blaðið - 20.10.2005, Blaðsíða 17

blaðið FIMMTUDAGUR 20. OKTÓBER 2005
FRÉTTASKÝRIIffG 117
á förum frá íslandi
Kalda stríðsins en með minnkandi
hernaðarlegu mikilvægi landsins
sé það ekkert sem Islendingar ættu
að hafa áhyggjur af. Herstöðin er
til dæmis ekki bein ógn við neitt
sérstakt ríki á sama hátt og hún
var gagnvart Sovétríkjunum fram
að hruni kommúnismans. „Ég held
ekki að það yrði þess virði fyrir ein-
hvern eða einhverja að fara alla leið
til íslands til að framkvæma árás af
einhverjum toga. Það er bæði erfitt
að komast inn í landið og erfitt að
komast út úr því ef viðkomandi er
yfirlýstur hryðjuverkamaður eða
ólöglegur innflytjandi. Sérstaklega
í samanburði við önnur lönd í heim-
inum.”
Ekki möguleiki á sambærilegum
vörnum hjá Evrópusambandinu
Þegar Alyson er spurð hvort Evr-
ópusambandið gæti mögulega orð-
ið einhverskonar valkostur fyrir
varnarskuldbindingar íslendinga
hverfi bandaríski herinn alfarið
á brott héðan segir hún svo ekki
vera. „ísland gæti aldrei nokkurn
tímann fengið þessa beinu og áþreif-
anlegu hernaðarvernd sem landið
fær hjá Bandaríkjunum hjá Evrópu-
sambandinu né það einhliða flæði
fjármagns sem streymt hefur frá
Bandaríkjunum til Islands á und-
anförnum áratugum. Ef að ísland
myndi þiggja varnarstuðning frá
Evrópusambandinu þá yrði hann
að allt öðrum og breytilegri toga.
Sá stuðningur myndi beinast gegn
öryggisógnum nútímans, hvort sem
um er að ræða fuglaflensu, loftslags-
breytingar, einhverskonar hryðju-
verkastarfsemi eða í raun hvað sem
er. Ég tel það afar ólíklegt að það
sé einfaldlega hægt að framkvæma
innáskiptingu og að landið myndi
áfram njóta sömu hernaðarþjónustu
og Bandaríkin veita þeim.“
Með áframhaldandi samþættingu
innan Evrópusambandsins, og þá
sérstaklega innan Öryggis- og varn-
armálavíddar þess, spá margir því
að NATO verði í framtíðinni fyrst
og fremst vettvangur þar sem Evr-
ópusambandið og Bandaríkin takist
á. Aðspurð segir Alyson að það sé
sanngjörn spurning að spyrja hvort
að ekki sé hætta á því í náinni fram-
tíð að ísland gæti einangrast innan
NATO. „Eins og er þarf Islending-
um ekki að finnast eins og þeir séu
skildir útundan þar sem að örygg-
is- og varnarmálavídd ESB veitir all-
mörgum ríkjum sem ekki eru aðilar
að sambandinu, þar á meðal Islandi,
tækifæri til að taka þátt í þeim verk-
efnum sem hún ræðst í hverju sinni.
Islendingar hafa líka verið duglegir
að nýta sér þau þátttökutækifæri
sem í boði eru með því að bjóða
fram þá borgaralegu aðstoð sem
þeir geta. Hinsvegar mun þessi vídd
styrkjast innan ESB í framtíðinni og
verða miklu alvörugefnara afl. Með
tíð og tíma mun hún að mínu mati
krefjast aukinnar samþættingar
þeirra landa sem standa að henni og
lönd verði knúin til að sérhæfa sig í
ákveðnum málaflokkum til að bæta
upp veikleika hvors annars þar sem
löndin hafa ekkert sérlega mikið
fjármagn til að eyða í hernaðarmál
og hernaðaruppbyggingu. Því gæti
sú tilfinning að ísland væri skilið dá-
lítið útundan vaxið samhliða þeirri
samþættingu."
EES-samningurinn ekki í hættu
Hún telur ekki að það yrði erfitt
fyrir Evrópusambandið að taka við
íslendingum ef þeir kysu að ganga
inn. „ísland yrði auðtyggjanlegur
biti. Ekki einungis vegna þess að það
sé svona lítið land heldur líka vegna
þess að íslenskur efnahagur er mjög
samrýmanlegur ESB,“ enda ísland
búið að taka upp allflestar löggjafir
innri markaðar Sambandsins í gegn-
um EES-samninginn. „Það er engin
ágreiningur að neinu viti um utan-
ríkismál eða siðmenningu á milli
ESB annarsvegar og Islands hinsveg-
ar. Frá þessu sjónarhorni er aðild
afar framkvæmanleg. Spurningin
hlýtur fyrst og fremst að vera hvaða
ábata landið myndi hljóta af aðild í
efnahagslegum og öryggistengdum
skilningi og hverju það myndi tapa.
Augljóslega myndu fiskveiðarnar
vega þar þungt í efnahagslegu tilliti
en íslenskir framleiðendur og fjár-
festar þyrftu einnig að skoða gaum-
gæfilega hvaða auknu gæði myndu
fylgja því að ganga í sambandið.
Sama gildir í sambandi við öryggis-
mál. 011 þessi atriði þyrfti að skoða
gaumgæfilega."
Alyson segir að höfnun stjórnar-
skrár Evrópusambandsins síðast-
liðið sumar hafi án efa hægt á sam-
runaferlinu innan sambandsins.
Yfirlýsingar nýju ríkisstjórnarinnar
í Noregi benda til þess að Norðmenn
séu Alyson sammála og að höfnunin
hafi frestað því að þeir þurfi að tak-
ast á við spurninguna um aðild. „Ég
held reyndar að þessi synjun stjórn-
arskrárinnar hafi keypt svolítinn
tíma fyrir alla þá sem eru ekki endi-
lega tilbúnir að ákveða sig á þessu
tímapunkti." Hún telur einnig að
EES-samningurinn sé ekki í hættu
svo lengi sem aðilar hans vilji halda
honum við. „Jafnvel þótt að einung-
is eitt ríki vildi halda honum við,
meira segja ef það ríki væri Lichten-
stein, þá getur samningurinn lifað
af. Það verður samt að taka það inní
reikninginn að því færri aðilar sem
verða að samningnum, því meiri
verður sú fjárhagslega byrði sem
hvert þeirra þarf að axla. Evrópu-
sambandið hefur enga ástæðu til að
segja honum upp þannig að ef slíkt
yrði gert þá kæmi það líklega frá
EFTA-ríkjunum sem eiga aðild að
samningnum." ■
Harpa Sjöfn
heitir nú Flligger litir
Endurbættar verslanir • Gott vöruval • Tilboð • Skemmtileg getraun
Opnunarhatið
21. október!
ð tilboð • Ka

i