Bændablaðið - 21.04.1998, Blaðsíða 4

4
Bændablaðið
Þriðjudagur 21. aprú 1998
BændaMaðið
cc
>
Ui
cc
u.
Útgefandi: Bændasamtök íslands
Bændahöll við Hagatorg, 127 Reykjavík
Sími: 5630300
Fax á aðaiskrifstofu BÍ: 562 3058
Fax hjá Bændablaðinu: 552 3855
Kennitala: 631294-2279
Ritstjóri: Áskell Þórisson (ábm.)
Beinn sími ritstjóra: 563 0375 GSM sími: 893 6741
Heimasími ritstjóra: 564 1717
Netfang: ath@bi.bondi.is
Auglýsingastjóri: Eiríkur Helgason
Beinn sími auglýsingastjóra: 563 0303
Blaðamaður: Jórunn Svavarsdóttir
Blaðstjórn: Sigurgeir Þorgeirsson, Hörður Harðarson,
Þórólfur Sveinsson.
Bændablaðið kemur út hálfsmánaðarlega. Því er dreift til allra bænda
landsins og fjölmargra annarra er tengjast landbúnaði. Alls fara 6.353
eintök (miðað við 18. janúar 1998) í dreifingu hjá Pósti og síma.
Bændablaðinu er dreift frítt til þeirra er stunda búskap en
þéttbýlisbúar geta gerst áskrifendur að blaðinu. Árgangurinn kostar
kr. 3200 en sjötugir og eldri greiða kr. 1.600.
Prentun: ísafoldarprentsmiðja ISSN 1025-5621
Ritstjórnargrein
Sínum augum
lítur hver á silfrið
Landbúnaðurinn hefur sætt miklum breytingum á undanföm-
um árum og kemur þar margt til bæði, af innlendum og erlendum
toga.
A fundi formanna norrænna bændasamtaka sem haldinn var í
Visby á Gotlandi 1. apríl sl. var m.a. rætt um næstu lotu WTO
samninga og þau viðhorf sem þar em uppi.
Norrænir bændur vom sammála um að
verði að taka tillit til landfræðilegra fram-
leiðsluaðstæðna og byggðaþróunar. Einnig
að þar þurfi að gefa fjölskyldubúunum
möguleika. Hins vegar verði líka að horfast
í augu við að takist ekki að lækka fram-
leiðslu- og vinnslukostnað norrænna land-
búnaðarvara í takt við þróun í þeim efnum
hjá öðmm þjóðum mun samkeppnishæfnin
skerðast og innflutningur búvara vaxa.
Stækkun Evrópusambandsins í austur og
vannýttir möguleikar landbúnaðar í Austur-
Evrópu gætu einnig ógnað landbúnaði
Norðurlanda enn frekar.
Þetta er harður boðskapur fyrir íslenska
bændur sem hafa horft á tekjur sínar rýma á
undanförnum ámm og þurfa fremur á því að halda að fá hærra
verð fyrir sína framleiðslu en glíma við áframhaldandi kröfur um
verðlækkanir. Þeim hlýtur þó að vera nauðsynlegt að fá fregnir af
hinni raunvemlegu alþjóðaumræðu um búvömviðsldpti sem
bændur því miður ráða litlu um.
Stöðug þróun í átt til stærri eininga í úrvinnslu búvara og
lægri vinnslukostnaður því samfara er nokkuð sem sést glöggt sé
litið til okkar nágranna. Þessi þróun hlýtur að vera umhugsunar-
efni forráðamanna afurðastöðva, ekki síst þeirra sem hingað til
hafa litið á sína afurðameðferð sem hluta af sjálfstæði við-
komandi héraðs og eldd endilega lagt megináherslu á aukna hag-
kvæmni. Aukin samþjöppun á smásölumarkaði og afnám opin-
berrar verðlagningar flestra landbúnaðarvara kallar einnig á
öflugri einingar í afurðavinnslunni og þrengir enn möguleika af-
urðastöðvanna til héraðsbundins sjálfstæðis.
Forráðamenn afurðastöðvanna, kjömir og ráðnir, verða að
vega og meta þá þróun sem við blasir, bæði á innlendum vett-
vangi og erlendum með framtíðarhagsmuni búvöruframleiðenda
að leiðarljósi.
Bændur þurfa einnig að mæta fyrirsjáanlegri þróun með
aukinni þekkingu og nákvæmni í rekstri.
Þar hlýtur leiðbeiningarþjónustan að gegna mikilvægu hlut-
verki.
Hlutur stjómvalda í mótun landbúnaðarstefnu, sem er í hæfi-
legum takti við alþjóðaviðhorf, er heldur ekki vandalaus.
Ljóst má vera af framansögðu að horft er á landbúnaðinn frá
mismunandi sjónarhomi og margt er óljóst varðandi framtíð
hans. Væntanlega gildir þó hér hið fomkveðna að „framtíðin er
þeirra sem búa sig undir hana.“
í þvi samnmgaferli
Ari Teitsson,
formaður
Bœndasamtaka
íslands.
íslenskt sauðfé í Vesturheimi
Fínulli frá Svínafelli I á kanadískri
grund.
Móbotnóttur
gemlingur á 140
púsund krónur!
íslenskt sauðfé er að nema land í Vesturheimi og fyrir því
stendur Stefanía Sveinbjamardóttir sem býr í Kanada.
