Sunnudagsblaðið - 24.12.1959, Blaðsíða 18

Hún vaknaSi andartak og horfði á mig þessum stóru og
sakleysislegu augum.
í fyrra sinnið. Sársaukinn
hvarf, en í þetta skipti sýndi
sjúklingurinn engin merki
ánægju og léttis.
— Þér skuluð ekki láta bað
fá á yður, þótt ég komi aftur
eftir einn mánuð, sagði hann
annars hugar.
— Það er óhugsandi.
— Það er eins víst og guð
á himnum er til.
Læknirinn ræddi um þetta
mál við starfsbræður sína.
Enginn þeirra gat komið með
neina viðhlýtandi skýringu á
fyrirbrigðinu.
Mánuður leið, en sjúkling-
urinn kom ekki. Það liðu enn
nokkrar vikur. Þá kom bréf
úr þeim landshluta, sem hinn
ókunni hefðarmaður bjó í.
Læknirinn opnaði það glaður
í bragði og hugsaði með sér,
að nú hefði hann orðið al-
heill í hendinni. Bréfið hijóð-
aði svo:
Kæri læknir! Ég vil ekki
lengur leyna yður ástæðunni
til hins undarlega sársauka
míns í hægri hendinni. Ég
kæri mig ekki um að taka
leyndarmálið með mér í gröf-
ina. Hinn hræðilegi sjúkdóm
ur hefur nú vitjað mín í
þriðja sinn og ég hef ekki
hugsað mér að berjast við
hann lengur. Ég hef orðið að
leggj3 glóandi kol á hinn
sjúka blett til þess að geta
skrifað yður þetta bréf. Það
verkar sem eins konar móteit-
ur gegn vítiseldinum, sem
logar í hinu ósýnilega sári.
Fyrir hálfu ári síðan var
ég hamingjusamur maður,
sem naut lífsins í fyllsta máta
og kenndi mér einskis meins.
Ég var fvrir nokkrum mán-
uðum giftur fagurri, heiðar-
legri og vel menntaðri konu,
sem ég elskaði og sem elskaði
mig. Hún hafði verið eins
konar hirðmey hjá greifynju
sem býr ekki alllangt frá höil
minni. í sex mánuði vorum
við hamingjusöm og hamingj-
an óx með degi hverjum.
Hún var vön að ganga lang-
ar leiðir á móti mér, þegar ég
var að koma úr bænum. Hún
vildi alltaf vera í nálægð
minni og var aldrei að heim-
an nema nokkra tíma, jafnvel
þegar hún fór til fyrrverandi
matmóður sinnar, sem bauð
henni oft til sín. Hún þráði
að komast til mín og þess
vegna var hún eins stutt í
þessum boðum greifynjunnar
og mögulegt var. Hún vildi
ekki dansa við neinn nema
mig og ef hún í draumum sín-
um sá ókunnan mann, sagði
hún mér frá því, rétt eins og
það hefði verið alvarlegt af-
brot. Hún var elskulegt og
saklaust bam.
Ég veit ekki hvað olli því,
að þeirri hugsun skaut upp
hjá mér, að þetta væri allt
innantómur leikur. Mönnum
hættir oft til að leita að eigin
óhamingju, einatt þegar þeir
eru hvað hamingjusamastir.
Hún átti lítið saumaborð,
sem hún hafði ævinlega læst.
Það gerði mig tortryggan. Ég
tók eftir því, að hún lét lyk-
ilinn aldrei vera í skránni.
Hvað var það, sem hún
geymdi svo vandlega? Ég var
að verða vitlaus af forvitni
og afbrýðissemi. Ég trúði ekki
saklausum augum hennar,
ástríku kossunum hennar og
faðmlögunum. Ef til vill var
þetta allt saman leikaraskap-
ur og bragðvísi.
Dag nokkurn kom greifvnj
an og bauð henni til sín. Hún
ætlaði að dveljast hjá henni
allan daginn og það varð að
samkomulagi, að ég kæmi
undir kvöldhaat og sækti
hana.
Hestvagn greifynjunnar
var varla lagður af stað úr
hlaðinu, þegar ég byrjaði að
reyna að opna saumaborðið.
Að lokum fann ég lykil, sem
gekk að því. Ég rótaði í alls
konar dóti, sem kvenfólk not-
ar, en fann á botninum bréfa-
bunka, sem silkiborði var
bundinn utan um. Sum bréf-
in voru skrifuð á rauðleitan
pappír. Þetta hlutu að vera
ástarbréf.
