Litli Bergþór - 01.04.2006, Blaðsíða 12

lega um leyfið fyn' en 11. júní og þá þegar hafði
hreppsnefndin bókað á fundi 27. apríl að hún félli
frá þátttöku í málssókn vegna vatnsréttindanna. Það
er sömuleiðis eftirtektarvert að Magnús sækir ein-
ungis um gjafsókn til handa Eiríki. Þó hafði Skúli
veitt þeim Eiríki, Ingvari og Magnúsi Sveinssyni
full meðmæli hreppsins með gjafsóknarleyfi. Svo
virðist sem að lögmaðurinn hafi séð sig um hönd og
talið að nægjanlegt væri að einungis einn aðili sækti
málið. Tók Eiríkur Sæland því að sér að fara einn í
mál við Ragnar fyrir hönd allra hinna. Með þessu
féllst hann ekki einungis á að taka að sér töluverða
vinnu og umstang sem jafnan fylgir slíkum málum.
Hann tók á sig töluverða fjárhagslega áhættu því
öllum dómsmálum fylgir bæði ákveðin óvissa um
niðurstöður dóms og einnig getur óvæntur aukakost-
naður bæst við sem lendir þá á málsaðilum.
Hjálp berst úr óvæntri átt
I ljós hefur komið að málsaðilar nutu einnig
liðsinnis Benjamíns H. J. Eirfkssonar við undirbún-
ing gjafsóknarleyfisumsóknanna. Benjamín var
móðurbróðir Eiríks og
hringdi Eiríkur í
frænda sinn og leitaði
liðsinnis hans. Sendi
honum síðan bréf sem
barst Benjamíni 15.
maí 1957 þar sem
Eiríkur rakti gang
mála og bað Benjamín
að tala máli þremenn-
inganna fyrir
Hermanni Jónassyni
dómsmálaráðherra.
Um þetta leyti var
Benjamín bankastjóri
Framkvæmdabankans
og hafði starfað náið
með ríkisstjórnum
íslands allt frá því
1949 auk þess að vera
sérstakur ráðunautur
ríkisstjórnarinnar um
árabil. Hann hafði því góða möguleika á að ná
eyrum Hermanns Jónassonar dómsmálaráðherra sem
Benjamín mat sjálfur mikils.
Magnús hefur hugsanlega ekki viljað leggja inn
umsókn fyrr en vitað væri hvernig viðtökur hún
fengi. Það er sennilegt að Benjamín hafi kannað
aðstæður og rætt málin við Hermann áður en
Magnús sótti formlega um gjafsóknarleyfið. Sú töf
sem varð á að Magnús sækti um leyfið rennir
stoðum undir þær grunsemdir að einhverjar þreif-
ingar hafi verið í gangi um hugsanlegar viðtökur
slíkrar umsóknar.
Benjamín H. J. Eiríksson.
Eiríkur A. Sœland leitaði
aðstoðar frœnda síns þegar kom
að því að takast á við íslenska
stjórnkerfið. Svo kann að vera að
reynsla og sambönd Benjamíns
haft reynst málsaðilum drjúg.
Þó er ekkert sem bendir til þess að það hafi verið
neitt ólögmætt á ferðinni með veitingu leyfisins til
handa Eiríki. Gjafsóknarleyfi voru veitt aðilum
vegna almenningsheilla eða vegna bágra efna-
hagsástæðna umsækjanda. í þessu tilfelli mátti færa
rök fyrir báðum þessum ástæðum eins og Skúli
Gunnlaugsson oddviti benti á:
Eins og nú stendur eru eigendur Reykholtshvers 9
talsins, meiri hlutinn ungir fjölskyldumenn, sem
hafa nýlega byrjað á gróðurhúsarækt, þá alveg
efnalausir, og eiga því að vonum í vök að verjast
fjárhagslega.
Fáist eðlileg og réttlát skifting á vatninu, má gera
ráð fyrir að þama geti orðið blómlegt og vel lífvæn-
legt byggðahverfi. Það veltur því á miklu, ekki ein-
ungis fyrir þá einstaklinga, sem þarna eiga hlut að
[svo] rnáli, að þetta mætti takast, heldur einnig fyrir
hreppsfélagið í heild, og ekki sízt vegna þess, að
Biskupstungnahreppur á 2 _ sekl. af því vatni sem
frá hvemum rennur, sem notað er til upp hitunar
[svo] heimavistarbarnaskóla, sundlaugar og
félagsheimilis, sem nú er í smíðum.
Hvaða leiðir sem famar voru við leyfisumsóknina
þá skiluðu þær árangri og þann 14. október hafði
Eiríki verið veitt gjafsóknarleyfi.
Réttarhöldin
Undirbúningur réttarhaldanna hefur þá byrjað
fyrir alvöru. Það leið þó tæpt ár þar til að Magnús
Thorlacius hrl. skrifaði Páli Hallgrímssyni
sýslumanni og fór fram á birtingu stefnu á hendur
Ragnari Jónssyni. Mættust málsaðilar svo í fyrsta
skipti 18. september 1958 í „þinghúsi
Biskupstungnahrepps“ að Vatnsleysu fyrir sýslu-
manni sem jafnframt var „reglulegur dómari“.
Þetta dómsmál átti svo sannarlega eftir að dragast
á langinn því málinu lauk ekki fyrr en 14. nóvember
1962. Hafði Páll sýslumaður þá sett aukadómþing
vegna þessa máls alls tíu sinnum. Dómurinn
viðurkenndi þó að ,,[d]ómuppsaga hefir dregizt
nokkuð vegna anna.“ Meginástæða þessara tafa var
þó sökum þess að málaflutningsmennirnir urðu sam-
mála um nauðsyn þess að fresta málinu „um langan
tíma“ á meðan ítarlegar mælingar væru gerðar á
vatnsmagni Reykholtshvers.
Mælingarnar staðfestu þó einungis
fyrri mælingar Theodórs Árnasonar um 1
að meðalrennsli Reykholtshvers væri
rúmlega 14 sekl. Þær voru hins vegar
mjög kostnaðarsamar eins og Skúli
Gunnlaugsson oddviti hafði bókað hér að
ofan. Á reikningi jarðhitadeildar
Raforkumálaskrifstofunnar sem Magnús
lagði fyrir dómþingið kemur fram að
heildarkostnaður rannsóknanna nam alls
30.404,25 krónum. Til samanburðar voru
Litli Bergþór 12