Sunnudagsblaðið - 24.12.1959, Blaðsíða 30
EIÐURINN
TSCHUANG-TSEN lifði í
landinu Sung og var lærður
maður. Hann bjó yfir slíkum
vísidómi, að hann fyrirleit í
hjarta sínu öll gæði lífsins. En
þar sem hann trúði ekki á ei-
lífðina fann hann sálu sinni
fróun og gleði í því að taka
þátt í h nni fáfengilegu eftir-
sókn mannanna eftir ríkis-
dæmi og heiðurstitlum. Á-
nægja hans af þessari iðju
hlýtur að hafa verið mikil,
því að e*ftir dauða sinn, var
hann prísaður sæll af öllum
og menn minnast hans með
mikilli undrun og virðingu.
Á þeim dögum, þegar hið
ókunna afl veraldarinnar daðr
aði við Tschuang-Tse og gerði
honum klevft að ganga undir
grænum himni á meðal
blómstrandi pílviðartrjáa og
bambusa, þá hafði hann það
f.yrir sið að rölta um landar-
eign sína á nokkurs marks eða
tilgangs. Einn bjartan morg-
un gekk hann um hlíðar við
rætur fjallsins Namboas og
kom allt í e!nu að kirkjugarði,
þar sem hinir látnu hvíldu,
samkvæmt landsvenju undir
legsteinum úr tígul. Þegar
hann sá hinar endalausu graf
ir, byrjaði hann að hugsa um
tilgang lífsins og sagði:
— Hingað í þennan lífvana
garð ligg.ja sem sagt allar leið-
ir lífsins. Og þegar menn hafa
fengið sinn hvíldarstað í þess-
um garði, þá eiga þeir ekki
héðan afturkvæmt.
Þetta var langt frá því að
vera frumleg hugsun, en engu
að síður rúmaði hún alla lífs-
speki Tschuang-Tsens. Og þar
sem hann var lærður maður
fann hann enga huggun í hin-
um rauða postulínsdreka, sem
hékk yfir kirkjugarðshliðinu.
Þar sem hann gekk í þungum
þönkum milli grafanna kom
hann skyndilega auga á unga
konu, sem bersýnilega bar
djúpa sorg í hjarta, Hún var
búin síðum, hvítum klæðum
úr grófu efni. Hún sat við gröf
ina og veifaði sólfjöður sinni
yfir rakri mold grafarinnar.
Tschuang-Tsen varð undrandi
— heilsaði konunni virðulega
og sagði:
— 'Virðið mér vel, unga
kona, þótt ég spyrji, hver það
er, sem hvílir í þessari gröf
og hvers vegna þér leggið svo
mikið erfiði á yður við að
þurrka mold grafarinnar. Ég
er heimspekingur og reyni að
komast að kjarna hvers máls.
Ég reyni að leita orsakanna og
orsökin til hegðunar yðar er
ofar skilningi mínum.
Unga konan hélt áfram að
veifa sólfjöður sinni. — Hún
roðnaði, laut höfði og tautaði
eitthvað, sem Tschuang-Tsen
gat ekki greint. Hann endur-
tók spurningu sína aftur og
aftur, en árangurslaust. Unga
konan svaraði ekki. Það var
engu líkara en sál hennar
hefði tekið sér bólfestu í hend
inni, sem veifaði sólfjöðurinni
án afláts.
Tschuang-Tsen varð að gef
ast upp, enda þótt honum væri
það mjög á móti skapi. Hann
var að vísu sannfærður um til
gangsleysi allra hluta, en þó
vildi hann vita orsakir þeirra,
sér í lagi, þegar konur voru
annars vegar.
