blaðið - 29.04.2006, Blaðsíða 23

blaðið LAUGARDAGUR 29. APRÍL 2006
I 23
kenna, ekki gagnrýnendum. Ég var
veikur. Það eina sem ég hef út á þá að
setja er hversu glannalegir þeir geta
verið í dómum um ungt fólk sem er
nýskriðið út úr skólum. Þá segja þeir
um einhvern sem hefur sýnt góða
frammistöðu: „Stjarna er fædd“. Ég
skil ekki gagnrýnendur sem leyfa
sér þetta vegna þess að með þessu er
hægt að eyðileggja listamenn. Ég held
að of góð gagnrýni sé verri en slæm
gagnrýni. Listamaður sem fær slæma
gagnrýni reynir að bæta sig en of góð
gagnrýni getur kollvarpað þér. Sumir
þola ekki meðlætið. Bette Davis sagði
að það hefði tekið sig þrjátíu ár að
verða stjarna. Það þarf mikinn kraft
til að verða stjarna strax eftir útskrift
úr skóla.“
Heldurðu að það sé erfiðara að leika
gamanhlutverk en alvarleghlutverk?
„Já, það er vandasamara að leika
gamanhlutverk heldur en alvarleg
hlutverk vegna þess að tímasetningin
í gamanleikritum þarf að vera hárrétt.
í alvarlegum hlutverkum geta menn
frekar siglt milli skers og báru.“
„Ég skal bjarga þér"
Margir muna þig enn sem Lilla klifur-
mús í Dýrunum í Hálsaskógi. Er ekki
góð tilfmning að hafa glatt svo mörg
börn meðframmistöðu sinni?
„Ég var í mörg ár kallaður Lilli af
fólki sem ég þekkti lítið sem ekkert
en hafði séð mig leika Lilla klifurmús.
Það yljaði mér um hjartarætur. Það er
gaman að leika fyrir börn ef maður
leikur af einlægni. Það var ekki oft
sem ég fékk kökk í hálsinn meðan ég
var að leika en eitt atvik er mér sérlega
minnisstætt. Ég var í hlutverki Lilla
og var að flýja undan Rebba sem elti
mig. „Nú skal ég éta þig,“ sagði Rebbi.
Þá stóð upp lítill drengur, breiddi út
hendurnar á móti mér eins og hann
ætlaði að grípa mig og vernda mig og
sagði: „Lilli minn! Komdu, ég skal
bjarga þér“. Þá fékk ég kökk í hálsinn.
Ég vissi að ég hafði verið að gera eitt-
hvað sem virkaði. Ég myndi vilja hitta
þennan dreng, sem er fullorðinn
maður í dag, og þakka honum fyrir
því þetta atvik hafði töluverð áhrif á
mig. Fyrir mér var þetta staðfesting á
því að maður verður að vera sannur
í því sem maður er að gera. Annars
virkar það ekki.“
Áttu þér eftirlœtishlutverk?
„Ætli það séu ekki tvö hlutverk. As-
sessor Svale í Ævintýri á gönguför og
Estragon í Beðið eftir Godot. Ég fann
mig ekki sem sjálfstæðan leikara fyrr
en árið 1952 og hafði þá leikið í sex
ár. Þá lék ég Assessor Svale og skap-
aði hann frá grunni án þess að hafa
nokkra fyrirmynd. Þetta fyllti mig
sjálfstrausti og þá ákvað ég að verða
leikari.
Ég var afskaplega ánægður með
túlkun mína á Estragon sem ég lék
tvisvar með tuttugu ára millibili.
Ég má kannski ekki segja það en að
stórum hluta held ég að ég hafi skilað
hlutverkinu vel vegna þess að ég skildi
ekki höfundinn en ég skynjaði hann -
sem er kannski næsti bær við. Bak
við hverja setningu Estragons fólst
djúp merking sem ég skildi ekki fylli-
lega en virkaði sterkt á mig. Það sem
virkar á mann sjálfan virkar á fólkið í
salnum. Eða ég hef þá trú.“
Hefur sviðsótti aldrei sótt á þig?
„Jú, hann var svakalegur og yfirleitt
í tengslum við gagnrýnendur. Ég var
alltaf hræddur við gagnrýnendur. Ég
var búinn að leika árum saman þegar
ég áttaði mig loksins á því að gagnrýn-
endur væru bara menn. Og þegar ég
hafði komist að því óttaðist ég þá ekki
lengur en þá greip mig glímuskjálfti
vegna áhorfenda. En maður verður
að vera með glímuskjálfta. Maður er
ekki með sitt á hreinu nema maður
sé mátulega kvíðinn fyrir verkefnum
sínum.“
Hvað œtlarðu að leika lengi?
