Freyr - 01.10.1995, Blaðsíða 9

komin það mikil tún að það dró úr
engjaheyskapnum og hann lagðist alveg af
þegar túnin stækkuðu. Núna eru túnin hér
um 120-130 ha og að auki nytjum við um
30 ha á býlinu Hvítárbakka sem ég keypti
fyrir noklö-um árum. Við sláum um 140 ha,
hitt er beitt, og okkur þykir nóg að einslá
það. Háin er einungis til beitar.
I ungdæmi mínu var allur heimflutn-
ingur á engjaheyi á baggahestum. Það var
torleiði yfir Hvítá og það gekk ekki að
nota heygrindur. Síðast er hér flutt hey
heim á klökkum árið 1953 og það vill svo
skemmtilega til að það var kvikmyndað og
ég á það á myndbandi.
Þessi flutningur á heybandi á hrossum
kölluðu á tölvert mikla hrossaeign.
Hvar gengur féð á sumrin?
Það gengur hér í heimahögum að
undanskildu hásumrinu, þá er það alltaf
rekið til afréttar á Biskupstungnaafrétt
sem nær inn á Kjöl. Nú síðustu rúmlega 20
árin hef ég flutt það á bflum. Það er enginn
tímaspamaður að því en reksturinn er
mannfrekur og erfiður. Hann tók þrjú
dægur og fjórða dægrið heim, 80 km leið.
Sl. vor fórum við með níu ferðir á bíl og
komumst þetta tvær til þrjár ferðir á dag.
Foreldrar Sveins í
hefur farið illa nú seinni árin en þar hefur
lfka verið gert gífurlega mikið átak þannig
að ég held að henni sé að verða borgið. I
mínum huga er mikilvægast í þessu
sambandi að bera á landið því að það
vantar í það næringu. Sá gróður sem þarna
er nær sér ekkert upp vegna næringar-
skorts. Við getum heldur ekki ætlast til
þess að í þessari hæð yfir sjó sé mjög
mikill gróður.
Brœðratungu og brœður.
Fremri röðf.v.: Skúli
Gunnlaugsson, Páll
Skúlason og Valgerður
Pálsdóttir. Aftari röð f.w:
Sveinn Skúlason og
Gunnlaugur Skúlason.
Nú er Biskupstungnaafréttur
talinn illa á sig kominn?
Það liggur þjóðleið um afréttinn, sem er
Kjalvegur, og menn þekkja hann betur en
flesta aðra afrétti. Eg ætla að þessi umræða
um hann sé meiri þess vegna. Það er meira
en hálf öld síðan ég fór fyrst inn á afrétt og
á þeim tíma hefur honum víða farið fram,
en sem betur fer lítið hrakað. Eg veit þó
um eitt svæði þar sem núna eru moldir en
átti að heita gróið þegar ég sá það fyrst.
Ég hef mikinn áhuga á að afrétturinn
grói betur upp og hefi, ásamt sveitungum
mínum mörgum, og í samstarfi við Land-
græðsluna, átt þátt í því að rækta upp 300-
400 ha svæði framan til í afréttinum, með
fræi og áburðargjöf. Það er ólíku saman að
jafna að líta yfir það núna, þar sem áður
voru svartir melar.
Það mun hafa verið mikill uppblástur á
þessu svæði á árunum 1920-1930. í
upphafi þess tímabils voru mjög köld ár og
þau eru gróðri þarna afar erfið, ásamt með
austanstrekkingnum á vorin í þurrkatíð.
Þegar ferðast er um Suðurlandið
vestanvert á sumrin, má oft sjá
mökkinn hér í norðri?
Já, sá mökkur er aðallega frá Hauka-
dalsheiði. Það er land Haukadals. Sú heiði
Svo er íslenskur jarðvegur, þar
sem gosaska er áberandi,
auðvitað ólíkur jarðvegi víða
um heim fyrir það hvað hann er
fokgjarn.
Já, og þetta á verulega við á Biskups-
tungnaafrétti, það eru þessi þykku
Hekluvikurlög frá landnámstíð og fyrr.
Þau spilla svo mikið rakaheldni jarð-
vegsins. Þurri vindurinn á vorin, austan-
og norðanáttin, eiga auðvelt með að tæta
þetta til.
Hvað finnst þér mikilvœgast að
gera í gróðurvernd þarna?
Það er fyrst og fremst að verjast því að
það land sem fyrir er verði eyðingu að
bráð. Ég fór fyrst um þetta land árið 1941
með opinn huga unglingsins og þó að ég
hafi engar myndir frá þeim tíma til að
sanna mál mitt þá finnst mér að frá þeim
tíma hafi víða styrkst og aukist gróður.
Hins vegar voru afar köld ár fyrir og
kringum 1970 og þá var sprettan þarna
léleg. Það vill svo til að einmitt um sama
leyti var fjárfjöldinn þama hvað mestur. A
þeim árum var afrétturinn ofsetinn. Núna
er fé þarna rétt að nafninu til og einkum til
þess að viðhalda réttunum á haustin.
Ég hef mikinn
áhuga á að
afrétturinn grói
betur upp.
Um 1970 voru
köld ár og
margt fé á
afréttinum og
þá var hann
ofsetinn.
10.'95 - FREYR 401