Neytendablaðið - 01.02.1999, Blaðsíða 18

Lífrænar matvörur í Danmörku
Flestar matvörur til
lífrænar en eru talsvert dýrari
Danir hafa að ýmsu leyti ver-
ið í fararbroddi í umhverfís-
málum þótt vissulega hafi
þeim stundum skjöplast.
Danir voru einna fyrstir
þjóða til að skattleggja meng-
andi útblástur með C02-skatt-
inum. Og nú hafa lífrænar
matvörur slegið í gegn svo
um munar. Mjög gott fram-
boð er á lífrænum mjólkur-
vörum og er nú svo komið að
annar hver neytandi á Kaup-
mannahafnarsvæðinu kaupir
fremur lífrænar ferskar mjólk-
urvörur (nýmjólk o.s.frv.) en
hinar hefðbundnu. Þetta gera
þeir þrátt fyrir að þessar vörur
séu seldar á 20-25% hærra
verði. En danskir neytendur
geta einnig valið á milli líf-
rænna og hefðbundinna mat-
væla innan flestra vöruflokka.
Þó er það enn svo að kjöt-
framleiðendur geta síst annað
eftirspurn neytenda. Það var
hins vegar ekki vandamál hjá
Dönum að baka lífrænar kök-
ur fyrir síðustu jól, allt hráefni
í þær er til lífrænt. Og litlu
bakaríin merkja í vaxandi
mæli með opinbera merkinu
sem staðfestir að allar falar
vörur þar séu lífrænar. Mat-
vörukeðjan Kvickly, sem rek-
in er af dönsku samvinnu-
hreyfíngunni, hefur nú lýst
yfir að eftirleiðis verði allt
brauð hjá þeim lífrænt og
Super Brugsen-keðjan sem
sami aðili rekur mun gera það
sama síðar á þessu ári. Báðir
aðilar segjast þó ætla að selja
á samkeppnishæfu verði mið-
að við hefðbundið brauð. Og
maður á ferðalagi í Kaup-
mannahöfn getur meira að
segja farið á veitingahús sem
selur dýrindis lífræna rétti og
valið sér lífrænt vín með. Hið
síðastnefnda er líka hægt að
kaupa í búðum.
Danski matvöru-
markaðurinn
Hörð samkeppni er á dönsk-
um matvörumarkaði eins og
þeim íslenska og að sumu
leiti svipar þeim saman. Þar
eru nokkrar verslunarkeðj-
ur (reyndar fleiri en hér);
keðjur lágvöruverðsversl-
ana, keðjur stórmarkaða
með áherslu á ferskleika,
keðjur minni matvöru-
Neytendur hafa tekið vel á
móti lífrœnu vörunum og þeir
bœndur sem höfðu forgöngu
um að byrja eiga heiður skil-
inn. Neytendur þurftu líka að
sýna þolinmæði, framboð var
lengi vel lítið og óstöðugt og
verðmunur á lífrœnum og
hefðbundnum vörum var og er
mjög mikill, segir Paul Wendel
Jessen, deildarstjóri matvœla-
og umhverfissviðs dönsku
neytendasamtakanna.
verslana og keðjur vöruhúsa
sem sum hver selja gott meira
en matvörur.
Samvinnuhreyfingin
danska er mjög sterk á þess-
um markaði og er markaðs-
hlutdeild hennar áætluð 37%.
Af keðjum í eigu samvinnu-
hreyfingarinnar er verðið
lægst í lágvöruverslunum
Fakta. Næstlægsta verð er í
lágvöruverðshúsunum OBS!
Nokkru hærra verð er svo í
stórmarkaðakeðjunni Super
Brugsen og vöruhúsakeðjunni
Kvickly, en í þessum tveimur
verslunum er matvöruverðið
svipað. Hæsta verðið er svo í
litlu búðunum Daglig Brug-
sen, Lokal Brugsen og Irma,
en þá síðastnefndu rekur FDB
víða.
Samkeppnisaðilar eru
nokkrir
Næststærsti aðilinn er Dansk
supermarked með 21% mark-
aðshlutdeild og rekur lágvöru-
verðskeðjuna Netto, lágvöru-
verðshúsakeðjuna Bilka og
vöruhúsakeðjuna Fptex.
Fleiri fyrirtæki eru á lág-
vöruverðsmarkaðnum, til
dæmis þýska keðjan Aldi og
norska keðjan REMA 1000.
Sjálfstæðir kaupmenn starfa
saman og reka stórmarkaði,
svo sem Favpr. Þá eru litlar
hverfaverslanir í eigu annarra
aðila og keðjur eins og Spar,
18
NEYTENDABLAÐIÐ - febrúar 1999