Árið 1985 flutti hún út tíu ær og tvo hrúta og árið 1990
flutti hún út 74 fjár. Allt íslenskt fé í Ameríku er frá henni
komið en það er um 500 til 800 vetrarfóðraðar kindur.
Eftirspumin er mjög mikil og nánast allar gimbrar em
seldar til lífs. Hjá Stefaníu em öll litaafbrigði sem finnast
í íslensku sauðfé nema grábotnótt. Fólk sækist eftir
litunum auk þess hversu mannelskar kindumar geta verið.
Fyrsta móbotnótta gimbrin, sem fæddist í Norður-
Ameríku var seld í sumar sem leið fyrir 2.000 bandaríska
dollara og önnur flekkótt var seld fyrir svipaða upphæð.
Fólk á ekki að venjast svona litum enda halda margir að
svörtu og mórauðu hrútamir séu bimir.....
í vetur er Stefanía með 110 ær
og 24 gemlinga og mjög mikið af
hrútum til þess að forðast skyld-
leikarækt eins og hægt er. Síðast-
liðið ár seldi hún rúmlega 100
gimbrar til lífs, nánast allar til
Bandaríkjanna. Verðið hjá henni
er um 900 kanadískir dollarar fyrir
einlitt hvítt og einlitt svart lamb en
eitthvað hærra fyrir mórautt og
aðra sérstaka liti. Það má flokka
sauðfé í kjötfé, ullarfé, mjólkurfé,
skrautkindur og gælukindur.
Skrautkindur, sem dæmi, eru fyrir
fólk sem rekur gistiheimili og er
með nokkrar kindur í garðinum til
að laða að fólk. Gælukindur eru
þær sem fjölskyldan gælir við
eins og hundinn. Um 90% af
lömbum sem er slátrað eru
hrútar.
Stefnt er að útflutningi
á sæði frá sæðing-
arstöð Búnaðarsam- fS
bands Suðurlands
fyrir næstu fengi-
tíð. Búið er að
frysta sæði og .
verið að fá
tilskilin leyfi
til inn-
flutnings til
Banda-
ríkjanna. Ef
íslenskt sæði er notað í Kanada
banna Bandaríkjamenn innflutning
úr þeirri hjörð í fimm ár á eftir.
„Mér er í raun meinað að nota inn-
flutt sæði í mínar kindur en mér er
þetta mikið hjartans mál og vil
gera allt sem ég get til þess að
mínir viðskiptavinir í Bandaríkjun-
um geti kynbætt stofninn hjá sér.
Mig hefði aldrei grunað í upphafi
hve áhuginn er orðinn mikill og
hve hratt þetta hefur undið uppá
sig. Mín köllun í lífrnu er að kynna
íslenskt sauðfé í Vesturheimi, enda
erum við Gunnar Bjamason
bræðraböm", sagði Stefanía.
Mæðivisna, sem er landlæg í
Kanada, fannst í fénu árið 1988.
Lömbin fæðast ósýkt og ein leiðin
til að komast fyrir veikina án
niðurskurðar er að taka lömbin frá
mæðmm sínum við fæðingu. Það
var gert í tvö ár, fyrra árið vom 64
heimalningar en seinna árið 46.
Með þessum aðgerðum tókst að
útrýma veikinni úr stofninum. Á
sama tíma voru fluttar inn 74
kindur frá íslandi. Vegna inn-
flutningshafta til Bandaríkjanna
varð að halda stofnunum áfram að-
skyldum næstu fjögur árin og
mátti aðeins selja úr eldri stofnin-
um til Bandaríkjanna. „Eg hef sett
strangar reglur hjá mér vegna sjúk-
dómahættu. Fólk sem kemur til
mín til að sjá féð fær stígvél hjá
mér og má ekki vera í sömu fötum
og það sinnir sínum skepnum í. Eg
fer aldrei með mitt fé á sýningar
nema eina litla sýningu þar sem
ekkert annað sauðfé er og fé sem
fer frá mér kemur ekki til baka.
Allt féð er skrásett og gefin út upp-
runavottorð. Stærsta hjörðin er hjá
mér í Kanada, en mjög mikil
fjölgun er í Bandaríkjunum. Flestir
eru að stækka hjarðimar, nema ég.
Eigendumir em tæpur tugur í
Kanada en töluvert fleiri í Banda-
ríkjunum og fjölgar stöðugt. Flest-
ir eiga aðeins örfáar ær en nokkrir
hafa stærri hjarðir og em það
yfirleitt konur sem reka þau bú“
sagði Stefanía.
Flestir sem hafa áhuga á ís-
lensku sauðfé vita allt um litaerfðir
og þekkja Þokugenið. í haust verð-
ur einskonar pílagrímsferð á upp-
runaslóðir íslenska fjárins. Eig-
endur og áhugamenn munu koma
hingað í réttir og fræðast um
íslenska sauðfjárrækt. Eigendumir
vita nákvæmlega hver for-
móðirin var og hvaðan hún
kom.
Fyrir nokkm var
gefin út bamabók fyrir
kanadíska skóla þar
sem söguhetjan er ís-
lenskur hrútur og í
næstu bók hittir
hann íslenska
gimbur.
Höfundur-
inn er ein af
eigendum
íslenskra
kinda í
Kanada.