Litli Bergþór - 01.03.2000, Qupperneq 24

Sigríður vildi margt öðruvísi en var, en hún hafði
lítil ráð á heimilinu.
Fólkið, sem var þar í vinnumennsku, gat alltaf
beðið hana og sagt henni allt, er því lá á hjarta. Þyrfti
fólkið að biðja húsbóndann bónar, þá var hún alltaf
milliliður. Húsbóndinn var ekki vondur maður, en hann
var svo strangur á svipinn að orð hans voru lagaboð.
Hjónin voru bæði bókhneigð og sungu mjög vel.
Af þeim lærði ég mörg sálmalög.
Þegar ég var níu ára, gaf mamma mér sálmabók,
sem hún keypti fyrir einu aurana, sem hún átti. Bókina
keypti hún af Brynjólfi á Sólbakka, og kostaði hún fimm
krónur.
A Vatnsleysu var þingstaður sveitarinnar, því voru
þar fundir framámanna sveitarinnar haldnir. Bændur
komu flestir ríðandi, er fundir voru haldnir. Mér þótti
mjög gaman að athuga vel bæði menn og hesta. Nú ætla
ég til gamans að minnast á nokkra þeirra, er til funda
komu. Fyrst skal frægan telja Magnús Helgason, prest á
Torfustöðum. Hann hafði þau fallegustu augu, er ég
hafði séð. Hann reið gráskjóttum hesti, og fannst mér
hesturinn ekki nógu fallegur til að bera prestinn.
Næst er það oddvitinn, Björn á Brekku111, sem allir
hrósuðu fyrir manngæði. Eg var alltaf hálf hrædd við
hann vegna þess að foreldrar mínir neyddust til að biðja
um hjálp af sveitinni.
Þá var það hreppsstjórinn, Tómas í Auðsholti12>.
Hann sá ég sjaldan, en mér er þó minnisstætt hvað hann
hafði langa handleggi. Hann var klæddur svartri úlpu og
hafði á höfði svartan barðastóran hatt og reið brúnum
hesti.
Greipur í Haukadal13) var stór og stórskorinn
rnaður með alskegg, Hann minnti mig á lýsingar af
mönnum úr fomsögum, sem ég heyrði lesnar á
Húsatóftum, þegar ég var hjá mömmu minni. Hann reið
rauðskjóttum hesti.
Gísli í Kjarnholtuml4) var ungur maður, glaðlegur
og mjög vel vaxinn. Hann kom alltaf í bæinn minn til að
heilsa hjónunum. Mér fannst alltaf bjart og skemmtilegt
í kringum þennan mann.
Steinn í Miklaholti15), sem kom alltaf brosandi og
glaður til fólksins til að heilsa því. Eg taldi líka, að í
návist húsmóður minnar gætu menn ekki verið nema
glaðir vegna þeirrar hjartahlýju, sem frá henni stafaði.
Guðmundi á Bergsstöðuml6) man ég vel eftir.
Hann var svarthærður með skegghýjung, í meðallagi hár
og nokkuð þrekinn. Hann var alltaf í prjónaðri peysu,
sauðsvartri að lit og hreinn og þokkalegur í útliti. Hestur
sá er hann reið var akfeitur og fór aldrei nema fetið.
Hjörtur í Austurhlíðl7) var myndarlegur eldri
maður, hvítur fyrir hærum, klæddur svartri úlpu og reið
leirljósum hesti. Steinunn dóttir hans var í skóla í
Reykjavík. Eg man að hún kom að Vatnsleysu og drakk
kaffi í vestur-bænum eins og flestir meiriháttar gestir
gerðu. Ég var svo heppin að vera úti á hlaði, er hún kom.
Hún var í svörtum reiðfötum með ljósblátt sjal hnýtt yfir
reiðhattinn. Hún hafði langar ljósar fléttur og reið
hvítum hesti. Steinunn varð kona Brynjólfs Bjarnasonar,
kaupmanns í Reykjavík.
