Litli Bergþór - 01.07.2011, Side 30

Fjárskiptin i 952 ogi 953
Halldór l^órðarson á Litla-FIjó-ti
ri-fjar upp brot af minningum sínum
Að sjálfsögðu hefur það aldrei verið talið saman,
allt það tjón er íslenskir bændur hafa orðið fyrir í
sambandi við innflutning erlendra hrúta er menn
töldu sig vera að flytja inn í landið til að bæta þann
stofn er fyrir var í landinu. Svo slysalega hefur tekist
til, hvað eftir annað, að sjúkdómar hafa fylgt þessum
skepnum og hafa þeir síðan breiðst út um landið og
valdið ómetanlegu tjóni. Sem betur fer hafði ég
ekkert af kláðanum að segja enda var búið að útrýma
honum löngu fyrir mitt minni. Með því fyrsta sem ég
man eftir sauðfé var þegar var Deildartunguveikin,
svonefnda, var að flæða yfir landið. Fékk veikin
upphaflega nafnið af því að hennar varð fyrst vart í
Deildartungu í Borgarfirði en síðar var hún nefnd
mæðiveiki vegna þess hvernig hún hagaði sér. Þetta
var bráðdrepandi lungnasjúkdómur sem gat tekið
kindur svo brátt að þó að þær virtust í góðu standi á
vorin gátu þær verið dauðar frá lömbunum á miðju
sumri.
Sem eðlilegt var skapaði þetta neyðarástand mikla
umræðu meðal bænda og voru menn ekki á eitt sáttir
um hvað skyldi gera í þessum vanda. Man ég eftir að
Guðmundur heitinn Gíslason, læknir, sneri sér af
alefli gegn þessum vágesti og lagði mikla vinnu í það
að þróa bóluefni sem gæti gagnast gegn þessari
plágu. Þrátt fyrir þrotlausa vinnu hans náðist ekki
árangur sem að gagni mætti koma og var þá ekki
önnur leið fyrir hendi en að skera niður, sem oft áður,
og fá fé af ósýktum svæðum. Menn voru ekki á eitt
sáttir um hvernig best mundi vera að standa að því
og mun það hafa verið einn af fyrstu
sveitarfundunum sem ég fór á sem haldinn var til að
ræða um fjárskiptin. Var fyrirséð að þetta hefði
mikinn kostnað í för með sér og því fyrir öllu að vel
tækist til með framkvæmdina og í því sambandi er
mér minnisstætt að einn gamall og gætinn bóndi
sagði „Það þýðir ekkert að tala um kostnaðinn,
öryggið er fyrir öllu“.
Þar sem okkur stóð til boða að fá fé úr Eyjafirði og
Þingeyjarsýslu, vaknaði sú hugmynd hjá sumum
hvort ekki væri greiðast að reka lömbin suður
Sprengisand og ferja þau síðan yfir Tungnaá sem þá
var óbrúuð og var það lengi enn eftir það. Kunningi
minn, sem var uppalinn á ferjustað og fór víst að
reyna að halda á árinni áður en hann réði við hana,
spurði mig í spaugi hvort að ég ætlaði ekki að ráða
mig sem ferjumann á Tungnaá um haustið. Ekki taldi
ég það álitlegan starfsvettvang fyrir mig þar sem ég
kynni varla að halda á ár.
En hvort sem þetta var rætt lengur eða skemur ,varð
það niðurstaðan að safna saman öllum tiltækum
vörubílum, lengja á þeim pallinn eins og þeir þoldu
Halldór Þórðarson um svipað leyti og skipt var um fé.
og senda þá síðan í auka skoðun. Á þessum tíma var
Gestur Olafsson aðalskoðunarmaður á Selfossi og
þótti hann ekki alltaf lipur í keyrslu. Enda fór það
svo, er hann var að skoða einn bílinn, að hann gaf vel
í, tók vinkilbeygju og bremsaði um leið. Þetta var
auðvitað meira en öxullinn þoldi. Sá mæti maður,
Vigfús Guðmundsson (Hallæris Fúsi), var nýbúinn
að segja við þennan óheppna mann sem átti bílinn að
ef hann lenti í hallæri skyldi hann bara koma til sín
og varð það fangráð mannsins að hann fékk nýjan
öxul hjá Fúsa en ekki held ég að Gestur hafið talið
sér skylt að bæta tjónið.
Eins og nærri má geta kostaði þetta umstang
mikinn undirbúning í þeim sveitum er skiptin náðu
til. Ekki er mér kunnugt urn hverjir fóru til kaupanna
úr nágrannasveitunum, nema ég vissi um Guðmund
Guðmundsson á Efri-Brú en hann hafði skrifstofu á
Hótel KEA og stjórnaði öllum flutningunum þaðan.
Litli-Bergþór 30