Andartak hvarflaði sú hugs-
un að mér, að ef til vill væru
þetta gömul ástarbréf frá
þeim tíma, þegar hún var
ung og ógift og dvaldist hjá
greifynjunni. — Hið fyrsta,
sem ég gætti að, var því, hve-
nær bréfin væru dagsett.
Þetta var hræðilegasta
stund lífs míns.
Þessi bréf, sem ég nú hélt
á, afhjúpuðu þau herfilegustu
svik, sem ég hafði nokkru
sinni komizt í kynni við. Bréf-
ritari var maður, sem ég hélt
að væri bezti vinur minn og
hann skrifaði í þeim tón, að
samband þeirra hlaut að vera
mjög náið. Hann minnti hana
oft á, að varðveita leyndar-
mál þeirra sem allra bezt.
Hann gaf henni góð ráð til
þess að fara á bak við mann
sinn. Hann gerði grín að
heimsku eiginmanns hennar.
Eitt bréfið var til dæmis skrif
að á brúðkaupsdaginn okkar.
Og ég sem hafði haldið, að við
værum hamingjusöm! Ég get
ekki lýst tilfinningum mín-
um, þegar ég varð að drekka
til botns þennan eitraða ka-
leik. Ég lét bréfin aftur á
sama stað og læsti sauma-
borðinu.
Við snæddum saman kvöld-
verð, töluðum saman í léttum
tón og gengum síðan til hvílu
eins og ekkert hefði í skorizt.
Við sváfum si+t í hvoru her-
berginu. Hvílík hrekkvísi
náttúrunnar. að liá hinum
svnduga útlit sakleysisins,
hugsaði ég um leið og ég gekk
&á)
inn í herbergi hennar og virti
fyrir mér fegurð hennar og
sakleysissvip, þar sem hún
svaf vært. Þegjandi lagði ég
hægri hönd mína á háls henni
og þrýsti að af öllum kröft-
um. Hún vaknaði andar-
tak og horfði á mig þessum
stóru og sakleysislegu augum.
Síðan féllu þau hægt aftur.
Hún gerði ekki hið minnsta
til þess að verja sig. Hún lá
aðeins hreyfingarlaus, eins
og hún svæfi áfram. Enda
þótt ég myrti hana, virtist
hún ekki sýna sitt rétta and-
]it. Einn blóðdropi féll af vör-
um hennar og ofan á hægri
hönd mína. — Hvar hann féll,
vitið þér eins vel og ég. Ég
veitti honum ekki athygli,
fyrr en morguninn eftir. Hann
var bá storknaður.
Hún var grafin án viðhafn-
ar í einu horni garðs míns.
Hér úti á landsbyggðinni eru
engin yfirvöld, sem rannsaka
einkalíf manna. Enginn grun-
aði mig um að hafa myrt eig-
inkonu mína. Hún átti hvorki
ættingja né vini. Það var eng-
inn. sem varpaði fram óþægi-
iegum spurningum. Ég sendi
dánartilkynninguna svo seint,
að enginn gat komið til þess
að vera við jarðarförina.
Ég hafði ekkert samvizku-
bit. Ég hafði verið grimmur.
en hún átti það skilið. Ég
mundi brátt gleyma henni.
Enginn morðingi hefur nokk-
urn tíma hugsað með slíkri
rósemi um glæp sinn.
Þegar jarðarförinni lauk,
fór ég aftur til hallar minnar.
Hið fyrsta sem ég sá var vagn
greifynjunnar. Hún var mjög
æst vegna hins óvænta frá-
falls konu minnar. Hún talaði
í örvilnan og ég greindi ekki
helminginn af huggunarorð-
um hennar, enda þarfnaðist
ég ekki huggunar. Að lokum
þrýsti hún hönd mína og sagð
ist þurfa að trúa mér fyrir
]eyndarmáli, Hún kvaðst
vona, að ég misnotaði ekki
trúnaðinn.
Hún sagðist hafa beðið hina
nýlátnu konu mína að geyma
fyrir sig bréfabunka. Það
voru bréf, sem voru þess eðl-
is. að bún gat ekki gevmt þau
heima hiá sér. Nú bað hún
mig að finna bréfin og láta
sig hafa þau.
Mér rann ískalt vatn milli
skinns og hörunds. Ég revndi
þó að láta á engu bera. heldur
snurði, hvað hefði verið í
brétunum.
