Freyr - 01.05.1997, Page 19

október, en þann dag voru þeir gelt-
ir eins og áður segir, og til 4. nóv-
ember. A þeim tíma þyngjast þeir
um 6,3 kg en gimbramar um 5,8 kg.
Frá hýsingu (4. nóv.) til slátrunar
þyngdust þeir um 9,9 kg en gimbr-
amar um 6,7 kg og yfir allt tímabil-
ið nam þynging þeirra 16,2 kg en
gimbranna 12,5 kg, sem er 3,7 kg
minni þynging. Geldingamir lögðu
sig með 15,6 kg meðalfalli en
gimbramar 15,2 kg og hafa þær því
umtalsvert hærra (2,5%) kjöthlutfall
en geldingamir. Fituþykktin á síð-
unni var heldur meiri á gimbrarföll-
unum en á föllum geldinganna og
nemur munurinn 0,7 mm til jafn-
aðar.
165 lömbum (163 gimbrarlömb-
um og 2 hrútlömbum), sem biðu
slátrunar, var beitt á óáboma há í
u.þ.b. þriggja vikna tíma. Á þeim
tíma þyngdust þau aðeins um 0,64
kg á fæti að meðaltali. Reiknuð
meðalþynging þeirra í kjöti, miðað
við að þeim hefði verið slátrað beint
af úthaga í fyrstu slátrun, nam
aðeins 0,21 kg og er sennilegt að
hér sé að mestu leyti um fitusöfnun
að ræða. Vísbendingu um að svo sé
má finna, ef borið er saman hve
fituþykkt á síðu (J-mál) eykst við
hvert kg fallþunga, annars vegar hjá
lambgimbmm, sem slátrað var beint
af úthaga í fyrstu slátmn, og hins
vegar hjá þeim, sem beitt á há og
slátrað u.þ.b. þrem vikum síðar.
Þessi samanburður leiðir í ljós að
fituþykktin eykst um 0,90 mm fyrir
hvert kg í fallþunga hjá háargimbr-
unum, en um 0,63 mm hjá úthaga-
gimbmnum enda sýnir samanburð-
ur á meðalfituþykkt hópanna, þegar
eytt hefur verið áhrifum fallþung-
ans, að háargimbramar em til muna
feitari á síðuna, eða 8,98 mm á móti
7,64 mm, en þær, sem var slátrað af
úthaga. Líklegasta skýringin á þess-
um mun er sú, að óáborin, úr sér
sprottin há er afar próteinsnauð og
stuðlar því fremur að fitusöfnun en
vöðvavexti. Þetta er í góðu sam-
ræmi við áður birtar niðurstöður
(Sigurgeir Þorgeirsson, Stefán Sch.
Thorsteinsson og Guðjón Þorkels-
son 1990. Áhrif haustbötunar lamba
á vefjahlutföll skrokksins og kjöt-
gæði. Búvísindi 3, 29-55), þar sem
sýnt var fram á að fóðmn á prótein-
snauðu fóðri gerir ekki betur en að
viðhalda skrokkþunga en eykur
fituhlutfall á kostnað vöðva.
Meðalkjöthlutfall sláturlamba,
sem gengu á úthaga til slátmnar
reyndist (svigatölur frá 1995):
29 þríl. hrútar 39,40 (38,32)
6 þríl. gimbrar 39,84
251 tvfl. hrútur 39,49 (40,22)
81 tvfl. gimbur 39,89 (41,54)
26 einl. hrútar 42,15 (42,21)
6 einl gimbrar 43,50 (42,09)
Hér er sleppt öllum afbrigðileg-
um lömbum og þeim, sem ekki
minni fallþungi en 1995.
Reiknað dilkakjöt eftir ærnar
reyndist:
Reiknaðar afurðir í dilkakjöti eftir
á með lambi vom 0,63 kg meiri og
eftir hverja á 1,24 kg meiri en sl.
haust enda meiri frjósemi þetta árið
en 1995.
Reiknaður meðalfallþungi allra
tvílembinga og einlembinga sem
gengu sem slíkir undir heilbrigðum
ám í úthaga, var sem hér segir
(svigatölur frá 1995):
262 tvfl. hrútar 15,30 kg (15,44 kg)
280 tvfl. gimbrar 14,18 kg (14,29 kg)
27 einl. hrútar 19,06 kg (18,90 kg)
30 einl. gimbrar 17,50 kg (17,20 kg)
Tafla 6. Meðalullarmagn eftir aldri ánna
Aldur Tala 1996 1995 1994 1993 1992 1991
8 og 9 6 2,53 2,44 2,12
7 22 2,39 2,62 2,57 2,35 2,18 2,21
6 43 2,47 2,37 2,65 2,58 2,36 2,40
5 61 2,54 2,70 2,83 2,78 2,67 2,38
4 100 2,74 2,47 2,99 2,93 2,78 2,68
3 94 2,74 2,89 2,99 3,07 2,85 3,08
2 131 3,08 2,95 3,53 3,16 3,15 3,08
Meðaltal 457 2,77 2,72 3,07 2,97 2,82 2,77
gengu undir eðlilega, þ.e. fleirlemb-
ingum, sem ekki gengu allir undir
mæðmm sínum. Meðalkjöthlutfall
tvflembinga er nokkuð lægra en sl.
haust og minni kynjamunur, en hins
vegar nokkuð hærra hjá þrílemb-
ingslembingshrútum og einlemb-
ingsgimbmnum..
Reiknaður meðalfallþungi allra
lamba undan ám var sem hér segir
(svigatölur frá 1995):
8 þrfl. hrútar
10 þril. gimbrar
311 tvfl. hrútar
324 tvfl. gimbrar
46 einl. hrútar
50 einl. gimbrar
13,52 (12,69 kg)
13,84 (13,06 kg)
15,32 (15,83 kg)
14,20 (15,31 kg)
17,86 (16,86 kg)
17,09(16,00 kg )
Reiknaður veginn meðalfallþungi
729 lamba (2 lömb voru ekki
sláturhæf vegna ígerðar í liðum)
reyndist 14,94 kg, sem er 0,14 kg
Eftir þessum meðaltölum em án-
um gefin afurðastig frá 0-10 þar
sem meðalærin fær 5,0 í einkunn.
Tafla 6 sýnir ullarmagn ánna eftir
aldri þeirra.
Æmar vom klipptar í nóvember
og aftur í mars, eins og sl. vetur.
Ullarmagn ánna er svipað og sl.
vetur.
Ám fargað
Haustið 1995 var slátrað 84 ám tvæ-
vetur og eldri, 8 geldum og 76
mylkum og 4 veturgömlum. Slátur-
æmar gengu í úthaga þar til þeim
var fargað 14. október og höfðu þá
bætt 1,4 kg við þunga sinn á tæpum
mánuði en stóðu í stað í holdastig-
um. Fyrir slátmn vógu algeldu æm-
ar 76,2 kg á fæti og lögðu sig með
, 1996 1995 Mismunur
Eftir þrílembu 40,66 kg 41,09 kg -0,43 kg
Eftir tvflembu 29,39 kg 29,50 kg -0,11 kg
Eftir einlembu 17,71 kg 17,46 kg 0,25 kg
Eftir á með lambi 27,55 kg 26,92 kg 0,63 kg
Eftir hveija á 26.50 25,26 kg 1,24 kg
5. ‘97 - FREYR187