Freyr - 01.12.2001, Blaðsíða 17

Myndin er tekin i tilraunafjósinu á Ási. Hér má sjá sællega NRF kálfa i stíu með
hallandi legusvæði. (Ljósm. Unnsteinn Snorri Snorrason).
Sag hentar betur en spænir sem
undirburður vegna þess að það hef-
ur rneiri þurrkunareiginleika og
treðst ekki eins fljótt niður af legu-
svæðinu.
Nauðsynlegt er að stærð og milli-
bil gólfrimlanna á átsvæðinu sé
miðað við kálfa á aldrinum 0-3
rnánaða. Hæfdegt er að rimlamir
séu 10-12 srn breiðir og bil á milli
rimla sé 3 sm. Mikilvægt er að það
sé þétt gólf 40 sm upp við framhlið
jötunnar. Atsvæðið þarf að vera 2
m djúpt, þannig að umferð kálfa
fyrir aftan þá kálfa sem em að éta
sé valdi ekki ónæði.
A milli stía er rétt að hafa a.m.k.
1,3 m háar milligerðir. Gott er að
hafa þær lokaðar að neðan og opnar
að ofan (sjá mynd 2.). T.d með lóð-
réttum teinum með 8-10 sm milli-
bili. Ef kálfamir sjá vel út úr stíun-
um verða þeir rólegri og ekki eins
varir um sig. Þetta gildir um milli-
gerðir í öðrum stíugerðum fyrir
smákálfa.
Gert er ráð fyrir að hver kálfur
þurfi 30 sm átpláss, þannig að 15
kálfar þurfa 4,5 m aðgang að fóður-
gang. Stían okkar var 6 m breið
þannig að við höfum 1,5 m svæði
afgangs við fóðurganginn, þar sem
e.t.v. má koma fyrir sjálfvirkri
kálfafóstru og kjamfóðurbás.
Fyrir 15 kálfa er nóg að hafa eina
brynningarskál. Mikilvægt er að
vatnsflæði í hverri brynningarskál
Tafla 1. Ýmis stærðarmál fyrir stíu með hallandi legusvæði. Kálfar allt að 100 kq þunga.
Legupláss á kálf 0,8 m2
Alls rými í stíu á kálf l ,5 m2
Átpláss 0,3 m
Dýpt átsvæðis 2,0 m
Gólf
- Breidd rimla 10-12 sm
- Bil milli rimla 3 sm
Halli á legusvæði 7%
sé um 10 1 mín. og brynningarskál-
in á að vera í um 50 sm hæð yfír
gólfi. Einnig kemur til greina að
nota svokallaða sogventla (svína-
ventla) og koma þeim þá fyrir yfir
rimlagólfinu. Góð aðferð er að
festa þá með keðju í loftið, þannig
að kálfamir hafa örlítið svigrúm til
að færa þá til og drekka úr þeirri
stöðu sem þeim þykir best.
Kostir stíugerðar með hallandi
legusvæði em þeir að kálfamir hafa
gott legurými og geta legið með
útrétta fætur. Hér gefst kálfunum
færi á að liggja saman í hóp, en það
er atferli sem við sjáum oft í
hálmstíum. Minni hætta er á því að
kálfar, sem em að éta, trufli þá sem
em að hvíla sig. Einnig er það
talsverður kostur við þessa stíugerð
að hún er tiltölulega einföld í
smíðum. Galli við stíur með
hallandi legusvæði er helstur sá að
við emm með nokkum kostnað
tengdan hirðingu legusvæðisins.
Bæði þurfum við undirburð og eins
þarf að bera undir kálfana daglega
og verka frá þeim. Á móti kemur
það að kálfamir venjast umgengni
mannsins, sem margir telja vafa-
laust mikinn kost.
Heimildir
Gjestang, Knut-Erik; Gravás, Lasse;
Langdalen, John Petter og Lilleng,
Harald, 1991. Bygninger pá gárdsbruk.
Landbruksforlaget: 288 s.
Landbmgets Rádgivningscenter,
2001. Indretning af stalde til kvæg.
Tværfaglig rapport: 95 s.
FR€VR 12/2001 - 17
Mo/i
Gen fundið
fyrir meyrt kjöt
Ástralskir vísindamenn segjast
hafa fundið gen sem stjómar því
að kjöt verði meyrara. Þetta er
annað genið sem stjómar kjöt-
gæðum sem fundist hefur. Hitt
gefur fitusprengda vöðva.
Með blóðprufu, sem tekin er af
kálfinum nýfæddum, er unnt að
ákvarða hvort hann er með “meyr”
eða “seig” gen. Kálfar með tvö
meyr gen em notaðir til undaneldis.
Áströlsku vísindamennimir hafa
einnig komist að því að kjöt af dýr-
um sem em snögg í hreyfingum er
seigara en kjöt af dýmm sem
hreyfa sig hægara. Unnterað velja
úr rólegri einstaklinga til undaneld-
is aldri með skeiðklukku frá sjö
mánaða. Vísindamennimir mældu
hve langan tíma það tók fyrir
kálfana að ganga tvo metra, þegar
þeim var sleppt af vog eftir vigtun.
(Landsbygdens Folk nr. 46/2001).