Neytendablaðið - 01.12.1998, Blaðsíða 20

Matarverðið
Hænsnafóður allt að
93% dýrara hér á landi
egar neytendur sjá verð á eggjum og
kjúklingum í nágrannalöndum okkar
verða þeir oft pirraðir og bölva í hljóði.
Þetta er svo dýrt heima. Þó hefur verð á
þessum vörum lækkað á síðustu árum.
En það er margt sem gerir það að
verkum að þessar vörur eru dýrari hér en
í nágrannalöndum okkar. Samkeppnis-
hömlur hafa verið verulegar innan þess-
ara greina með fullum stuðningi stjórn-
valda og mjög erfítt er fyrir nýja aðila að
byrja framleiðslu á þessum vörum. En
það skiptir einnig verulegu máli að fóður
sem íslenskir framleiðendur þurfa að
kaupa er allt að því 93% dýrara hér á
landi en í Danmörku.
Verðið hækkaði með
samkeppnishömlum
I nóvember 1986 kostaði kílóið af
kjúklingum 222 krónur, en ári síðar var
kílóið komið í 338 krónur. Á þessum
árum átti þessi grein við mikla erfiðleika
að etja vegna salmonellu sem hafði skot-
ið sér niður á einstaka búum og varð til
þess að salan minnkaði verulega. Verð á
eggjum var einnig lágt á þessum sama
tfma og kostaði kflóið 148 krónur 1986,
en fór niður í 79 krónur árið á eftir. Á-
stæða þessa var fyrst og fremst mjög
hörð samkeppni milli framleiðenda.
En þá kom áfallið fyrir neytendur, því
framleiðendur ákváðu að útrýma allri
samkeppni og tekin var upp framleiðslu-
stýring, sem meðal annars kom í veg fyr-
ir að nýir aðilar kæmu inn í þessar grein-
ar. Jafnframt var tekin upp miðstýrð
verðlagning. Og verðið rauk upp. I nóv-
ember 1988 kostaði kílóið af kjúklingum
532 krónur og var komið í 608 krónur ári
síðar. Verð á eggjum var komið í 318
krónur kflóið í nóvember 1988 og í 407
krónur ári síðar. Þannig hafði verð á
kjúklingum hækkað um 174% á fjórum
árum og á eggjum um 175%, á meðan
framfærsluvísitalan í heild hækkaði rétt
rúmlega helmingi minna, eða um 85%.
Síðan hefur verðþróun á þessum vör-
um verið hagstæðari neytendum. Þannig
hafa kjúklingar lækkað að meðaltali í
verði um 10,5% á síðustu níu árum og
egg hafa lækkað um 12%. Á sama tíma
hefur framfærsluvísitalan hækkað um
35,7%.
Þó er það enn svo að mörgum neyt-
endum finnast þessar vörur dýrar, að
minnsta kosti í samanburði við nágrann-
lönd okkar. Reyndar hafa nokkrir eggja-
framleiðendur fullyrt að lækkun á verði
til bænda hafi orðið enn meiri, en það
hafi ekki skilað sér að fullu í verslunum.
Ástæða er fyrir samkeppnisyfirvöld að
kanna hvers vegna svo er.
Kornverð hátt hár á landi
Komverð skiptir miklu máli í verðmyndun
þessara afurða, enda er fóðurkostnaður í
eggjaframleiðslu 35-^45% af heildarfram-
leiðslukostnaði eggja. Gróft tekið er verð á
• • ••••.......................................................................
Ofát á jólum og vanlíðan vegna þess
Brjóstsviði, höfuðverkur og vindverkir
eru fylgikvillar mataræðis yfir jóla-
hátíðina þegar menn borða og drekka of
mikið og hreyfa sig of lítið.
Hefðbundinn jólamatur er bæði þyngri
og feitari en sá sem við höfum venjulega
á borðum. Margir hreyfa sig jafnframt
lítið þessa frídaga. Við borðum enn of
mikið af fitu og of lítið af trefjarfkum
mat. Hefðbundnum jólamat fylgja feitar
sósur og jafningar, sætar kökur og
konfekt.
Ráð handa þeim
sem rata af réttri leið
Árlega eru blöð og tímarit full af matar-
og kökuuppskriftum í jólamánuðinum og
eftir áramót koma svo uppskriftir að alls
kyns megrunarfæði og kúrum. Vilji mað-
ur komast nokkurn veginn óskaddaður
frá jóladögunum án líkamlegrar vanlíð-
unar, og án þess að megrunarkúrar þurfi
að fylgja í kjölfarið, verður að hvfla mag-
ann á milli þess sem farið er í matarveisl-
umar. Þá er gott að borða til dæmis
grænmeti, ávexti og gróft brauð, og
reyna að hreyfa sig.
Ef skaðinn er skeður
Ef við ofgerum meltingunni með feitum
mat og sætindum í óhófi þá gerir maginn
uppsteyt. Hafi einnig verið drukkið of
mikið af áfengum drykkjum bætist höf-
uðverkur við næsta dag. Ef brjóstsviði,
magaverkur og timburmenn fara að herja
á líkamann eru til ýmis hjálparmeðul,
það er að segja ef þolinmæði skortir til
að láta tímann lækna kvillana.
Lyfjaverð sem fram kemur síðar í
greininni er fengið með úrtaki frá
nokkrum apótekum, verð á einstökum
lyfjum getur því reynst bæði hærra eða
lægra hjá öðrum apótekum en blaðið leit-
aði til. Hagstæðustu kaupin eru oftast í
stærstu umbúðunum.
Magasýrur
í apótekum er hægt að fá margar tegund-
ir af lyljum sem slá á vanlíðan vegna of
mikillar magasýru sem lýsir sér sem
brjóstsviði eða nábítur. Eftirtaldar teg-
undir eru allar tuggutöflur: Alminox,
Balancid Novum, Maxikon og Gaviscon.
Af þessum tegundum reyndist 100 stk.
Maxikon-pakki á hagstæðasta verði,
rúmar 5 krónur tafian, en 20 stk.
Gaviscon-pakkning dýrust, 16 krónur
taflan.
Vindgangur
Ýmsar tegundir af lyfjunt er einnig hægt
að kaupa án lyfseðils við óþægindum í
maga vegna vindverkja. 100 stk. Aero-
pax-pakka er hægt að fá fyrir 964 krónur,
Miniform, 100 stk., á 1002 kr., og 25 stk.
pakka á 306 kr.
Timburmenn
Við timburmönnum er hægt að kaupa
ýmis verkjastillandi lyf án lyfseðils, og
reynast þau vel ásamt nægum svefni. Al-
geng verkjalyf eru til dæmis Kodi-
magnyl, Áspirín, Paratabs, Parkódín og
Ibumetin. Treo eru verkjastillandi freyði-
töflur
Paratabs er hægt að fá í 30 stk. pakkn-
ingu á 5 krónur stykkið og Treo, 60 stk.
20
NEYTENDABLAÐIÐ - desember 1998