Freyr - 01.12.2001, Blaðsíða 22

Mælingar á vinnu-
framlagi í mjólkurframleiðslu
Athugun á verkþáttum við hirðingu gripa og beitarstjórnun
Inngangur
Rannsóknir á vinnu og vinnu-
framlagi fela i sér kerfisbundnar at-
huganir á vinnu manna og þeim
þáttum sem hafa áhrif á vinnuna.
Þannig vilja menn ákvarða hag-
kvæmt vinnulag, vinnumagn og
þörf á mismunandi vinnulagi við
mismunandi aðstæður. Leitað er
svara við spumingum eins og:
Tafla 1. Flokkun á verkþáttum í fjósi og við beitarstjórnun.
Vinna í fjósi Vinna við beitarstjórnun
10 Bið, tafir. 20 Bið, tafir.
11 Stjómun, verkstjóm. 21 Stjómun.
12 Mjaltir. 22 Sækja gripi á beit.
13 Kjamfóðurgjöf. 23 Reka gripi á beit.
14 Gróffóðurgjöf. 24 Færa rafgirðingu.
15 Mjólkurfóðmn. 25 Eftirlit með bithaga.
16 Þrif. 26
17 Rag, rekstur á gripum. 27
18 Eftirlit, beiðsli, veikindi. 28
19 Ýmislegt. 29 Ýmislegt.
Tafla 2a. Meðalvinna og staðalfrávik verkþátta við fram-
leiðslu í fjósum með mjaltabás (n=8, meðalframleiðsla
197.335 I).
Meðaltal Staðalfrávik
klst/ár* 1.0001 klst/ár* 10001 CV
Mjaltir 9,98 3,32 33%
Gróffóðurgjöf 2,84 1,77 62%
Þrif 2,21 1,32 60%
Rag/rekstur 1,04 0,76 72%
Mjólkurfóðmn 0,74 0,37 50%
Sækja gripi á beit 0,47 0,23 49%
Kjamfóðurgjöf 0,46 0,37 80%
Verkstj. (í fjósi) 0,35 0,86 25%
Eftirlit, beiðsli, veikindi 0,19 0,11 58%
Færa rafgirðingu 0,19 0,13 70%
Reka á beit 0,19 0,16 86%
Stjómun v. beitar 0,01 0,04 28%
Tafir v. beitar 0,01 0,01 28%
eftir
Eirík
Blöndal,
Rannsókna-
stofnun
landbúnaðarins,
bútæknideild
* Hvar er mestan breytileika að
finna?
* Er verið að framkvæma óþarfar
aðgerðir?
* Eru tilteknar tæknilausnir hag-
kvæmar miðað við tímaspamað?
Hvað varðar þá vinnuþætti sem
sýna mikinn breytileika þá getur
verið rétt að spyrja:
* Hvar er verið að vinna þessar
aðgerðir?
* Hvenær er verkið unnið?
* Hver vinnur verkið?
* Hvemig er verkið framkvæmt?
Með slíkum athugunum má oft
finna frávik frá hagkvæmustu úr-
lausn verkefnisins og gera breyt-
ingar á vinnuskipulagi eða verklagi
til hagsbóta fyrir reksturinn.
Mælingar á vinnuframlagi
Á ámnum 1998 - 2000 var á Bú-
tæknideild RALA unnið að mati á
vinnuframlagi í mjólkurframleiðsl-
unni. Verkefnið var Ijármagnað af
Verðlagsnefnd búvara og RALA og
var hluti af upplýsingaöflun nefnd-
arinnar, m.a. vegna gerð nýs verð-
lagsgrundvallar fyrir kúabú.
Helstu markmið rannsóknarinnar
vom:
* Að mæla vinnuframlag í mjólk-
urframleiðslu hérlendis, við nú-
verandi aðstæður.
* Að rannsóknin skyldi ná yfir bú
með mismunandi framleiðsluað-
stæður og framleiðslumagn.
* Að þau bú sem væm með í rann-
sókninni hefðu tekjur sínar fýrst
og fremst frá mjólkurframleiðsl-
unni.
Upphaflega var gert ráð fyrir að
bú væm valin af handahófi, en það
reyndist vera erfiðleikum bundið.
Búin vom þess vegna valin í sam-
22 - pR€VR 12/2001