til þess að nota
ameríska sérfræðinga. Og ég segi
mannkyninu það til hróss að bæði
Gaddafhi og Bush samþykktu þetta
samstarf orðalaust. En það er líka
eina samvinnan sem hefur orðið
milli þessara ríkja, en sem kunnugt
er, er lítill kærleikur þar á milli. Það
er algert samskiptabann við Líbýu,
það má t.d. ekki fljúga þangað. En
til þess að vinna bug á þessum
meinvaldi voru allar dyr opnar og
hvergi nokkurs staðar hindrun.
Eg man að þegar ég var að tala
við landbúnaðarráðherrann í Líbýu
til þess að fá hann til að samþykkja
þetta, (það vildi til að hann var
víðsýnn maður og skildi hættuna),
þá sagði ég honum að við yrðum að
fá að fljúga yfir öll svæði í Líbýu,
hvort sem það væru hernaðar-
mannvirki eða önnur bannsvæði.
Hann svaraði að bragði: Það verður
engin hindrun í ykkar vegi, þið fáið
leyfi til að fljúga hvar sem er.
Við komum því með þessar 40
rnilljón flugur á viku, þurftum að
halda þeim í köldum gámum á flug-
vellinum í Trípólí. Á hverjum degi
voru settar nokkrar milljónir af
flugum í litlar flugvélar og þeim
sleppt skipulega yfir svæðin. Eftir
þrjá mánuði var allur ófögnuðurinn
horfinn, og síðan hafa þessar ill-
ræmdu flugur ekki sést þar.
Við vorum búin að áætla að að-
gerðin kostaði á annað hundrað
milljón dollara og höfðum fengið
loforð fyrir því fé og einnig höfum
við gert samninga við starfsfólkið
til tveggja ára. Hins vegar var þessi
aðferð svo öflug að við eyddum
einungis 55 milljónum dollara eða
um helmingi fjárins og vorum í
vandræðum með starfsfólkið, urð-
um vitaskuld að borga því út samn-
ingstímann. En við gátum fóðrað
það með því að við þyrftum að hafa
reglulegt eftirlit með þessu verkefni
á eftir.
Þetta er talið vera ein merkileg-
asta aðgerð þar sem gripið er inn í
atburðarrás náttúrunnar. Eg skrifaði
um þetta grein í Morgunblaðið fyrir
tveimur árum. Sams konar aðferð er
mánuðum í Líbýu.
líka beitt við önnur skordýr og eitt
hið skaðlegasta þeirra er líklega
skordýr sem ræðst á ávexti, einkum
á appelsínur og gullaldin (grape
fruit) og á alls um tvö hundruð
ávaxtategundir, t.d. alla ávexti með
steina eins og aprikósur og plómur.
Þessi fluga er óskaplegur skaðvald-
ur og finnist hún í einhverju landi er
útflutningur þaðan bannaður til
annarra landa.
Flugnaverksmiðjur
Þegar þessi fluga fannst í Mexi-
kó, lokuðu Bandaríkin fyrir inn-
flutning þaðan og olli það Mexi-
könum gríðarlegum vandræðum
því útflutningur þeirra til BNA nam
milljörðum dollara.
Mexikanar reyndu árangurslaust
að vinna bug á skordýrinu með
eiturefnum eins og Bandaríkjamenn
hafa reynt að gera í Kaliforníu, en
án árangurs. Þeir hafa verið að úða
yfir Los Angeles með mjög hættu-
legum efnum eins og maladion.
Borgararnir mótmæla hástöfum
þegar þyrlur og flugvélar fara yfir
og dæla út eiturgufum. Þess vegna
er verið að hætta þeirri aðferð.
Mexikóstjórn ákvað að reisa
verksmiðju og fékk hjálp hjá okkur
hjá FAO / IAEA deildinni til þess;
við sendum þangað sérfræðinga,
vorum búnir að fá reynslu á Italíu
og víðar til að vinna bug á þessari
ávaxtaflugu sem reyndar heitir
Miðjarðarhafsflugan.
Mexikanar reistu verksmiðjuna
og hún kom í gagnið 1980 og fram-
leiddi 800 milljón flugur á viku en
það er um sjö tonn. Getur maður
ímyndað sér sjö tonn af fluguin? Ég
kom þarna 1984, og var mjög fróð-
legt að skoða þessa risaverksmiðju,
en 1988 var hægt að tilkynna að
Miðjarðarhafsflugunni hefði verið
útrýmt í Mexikó.
Nú er búið að reisa aðra verk-
smiðju í Guatamala, næsta ríki
sunnan við Mexikó. Það eina sem
hamlar þar eru uppreisnarmenn í
fjallahéruðunum, svo að erfitt er að
beita aðferðinni. Það er sagt að
besti vinur skordýranna séu upp-
reisnarmenn, samanber Sómalíu,
Eþíópíu og Súdan í Afríku, en þar
geisa pestir sem hvergi eru annars
staðar og ekki er hægt að beita nú-
tíma varnaraðgerðum.
Fundur í Vín um
skordýravarnir í
Miðjarðahafsbotnum
Eftir að fór að hilla undir friðar-
samninga á milli Israela og ná-
granna þeirra, boðaði ég á fund til
Vínar sérfræðinga í skordýravörn-
um frá öllum þessum löndum:
Sýrlandi, Líbanon, Jórdan, ísrael,
5. '95- FREYR 195