Hún svaraði:
— Konan yðar var trygg-
asta og bezta kona, sem ég
hef kynnzt á lífsleiðinni. Hún
spurði mig aldrei, hvað væri
í bréfunum. Hún lofaði að
lesa þau aldrei.
— Hvar geymdi hún þau?
— Hún sagðist hafa þau í
læstu saumaborðinu sínu.
Þetta eru þrjátíu bréf og það
er silkiborði bundinn utan
um þau. Þér hljótið að finna
þau.
Ég fór með henni í herberg-
ið, þar sem saumaborðið stóð,
opnaði það og rétti henni
þréfabunkann.
— Eru það þessi bréf?
Hún þreif bréfin af mér í
hendingskasti. Ég þorði ekki
að líta uop af ótta við, að hún
kvnni að geta lesið eitthvað
úr augum mínum. Að svo
búnu kvaddi hún og fór.
Viku eftir jarðarförina fékk
ég hræðilegan sársauka í
höndina bar sem blóðdrooinn
hafði fallið hina hryllilegu
nótt. Það sem eftir er sögu
minnar. þekkið þér eins vel
og ég. Ég veit, að sjúkdómur
minn er aðeins ímyndun. Það
er hegnlng fvrir að mvrða á
svo grimmilegan hátt mína
elskulpou og saklausu eigin-
konu. Ég ætla ekki að reyna
að berjast við þennan sjúk-
dóm. Ég mun fylgja konu
minni í dauðann og biðja hana
fyrirgefningar. Hún mun fyr-
irgefa mér. Hún elskar mig
á sama hátt og hún gerði í lif-
anda lífi. Ég þakka yður,
læknir, fyrir alla þá hjálp,
sem þér hafið veitt mér.
☆
ÞEKKTUR hljómsveitar-
stjóri átti um tvennt að
velja í ástarmálum sínum:
^ Að giftast forkunnar-
fagurri stúlku, sem því
miður hafði engan áhuga
á menningunni og tuggði
sitt togleður og hlustaði
á Louis Armstrong dag
út og dag inn.
TÍr Að giftast frægri sópran-
söngkonu, sem því miður
var forljót og eftir því
leiðinleg.
Menningin sigraði. Hann
giftist hinni síðarnefndu.
Þegar hann vaknaði morg
uninn eftir brúðkaupsnótt-
ina ,varð honum litið á brúði
sína, þar sem hún svaf. Hon-
um rann kalt vatn milli
skinns og hörunds, hann
hnippti í „sína heittelskuðu“
og hrópaði:
— Syngdu, manneskja! í
guðanna bænum syngdu!
Um höfundinn
HÖFUNDUR smásögunnar „Ósýnilega sárið“, Karoly
Kisfaludy, var uppi 1778—1830. Hann var ungverskur
og göfugrar ættar, en ævinlega svarti sauðurinn í fjöl-
skyldu sinni. Eldl.'i bróðir hans, Sandor, var hins vegar
eftirlæti allra. Hann var hershöfðingi í hinum keisara-
lega her og sömuleiðis orti hann ljóð, sem féllu vel í
smekk fólks á þessum tíma, svo vel, að hann var gerður
að hirðskáldi hjá Maríu Tciresíu í Vín.
Karoly var gáfaðri en bróðir hans, en aftur á móti
lausari í rásinni. Fjölskyldan varð brátt þreytt á hegð-
un hans og iðjuleysi og svo fór að lokum, að hann var
gerður burtrækur úr sinni göfugu fjölskyldu. Hann hrá
sér þá á flakk til Italíu og sá séc fyrir hrýn-
ustu nauðsynjum sem málari og tækifærisskáld.
Fyrr en varði var hann aftur komnn til Budapest og
farinn að nema leiklist við háskólann þar. Fjirsta leikrit
hans, „Tatararnir í Ungverjalandi“, var sett á svið 1819
og hlaut nrýðlegar móttökur. Síðan skrifaði hann fjöld-
nn allan af gamanleikjum, sem til skamms tíma voru
tald'ir til hinna þjóðlegu hókmennta Ungverja.
Smásögur Karoly Kisfaludy eru margar hverjar
vel samdar eins og sagan, sem hér hirtist, ber greini-
jl'einilega með sér.
Einn hlóðdropi féll af vörum hennar ofan á
hægri hönd mína.
16 Sunnudagsblaðið