Unga konan við gröfina var
honum hulin ráðgáta. Hún
vakti forvitni hans í ríkum
mæli. Hann gekk áfram, en
sneri sér oft við og horfði til
hennar og ævinlega varð fyr-
ir sjónum hans sólfjöðurin,
sem hún veifaði án afláts. —
Hún líktist fiðrildi úr fjar-
lægð. Þá gekk í veg fyrir hann
gömul kerling, sem benti hon
um að koma með sér. Hún fór
með hann í skugga legsteins
og sagði við hann:
— Ég heyrði, að þér vörp-
uðuð fram spurningu til ungu
konunnar, en fenguð ekkert
svar. Ég ætla að sjá aumur á
yður og svara spurningunni,
en gegn gjaldi, svo að ég geti
farið til prestsins og keypt
bænarrimil til að brenna. Þá
mun ég verða langlíf.
Tschuang-Tsen tók upp
pyngju sína og rétti kerling-
unni skilding.
— Unga konan við gröfina
er frú Lu. Hún er ekkja lærðs
manns, sem hét To. Hann dó
fyrir viku síðan eftir langt og
þjáningafullt dauðastríð. Hún
krýpur við gröf manns síns.
Þau elskuðu hvort annað
mjög heitt. Hann mátti ekki
til þess hugsa að skilja hana
eina eftir í veröldinni, —
í blóma lífs síns. En af því
að hann var réttlátur maður
og vitur, sá hann, að barátt-
an var vonlaus. Hann gaf sig
neyðinni á vald. Meðan hann
lá banaleguna sat frú Lu við
hlið hans og grét höfugum
tárum. Hún sagðist ekki vilja
lifa hann. Hún kvaðst vilja
leggjast í sömu kistu og hann
á sama hátt og þau hefðu sof-
ið í einni sæng saman. Þá
sagði To:
— Sver ekki slíkan eið, —
mín elskulega!
— Ef ég verð að lifa, svar-
aði hún, — ef andarnir dæma
mig til þess að líta ljós dags-
ins án þess að sjá þig, þá
máttu vita, að ég mun aldrei
gefa mig nokkrum öðrum
manni á vald. Það er aðeins tii
einn maður í lífi mínú, á sáma
hátt og ég á aðeins eina sál.
To sagði:
— Sver ekki þetta, mín
elskulega!
— Lát mig að minnsta kósti
sverja fimm ár fram'í tímanh,
bað Lu.
— Sver ekki heldur þann
eið, mín elskulega! Sver að-
eins, að þú verðir mér trú,
meðan moldin á gröf minni
er ennþá rök.
Frú Lu sór þennan eið há-
tíðlega og hinn göfugi herra
To lét aftur augu sín að fullu
og öllu. Örvilnan frú Lu átti
sér engin takmörk. — Augu
hennar voru grátbólgin. Með
beittum nöglunum reif hún
mjúkar kinnar sínar til blóðs.
En allt tekur enda. Þremur
dögum eftir greftrun herra
Tos, fór ákafi sorgar frúarinn-
ar örlítið að dvína. Ungur
nemandi herra Tos fór fram á
að fá að heimsækja hina syrgj
andi ekkju og mæla til henn-
ar fáein huggunarorð. —•
Henni fannst ekki ástæða til
að neita honum um svo litla
bón, Hún tók á móti honum
með kostum og kynj.um. Ungi
maðurinn var kurteis.og. glæsi
legur. Hann sagði við hana, að
hún væri fögur og. áð hanm
hefði lengi elskað hana. Hún
hlustaði á hann með athygli.
Hann lofaði að koma aftur.
Og meðan hún bíður eftir hon
um, situr hún við gröf. manns
síns sáluga eins og þér þafið
séð og eyðir öll.um deginum
í að þurrka . moldina . á gröf
hans.
Þegar gamla kerlingin hafði
lokið frásögn sinni,. hugsaði
heimspekingurinn Tschuang-
Tsen: • •
.— Ungdómurinn flýgur
hratt. Örn .ástríðunnar liær
ungum mönnum og konum
vængi sína. | raun og veru er
frú Lu heiðarleg kona, sem
ekki vill svíkja mann sinn!
28 Sunnudagsblaðið