Freyr

Árgangur

Freyr - 01.12.2001, Blaðsíða 12

Freyr - 01.12.2001, Blaðsíða 12
Hugum ao kvígunum Igrein hér í blaðinu fyrir einu ári rakti ég þróun síðustu ára hér á landi í sambandi við burðartíma og burðaraldur hjá fyrstakálfs kvígum. Þar var sýnd greinileg þróun í átt til síhækkandi hlutfalls kvígnanna sem bera að hausti eða snemma vetrar. A sama tíma verða kvígumar einnig sífellt eldri þegar þær bera fyrsta kálfi. Ljóst er að það, hvenær kvígum- ar koma inn í framleiðsluna, er einn af stærstu stýriþáttunum í fram- leiðslunni sem bóndinn hefur í hendi sér. Þess vegna er eðlilegt að þessir þættir séu í sívökulli endur- skoðun hjá hverjum og einum mjólkurframleiðenda. í þessum greinarstúf er ekki ætl- unin að endurtaka þau atriði, sem bent er á í áðumefndri grein, heldur vísað til hennar. Þessar niðurstöður hafa einnig verið vel kynntar á mörgum námskeiðum um uppeldi á kvígum á síðustu missemm. Hér er aðallega ætlunin að beina athygli að alltof slakri nýtingu á kvígunum í ræktunarstarfínu í dag. Hreyfiafl þeirra breytinga, sem orðið hafa á siðari ámm, er aukin viðleitni mjólkurframleiðenda til að framleiða meiri mjólk á haust- og vetrarmánuðum en áður var. Til- högun beingreiðslna vegna mjólk- urframleiðslunnar hefur m.a. verið til þess að hvetja til slíkra breyt- inga. Það verður líklega aldrei lögð nægjanlega áhersla á það hve góð nýting markaðar hér á landi fyrir mjólk og mjólkurvörur er mikið undirstöðuatriði fyrir mjólkurfram- leiðendur. Þar er jafnvægi fram- leiðslu og eftirspumar lykilatriði. Framleiðslustýringin í mjólkur- framleiðslunni hefur með miklum ágætum tryggt þetta jafnvægi á hverju ári frá því það kerfí ver tekið upp. Feikimikill árangur hefur einnig náðst í jöfnun framleiðslu eftir árstímum. Sá árangur er raun- eftir Jón Viðar jF jmk Jónmundsson, W7 Bænda- \ samtökum íslands Æ 1 ar það mikill að nú er mjólkurfram- boð fyrri hluta vetrar orðið umfram þarfír og reglum um álagsgreiðslur í beingreiðslum hefur verið breytt í ljósi þess, eins og framleiðendur þekkja. Þessar breytingar álagsgreiðslna hljóta að hvetja hvern og einn framleiðenda til að taka til endur- skoðunar þann stjórnþátt sem burð- artími kvígnanna er. Niðurstöður af slíku mati hljóta hins vegar að verða mjög breytilegar frá einu búi til annars. Mismunandi aðstaða í vinnutilhögun á búinu, beitarað- stæðum og fjölmörgum öðrum ytri stýriþáttum, hlýtur að móta mat hvers og eins á breytingum í þeim efnum. Hér er ætlunin að gera að umtals- efni aðra breytingu sem orðið hefur á síðustu árum en á sér vafalítið eina meginskýringu í aukinni sam- þjöppun burðartíma hjá fyrstakálfs kvígunum. Um er að ræða hið feikiháa hlutfall af kálfum undan fyrstakálfs kvígunum, sem eru und- an heimanautum. Það er ljóst að í því er talsverð vinnuhagræðing að hafa naut í stórum kvíguhópum í stað þess að láta sæða kvígumar. Fylgifiskur slíkrar hjarðmennsku mun að vísu í allmörgum tilfellum verða meiri óvissa um burðartíma hjá kvígunum þegar sá tími kemur. Vel þekkt er sú þróun síðustu ára að endingartími kúnna í ffamleiðsl- unni styttist jafnt og þétt. Þessu fylgir þá um leið miklu meiri end- umýjun í kúastofninum en áður var. Víða er svo komið að allir kvígukálfar, sem fæðast á búinu, em settir á til viðhalds kúastofnin- um. Þær aðstæður leiða til þess að ef heimanaut em notuð á kvígumar þá verða 20-40% af kvígunum, sem koma inn í framleiðsluna á hverju ári, undan heimanautum. Mikið er rætt um þörf á því að efla ræktunarstarfíð í nautgriparækt hér á landi. Ekkert vafamál er á að breytingar á framangreindu ástandi em þær breytingar sem gera mætti og mundu skila mestu fyrir ræktun- arstarfið í íslenska kúastofninum í heild. Ástæður þess að svo er skal ég skýra ögn nánar. Stærsti flöskuháls ræktunarstarfs í nautgriparækt hér á landi er stærð kúastofnsins sem fer minnkandi með hverju ári. Virkur hluti kúastofnsins og sá hluti sem í raun nýtist hinu sameiginlega rækt- unarstarfi er hins vegar aðeins sá hluti kúanna sem upplýsingar em um í sameiginlegu skýrsluhaldi og tengist sameiginlegu nautahaldi með sæðingarstarfseminni. Á síðustu áratugum hefur orðið umbreyting í þátttöku bænda í skýrsluhaldi og möguleikar til auk- inna landvinninga þar em því orðn- ir mjög takmarkaðir og bundnir fyrst og fremst ákveðnum land- svæðum. Hins vegar hefur ekki orðið til- svarandi breyting í hlutfallslegri notkun á sæðingum. Þar er það vafalítið öðru fremur notkun heimanautanna á kvígurnar sem skiptir umtalsverðu máli. Ræktunarframfarir ráðast af fyrstakálfs kvígum undan ungum nautum Sá fjöldi af fyrstakálfs kvígum, sem koma á skýrslu á hverju ári og er undan ungum nautum, sem verið er að afkvæmarannsaka, ræður meiru um ræktunarmöguleika í stofninum en nokkur annar þáttur. Veikustu hlekkimir í framkvæmd okkar em fyrst og fremst þeir að fjöldi nauta, sem þannig er hægt að 12 - FR€VR 12/2001

x

Freyr

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Freyr
https://timarit.is/publication/863

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.