Árbók VFÍ - 01.01.1991, Page 185

Árbók VFÍ - 01.01.1991, Page 185
Ratsjárgögn 183 ar á ári og 350 flugvélar á sólarhring, þegar umferðin er í hámarki. Á myndinni má einnig sjá ytri mörk þess svæðis, þar sem hægt verður að fylgjast með flugumferð í þotuflughæð- um, þegar nýju ratsjárnar á Bolafjalli og Gunnólfsvíkurfjalli verða komnar í notkun á næsta ári, auk núverandi ratsjáa. 2. Notkun ratsjártækni í flugumferðarstjórn Eitt meginviðfangsefni flugumferðarstjórnar er að halda flugvélum í hæfilegri fjarlægð hverri frá annarri til að koma í veg fyrir árekstra í lofti. Fljótlega eftir heimsstyrjöldina var farið að nota ratsjár í þessu skyni og jafnframt til að leiðbeina flugvélum í blindflugi. í fyrstu var einkum um að ræða frumratsjá (primary radar), sem byggist á endukasti rafsegulbylgjanna frá skrokk og vængjum flugvélarinnar. Síðar var farið að nota svarratsjá (secondary radar), sem tekur á móti merkjum frá ratsjársvara um borð í flugvélunum. Auk þess að mæla fjarlægð og stefnu sendir ratsjársvarinn sérstakt aukenni flugvélarinnar til ratsjárinnar og í flestum tilvikum flughæð. Svarratsjártæknin var þróuð á styrjaldarárunum til að greina á milli vina og óvina, sem er ekki hægt að gera með frumratsjánni. Notkun ratsjáa við flugumferðarstjórn jók mjög flugöryggi, þar sem nú varð kleift að fylgjast með flugumferðinni með búnaði, sem var óháður tækjabúnaði flugvélanna. Jafnframt var hægt að draga úr aðskilnaði milli flugvéla, þar sem ratsjáin veitti mun nákvæmari uppjýsingar um innbyrðis afstöðu flugvéla en áður höfðu verið fyrir hendi. Hér á landi var ratsjártækninni fyrst beitt til að leiðbeina flugvélum á leið til lendingar á Akureyrarflugvelli. Þetta var árið 1952, þegar Decca 424 frumratsjá var komið fyrir á flugvellinum. Síðar var ratsjám af líkri gerð komið upp á Reykjavíkurflugvelli og við ísafjörð í sama tilgangi. Um 1970 var farið að kanna möguleikann á því að nota langdrægar ratsjár varnarliðsins til eftirlits með flugumferð, einkum við suðvestur liorn landsins. Þegar hér var komið sögu hafði stafrænni vinnslu ratsjármerkja og tölvutækni fleygt svo fram, að fýsilegt var að flytja ratsjárupplýsingar um langan veg. Árið 1971 voru fest kaup á nauðsynlegum búnaði frá Bretlandi og komið á tengingu við H-1 ratsjárstöð varnarliðsins á Miðnesheiði. Þetta gerði kleift að sýna upplýsingarnar á skjá í flugstjórn- armiðstöðinni. Þessi tenging veitti aðgang að gögnum frá svarratsjánni, sem hefur allt að 380 km. langdrægi í þotuflughæðum. Þar með hófst nýr kafli í starfsemi flugumferðar- þjónustunnar, sem m.a. hafði í för með sér, að hægt var að fylgjast betur með flugumferð á þessu svæði og veita fullkomnari þjónustu. Lítil breyting varð á ratsjárþjónustunni næstu árin. Árið 1983 var hins vegar að því komið að endurnýja þurfti þann búnað, sem settur hafði verið upp tólf árum fyrr. Flugmálastjórn festi þá kaup á nýjum skjábúnaði, sem byggðist á nýjustu tölvutækni þess tímaog var hann tekinn í notkun árið 1984. Jafnframt var komið á tengingu við nýja ratsjá á Keflavíkurflugvelli, sem tekin hafði verið í notkun við stjórnun á aðflugi þess flugvallar nokkrum árum fyrr. Þótt ratsjársvæðið stækkaði ekki við tilkomu þessa nýja búnaðar var öll úrvinnsla gagnanna mun fullkomnari en áður. Þetta stafaði af því, að nú kom til sögunnar svonefnd ferilvinnsla, sem á ensku nefnist „tracking'1. Þessi vinnsla gerir kleift að láta tölvu fylgjast með einstökum flugvélum og veita ýmsar upplýsingar um þær, sem ekki fást beint úr mælingum ratsjárinnar. Til dæmis fær flugumferðarstjórinn upplýsingar um hraða flugvéla og stefnu auk þess sem gögnin á skjánum verða samfelldari og nákvæmari. Úrvinnsla af þessu tagi er jafnframt undirstaða þess að hægt sé að sameina gögn frá fleiri en einni ratsjá á svæðum, þar seni útbreiðslusvæði þeirra skarast. Hér álandieru nú þrjárlangdrægar ratsjárí notkun, allar á vegum varnarliðsins. Þessar ratsjáreruá Miðnesheiði, Stokksnesi austan Hornafjarðarog á Keflavíkurflugvelli. Allar
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172
Page 173
Page 174
Page 175
Page 176
Page 177
Page 178
Page 179
Page 180
Page 181
Page 182
Page 183
Page 184
Page 185
Page 186
Page 187
Page 188
Page 189
Page 190
Page 191
Page 192
Page 193
Page 194
Page 195
Page 196
Page 197
Page 198
Page 199
Page 200
Page 201
Page 202
Page 203
Page 204
Page 205
Page 206
Page 207
Page 208
Page 209
Page 210
Page 211
Page 212
Page 213
Page 214
Page 215
Page 216
Page 217
Page 218
Page 219
Page 220
Page 221
Page 222
Page 223
Page 224
Page 225
Page 226
Page 227
Page 228

x

Árbók VFÍ

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Árbók VFÍ
https://timarit.is/publication/898

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.