Freyr - 01.07.1999, Page 23

6. tafla. Fosfórtölur í jarövegi (mg/100g) mældar meö AL-aöferó eins og viö
Bændaskólann á Hvanneyri.__________________________________________________________
Þá er gefið upp það áburðarmagn sem mælt er með eftir jarðvegsefnagreiningum: 1) samkvæmt eldri
ráðleggingum Bændaskólans á Hvanneyri, 2) samkvæmt ráðleggingum Jóhannesar Sigvaldasonar [5], 3)
samkvæmt Finck [2] fyrir allar jarðvegsgerðir og 4) samkvæmt Köster [6] fyrir allar jarðvegsgerðir. Taflan
miðar við tún í góðri rækt og uppskeru (60 hkg heys á ha) sem ljarlægja um 15 kg af fosfór.
45 35 25 15 P '> kg/ha

35-20 15 10 - 0 P2) kg/ha
30 22 15 7 0 P3) kg/ha
30-22 15 7 - 0 p 4) kg/ha
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 ; 30 1 P'ta*ann
mg/lOOg
jarðveginum á Hvanneyri og 9- 19
kg losun í móajörðinni í Gunnars-
holti. í hlýjum árum (hár vetrarhiti)
og þurrum jarðvegi má gera ráð fyr-
ir hærri tölunum en þeim lægri í
köldum árum eða þar sem blautt er
um. Ef miðað er við upptöku köfn-
unarefnis af óábomum reitum þá
em þetta ekki yfirdrifnar áætlanir
en sýna greinilega þann mikla mun
sem er á hinum ýmsu jarðvegsteg-
undum.
Þegar land er brotið þá eykst
rotnunarhraðinn og þar með losun
köfnunarefnis. Þetta atriði hefur
ekki verið athugað hér á landi en er
vel þekkt annars staðar og er gras-
lendi m.a. notað til að byggja upp
frjósemi jarðvegs. Það má líta til
2% losunar (3. tafla) til að fá hug-
mynd um mögulegar stærðir.
í dæminu, sem sett er fram í 4.
töflu, er gert ráð fyrir 60 hkg/ha
uppskeru og að með henni hverfi
110 kg/ha af köfhunarefni og er það
þá grunnáburðarþörfin. Frá þessari
stærð dregst losun úr jarðveginum
ásamt áætluðu námi úr andrúms-
lofti og köfnunarefni búfjáráburð-
arins. Það sem upp á vantar þarf að
bæta upp með aðkeyptum áburði.
Það kemur í ljós að á mjög frjó-
sömu landi í góðri rækt og í hlýjum
árum er sáralítið sem upp á vantar,
einungis um 10 kg N/ha. Þar sem
aðstæður eru óhagstæðari vantar 50
-70 kg N/ha til að ná endum saman.
Jarðvegsaðstæður skipta verulegu
máli, áburðarþörfin eykst ef jarð-
vegurinn er blautur, og þar sem lítið
er af lífrænum efnum í jarðveginum
eins og á söndum, holtum og mel-
um (sandjörð og frumjörð).
Fosfór og kalí
Þegar hefur verið fjallað ítarlega
um jarðvegsefnagreiningar og
hvemig nýta megi niðurstöður úr
þeim til að meta áburðarþörf [14].
Því miður glötuðust tvær töflur i út-
gáfuferlinu, sjá 2. tbl. Freys 1999,
en þær birtast hér með, 6. og 7.
tafla. í texta fyrri greinar [14] er
vitnað i þær sem 2. og 3. töflu.
í dæminu, sem sett er fram í 5.
töflu, er grunnáburðarþörfin 15 kg
P og 90 kg K á hektara fyrir jarðveg
með meðal jarðvegstölum úr grein-
ingum. Einungis 5 kg/ha vantar til
að uppfylla þessa þörf hvað fosfór
varðar umfram það sem kemur með
búfjáráburði. Mikill aðkeyptur fos-
fóráburður er einungis nauðsynleg-
ur á tún með mjög lágar fosfórtölur.
Það er erfiðara að uppfylla kalí-
þörfina með búfjáráburði og þar er
meiri óvissa um við hversu hátt
nýtingarhlutfall megi miða. Það er
hins vegar ljóst að þar sem kalítölur
eru háar i jarðvegi má fara langt
með að uppfylla kalíþörfina með
búfjáráburðinum einum. Á það skal
sérstaklega bent að þessi flokkun á
niðurstöðum úr jarðvegsgreining-
um í lágar, meðal og háar tölur hef-
ur í þessari mynd ekki áður verið
framkvæmd hérlendis og ákveð-
inna úrbóta er væntanlega þörf.
Flokkun fosfórtalnanna fylgir til-
lögu Jóhannesar Sigvaldasonar [5]
að mestu, en þar sem fýlgni milli
K-talna og uppskeru er lítil er mið
tekið af því sem sem tíðkast í ná-
grannalöndum okkar og nokkur rök
hafa verið færð fyrir að geti einnig
gilt á íslandi [14] ásamt 7. og 8.
töflu.
Umræður
Um nýtingu búfjáráburðar og
samnýtingu með tilbúnum áburði
hefur mikið verið ritað [10,12] og
verður ekki talið upp hér. Hér hafa
FREYR 8/99 - 23