Neytendablaðið - 01.06.1998, Qupperneq 4

Þing Neytendasamtakanna 1998
Ályktanir þings Neytendasamtakanna
W
Aþingi Neytendasamtakanna sem haldiö var 24.-25. apríl sl. var samþykkt stefnu- og starfsáætlun samtak-
anna fyrir næstu tvö ár. Einnig voru samþykktar fjölmargar ályktanir. Þær sem ekki birtast að sinni fjölluðu
meðal annars um fjármál heimilanna, um aðgang fólks að öruggum leigumarkaði, neytendafræðslu, matvæli og
lífræna framleiðslu, um samskiptareglur hjá opinberum stofnunum og um öryggis- og staðlamál. Stefnu- og
starfsáætlunin og allar ályktanirnar liggja frammi á skrifstofu Neytendasamtakanna.
Er markaðurinn
á ráttri leið?
Mikil eindrœgni ríkti meoal þingfulltrúa á starfssömu þingi.
ing Neytendasamtakanna
lýsti áhyggjum sínum af
því hvernig markaðurinn hef-
ur verið að þróast. Þetta kom
fram í fjölmörgum ályktunum
þingsins.
Tryggðarkort
I ályktun um tryggðarkort
segir meðal annars: „Tryggð-
arkortin eru mjög vafasöm
miðað við það markmið sam-
keppnislaga að örva sam-
keppni, enda eru tryggðarkort
sem slík fallin til þess að
draga úr samkeppni. Þau
draga úr verðskyni neytenda,
enda er kortunum ætlað að fá
neytendann til að halda
tryggð við seljandann óháð
verði og gæðum. Glöggt verð-
skyn neytenda er hins vegar
ein meginforsendan fyrir
virkri samkeppni.
Sum atriði í skilmálum
tryggðarkorta stríða gegn
eðlilegri neytendavernd. Það
er skoðun þings Neytenda-
samtakanna að lögfesta beri
með vísan til samkeppnislaga
leiðbeinandi reglur umboðs-
manna á Norðurlöndum um
tryggðarkort. Slíkt yrði mjög
til bóta og mundi tryggja
stöðu neytenda hér á landi.
Þing Neytendasamtakanna
minnir á að viðskiptaráðherra
hefur gefið út yfirlýsingu á al-
þingi þar að lútandi. Þingið
telur mikilvægt að stjórnvöld
tryggi með hertum reglum að
neytendur geti haft yfirsýn
yfir þessi kort og að hægt
verði að innleysa ávinning
hverju sinni á sölustað þegar
keypt er. Jafnframt þarf að
tryggja að tölvunefnd hindri
markaðsnotkun þeirra upplýs-
inga sem hægt er að afla með
notkun tryggðarkorta.“
Kaupauki og happdrætti
Notkun kaupauka og happ-
drættis til að auka sölu hefur
aukist ár ári og taldi þing
Neytendasamtakanna að
gengið væri úr hófi fram.
Þingi benti á að „börn ákveða
í vaxandi mæli innkaup heim-
ilanna, allt eftir því hvað þau
geta unnið sér til vinnings.
Jafnframt eru happdrætti og
kaupaukar í vaxandi mæli
notaðir samhliða tryggðar-
kortum í sölu til neytenda, en
slíkt gerir neytendum enn erf-
iðara en áður að bera saman
raunverulegt verð hjá seljend-
um. Jafnframt reyna seljendur
á þennan hátt að binda neyt-
andann sem best niður á bás-
inn sinn. Þessar söluaðferðir
draga úr aðhaldi neytenda á
markaðnum og verðsam-
keppni minnkar. Þetta stríðir
því gegn markmiðum sam-
keppnislaga, auk þess sem
þetta er í eðli sínu andstætt
hagsmunum neytenda og
hækkar vöruverð.
Þing Neytendasamtakanna
telur að viðskiptalífið hér á
landi hafi gengið alltof langt í
að nýta sér þessar söluaðferð-
ir og að það hafi verið mistök
hjá löggjafarvaldinu að heim-
ila þær. Þing Neytendasam-
takanna hvetur viðskiptaráð-
herra að taka stöðu með neyt-
endum í þessu máli og beita
sér fyrir breytingum á sam-
keppnislögum þannig að neyt-
andinn eigi þess jafnan kost
að velja á milli kaupauka eða
afsláttar í peningum."
Auglýsingar
í ályktun þingsins segir:
„Neytendasamtökin standa
vörð um þá kröfu að í auglýs-
ingum séu veittar réttar upp-
lýsingar, börn séu látin í friði
af auglýsendum, ákvæði laga
um auglýsingar séu skýr og
þeim framfylgt skilyrðislaust.
Þing Neytendasamtakanna
telur að endurskoða beri lög
og reglur um auglýsingar og
miða að eftirfarandi:
Reglur Alþjóðaverslunar-
ráðsins og Sambands ís-
lenskra auglýsingastofa verði
aðalviðmiðunin ásamt nor-
rænni löggjöf. Meðal annars
verði tryggt að verð gefið upp
í auglýsingum teljist bindandi
tilboð til neytenda og leitað
eðlilegra takmarka um aug-
lýsingar sem beint er til
barna.
Ákvæði og viðurlög vegna
brota á lögum um auglýsingar
verði hert og tryggt að hægt
sé að grípa fyrr til aðgerða
gagnvart þeim sem þau
brjóta.“
Verðlagning
sérfræðiþjónustu
I ályktun um þetta efni er bent
á að til að örva samkeppni
hafi samtökum sérfræðihópa
verið bannað að gefa út leið-
beinandi verðskrár. Bent er á
að samningsstaða neytenda í
samskiptum við þessa hópa er
afar veik og raunar engin í
sumum tilfellum. Því hvatti
þingið samkeppnisyfirvöld til
þess að samræma nú þegar
hvernig þessi breyting hefur
reynst fyrir neytendur. Mikil-
vægt er að ljúka þessari rann-
sókn sem fyrst „þannig að
hægt sé að meta hvernig þetta
hefur reynst neytendum og
jafnframt að gripið verði til
ráðstafana til að auka sam-
keppni í verði og gæðum.
Benda má á þann möguleika
að skylda sérhvern þjónustu-
veitanda til að birta verðskrá
og skilmála með aðgengileg-
um hætti á almennum vett-
vangi. Að því er varðar starf-
semi á borð við innheimtu,
þar sem tíðkast hefur að verk-
þolandi borgi fremur en verk-
beiðandi, er full ástæða til að
setja reglur um hámarks-
greiðslu þolanda."
4
NEYTENDABLAÐIÐ - júní 1998