Bændablaðið - 15.06.1999, Blaðsíða 16

16
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur 15.júní 1999
Gulrófur- nýtt fjölrit frá RALA
Orkugildi gulrófna er lágt og þær
eru tHveldar sem megrunarfæQi
■ seglr í greln efJr |is Ólaf Reyhdal og Val finnnlangsaon.
TryTDmið er út Fjölrit RALA nr. 199 er ber heitið
Gulrófan - fyrr og nú. Eru þar birtar niðurstöður
JL. jL. úr rófurannsóknum RALA frá 1993 til 1998 ásamt
ítarlegri skoðun innlendra og erlendra heimilda tengdum
rannsóknunum. Ritinu er ekki ætlað að vera allsherjar
leiðbeiningarrit fyrir rófuræktendur enda er ekkert fjallað
um mikilvæga þætti svo sem áburðargjöf og
illgresiseyðingu. Ritinu er hins vegar ætlað að vera
grunnheimild í íslenskum gulrófustofnum, sjúkdómum og
meindýrum á rófunni og næringargildi hennar.
Upphafið að rófurannsóknum
RALA má rekja til samstarfs
RALA og Félags gulrófnabænda
er hófst 1992. Margir rófna-
bændur urðu þá fyrir miklu tjóni
vegna skemmda í geymslum og
einnig óttuðust margir að vamir
gegn kálmaðki væm að bregðast.
Auk þess voru menn að hverfa frá
ræktun Kálfafellsrófunnar vegna
lélegra frægæða. Var því ákveðið
að snúa bökum saman og reyna
að snúa þróuninni við. Garð-
ávaxtasjóður veitti styrki til
þriggja verkefna 1993 og 1994 en
það vom Stofnræktun á Kálfa-
fellsrófunni, Úttekt á geymslu-
sjúkdómum og Tilraunir með
varnir gegn kálmaðki. Ekki var
farið út í stofnræktun á Kálfa-
fellsrófunni að sinni en stutt við
bakið á Hannesi Jóhannssyni í
Stóru-Sandvík og frærækt hans
en Sandvíkurrófa hans er af sama
stofni og Kálfafellsrófan.
Rófufjölritið hefst á almennu
yfirliti eftir Halldór Sverrisson.
Miklar sveiflur em í uppskem-
magni milli ára og fer uppskeran í
betri ámm yfir 1000 tonn. Halldór
áætlar meðalneyslu á hvem Islend-
ing 2,4 kg á ári miðað við 3,8 kg í
Noregi og 1,7 kg á Bretlandseyjum
svo tekið sé mið af löndum þar
sem einnig er hefð fyrir neyslu
gulrófna.
Jónatan Hermannsson, til-
raunastjóri á Korpu, ritar grein er
hann nefnir „Gulrófur fyrr og
nú“. Þar segir hann frá kálætt-
kvíslinni (Brassica) og skýrir
uppruna gulrófunnar. Grein hans
er ítarleg sagnfræðiheimild um
sögu matjurtarræktar á íslandi
með áherslu á sögu gulrófunnar
og forvera hennar, næpunnar.
Jónatan fjallar síðan um rófu-
stofna og setur þar fram athyglis-
verðar og vel rökstuddar kenn-
ingar um íslenska rófustofna. I
stuttu máli telur Jónatan að þær
„íslensku rófur“ sem svo vom
nefndar um aldamótin séu komn-
ar af Þrándheimsrófunni sem
Schierbeck landlæknir flutti inn
og af þeim stofni sé svokölluð
Ragnarsrófa komin, en hún er
kennd við Ragnar Ásgeirsson,
ráðunaut. Jónatan telur Kálfa-
fellsrófuna vera af sama stofni og
rússneska rófan Krasnöje
selsköje en getur þess jafnframt
að tveir þekktir ræktunarmenn
séu honum ósammála.
Halldór Sverrisson fjallar næst
um rófusjúkdóma og segir frá út-
tekt sem hann gerði á ámnum
1993-95 hjá rófubændum. Niður-
staða hans er að grásveppur sé
langalgengasti geymslusjúkdóm-
urinn í rófum hér á landi og að
þurrt loft sé það sem helst ýtir und-
ir skemmdir vegna grásvepps.
Guðmundur Halldórsson og
Sigurgeir Ólafsson segja frá til-
raunum með vamir gegn kálflug-
unni sem staðið hafa yfir síðustu 6
ár. Þeir telja að nær ógemingur sé
að verjast maðkskemmdum í róf-
um við hámarksálag af kálflugu
eins og verður þegar sáð er í garða
þar sem mikið var af kálmaðki
árið áður. Því sé afar mikilvægt að
færa garðana oft til, bæði til að
minnka álagið af kálflugu og til að
tryggja betri verkun vamarefn-
anna, en erlendar rannsóknir sýna
að sé sama vamarefni notað oft á
sama jarðveg dregur úr virkni
þeirra vegna hraðara niðurbrots
örvera. Þegar álag af kálflugu er
hóflegt virkar skordýraeyðirinn
Birlane enn fullnægjandi þegar
honum er dreift við sáningu.
Curaterr hins vegar brotnar hraðar
niður en Birlane og er því ráðlegt
að seinka dreifingu þess þar til
stuttu fyrir varp flugunnar.
Rannsóknir á leifum vamarefna í
tilraununum sýna að við rétta
notkun efnanna er ekki hætta á að
leifar þeirra finnist í rófunum.
Ólafur Reykdal og Valur
Gunnlaugsson skrifa að lokum
grein er þeir nefna Næringar-
gildi, bragðgæði og nýting gul-
rófna. Þar kemur fram að orku-
gildi gulrófna sé lágt og sam-
bærilegt við orkugildi greip-
ávaxta. Rófur eru því kjörnar í
megrunarfæði. Þeir benda einnig
á að trefjaefni séu þar meiri en í
flestum ávöxtum. Magn trefja-
efna í rófuþurrefni er tvöfalt á
við það sem er í heilhveiti. Gul-
rófur eru einnig ágætur C-víta-
míngjafi.
"Ö
Fjölbreytt úrval heyvinnuvéla,
vandaðar, léttbyggðar og sterkar.
FELLA er þýskt fyrirtæki og í
fararbroddi í heimalandi sínu.
Bændur hafa góða reynslu af FELLA,
enda eru vélamar fyrsta flokks, verðið
hagstætt og þjónustan góð.
. ■
Diskasláttuvélar frá kr. 298.000 án vsk.
Heyþyrlur frá kr. 278.000 án vsk.
*
Stjömumúgavélar frá
kr. 228.000 án vsk.
VELAVER"
Reykjavík - Akureyri