Bjarni á Krókl8) kom alltaf gangandi, því hann
vildi ekki sundleggja hest sinn í Tungufljóti. Kona hans,
Guðleif18), var Ijósmóðir, góð kona, enda víða sótt er
veikindi steðjuðu að í sveitinni.
Eiríkur í Fellskoti19) var stór og myndarlegur karl,
en hafði stærðar æxli utan á hægra lærinu. Hann gekk í
svartri úlpu með prjónaða húfu á höfðinu og reið rauðum,
stórum hesti, rennivökrum. Eiríkur bjó með fjórum
dætrum sínum og tveim sonum. Börnin voru Guðlaug,
Guðný, Jóhanna, Eyrún, Eyvindur og Guðlaugur. Að
Fellskoti var ég oft send, og þar þótti mér alltaf bæði gott
og gaman að koma.
Aths. Fundið í skrifblokk, sem móðir mín átti.
Það fer ekki á milli mála, að móðir okkar hefur ætlað sér
að skrifa mikið meir, en aldurinn entist henni ekki til
þess.
Sigurjón Jónsson201
Kynnig áfólki, sem getið er um í greininni, og tengsl þess
aðallega við núverandi íbúa Biskupstungna (eftirþví sem
undirritaður veit eða hefur tiltœkar heimildir um):
1) Þórunn Eyjólfsdóttir: Eiginmaður hennar var Jón
Jónsson (Bergsœtt), bjuggu þau í Reykjavík og áttu 6 börn.
2) Helgi Olafsson: Foreldrar hans, Olafur Helgason og
Ingiríður Einarsdóttir, bjuggu í Skálholti um um miðja 19. öld.
3) Þórunn Eyjólfsdóttir: Bróðir hennar var Gestur bóndi á
Húsatóftum á Skeiðum, en liann var m. a. forfaðir Guðmundar
Eyjófssonar (f. 1917), fyrrum bónda þar, og Aslaugar Dóru
Eyjólfsdóttur frá Syðri-Reykjum núverandi formanns
Kvenréttindafélags Islands.
3a) Ketill: Sonur Helga og Valgerðar var bóndi á
Alfsstöðum á Skeiðum ogfaðir Helga og Hafliða, sem þar
bjuggu, Olafs bílstjóra á Laugarvatni og Guðmundar föður
Helga í Hrosshaga.
4) Laxárdal í Hrunamannahreppi: Hérmun vera misritun og
eiga að vera í Gnúpverjahreppi.
5) Sigríður Þorsteinsdóttir og Sigurður Erlendsson: Þau
bjuggu á Vatnsleysufrá 1891 til 1923, og voru Þorsteinn og
Kristín meðal barna þeirra, en þau bjuggu sitt á hvorum
bœnum á Vatnsleysu, og eru allir núverandi bœndur á
Vatnsleysubœjunum afkomendur þeirra.
6) Halldór: Hann var Halldórsson og bóndi á Vatnsleysu
1899 -1908.
7) Þorsteinn: Hann var sonur Sigríðar og Sigurðar, bóndi á
Vatnsleysu 1923 - 1974 ogfaðir Braga, bónda þar, og Sigurðar
á Heiði.
8) Guðrún Þórðardóttir: Mun hafa verið dóttir hjónanna
Þórðar Halldórssonarfrá Vatnsleysu og Olafíu Þórarinsdóttur
frá Kervatnsstöðum. Maður hennar hét Guðjón og var einn
sona þeirra Helgi, sem varfaðir Guðrúar Helgadóttur
rithöfundar.
9) Geir Egilsson í Múla: Hann var bóndi í Múla 1900 -1916
ogfaðir Egilsföður Páls, sem báðir voru bœndur þar.
10) Magnús Helgason: Var prestur á Torfastöðumfrá 1885
til 1905.
11) Björn á Brekku: Hann var Bjarnarson, bóndi á Brekku
1887 - 1920 ogfaðir Erlendar á Vatnsleysuföður Sigurðar.
12) Tómas í Auðsholti: Hann var Guðbrandsson, bóndi í
Auðsholti 1862 - 1906 og hafa afkomendur hans búið þar
síðan.
Litli - Bergþór 24