„Ætli ég sé ekki hættur. Ég veit það
samt ekki. í dag líður mér það vel að
ég held að ég gæti leikið Hamlet á
frönsku, ef ég kynni hana. Ég hef einu
sinni leikið á frönsku, í Lúxemburg.
Þá söng ég Volare á frönsku og það
gerði svakalega lukku. Ég er reyndar
ekki viss um að menn hafi skilið
frönskuna mína, en það er önnur
saga.“
Stundum erfið ieið
Sonur þinn, Örn Arnarson, er einn
af bestu gamanleikurum þjóðarinnar.
Heldurðu að hann hafi lœrt margt af
þér?
„Framan af var dálítið erfitt að sjá
hann leika því ég leit fyrst og fremst á
hann sem son minn. Það truflaði mig.
Svo gat ég ekki alltaf sætt mig við það
sem hann var að gera því við erum
mjög ólíkir gamanleikarar. Núna get
ég horft á hann sem leikara og ef hann
gerir ekki góða hluti þá er ég ekki
ánægður en yfirleitt finnst mér hann
fjári góður. Eg veit ekki hvaða nesti
hann hefur fengið úr heimahúsum
varðandi leiklist. En ég held samt að
þaðan hafi hann fengið hugmyndir
um að leikari getur ekki gert hvað
sem honum sýnist á almannafæri."
Hvað má leikari ekki gera á
almannafœri?
„Stundum er sagt að dáðir leikarar
séu eign þjóðarinnar. Þeir sem eru
eign þjóðarinnar geta stöðu sinnar
vegna ekki gert allt sem þeim sýnist.
Ef leikari sýnir sig mjög drukkinn á al-
mannafæri þá er hann að gera nokkuð
sem aðdáendur hans sætta sig illa við.
Ég þekki dæmi um að leikari hafi
fallið gríðarlega í áliti hjá áhorfanda.
Áhorfandinn var mjög hrifinn af
þessum leikara og þótti mikið til hans
koma sem listamanns. Eitt kvöld hitti
hann leikarann í Þjóðleikhúskjallar-
anum eftir sýningu. Leikarinn var
áberandi drukkinn. Þessi áhorfandi
gat ekki litið þennan mann á sviði
eftir þetta, þótt hann hefði verið einn
af uppáhaldsleikurunum hans.
Vitanlega fylgja því ókostir að geta
ekki verið maður sjálfur vegna vin-
sælda. Það kvaldi Alfreð heitinn Andr-
ésson mjög að geta ekki nokkurn tím-
ann verið hann sjálfur. Hann talaði
stundum um þetta við mig. Hann gat
ekki gengið um götur Reykjavíkur
eins og frjáls maður. Þegar fólk sá
hann fór það að hlæja. Hann var bara
maður á sunnudagsgöngu í spariföt-
unum en fólk sem mætti honum sá
hann sem fremsta gamanleikara þjóð-
arinnar og hló.
Hér á árum áður fann ég fyrir því
að fólk var að benda á mig og flissa.
En ég lærði af því sem hafði kvalið Al-
freð. Ég sagði við sjálfan mig: „Þetta
er til að læra af því. Taktu þessu eins
og það er“. Ég var tiltölulega fljótur að
komast yfir það og fannst ekkert gera
til að fólk færi að hlæja þegar það sá
mig á götu.“
Ertu sáttur við lífshlaupið?
„Ég er fullkomlega sáttur. Annað
væri vanþakklæti. Eg sé ekki eftir því
að hafa farið þá leið sem ég valdi. Það
segir sig sjálft að hún var stundum
erfið. Ég var leikari og í hjónabandi
en var aldrei heima. Það var ekki sér-
lega skemmtilegt fyrir konu mína en
ég held að hún sé fyrir löngu búin að
jafna sig á því.
Kannski er ég dálítið sár út í sjálfan
mig vegna ýmislegs sem ég gerði og
vildi gjarnan hafa gert öðruvísi. En ég
held að það sé bara eins og hjá flestum
öðrum. Mér finnst ég að sumu leyti
vera eins og útgerðarmaður. Þeir út-
gerðarmenn sem ég þekkti vildu ekki
tapa en þeim fannst allt í lagi að reikn-
ingurinn væri á núlli. Ég hugsa alveg
eins.“
kolbrun@bladid. net
Góð vara fyrir fólk á öllum aldri
KORFU
2+H+2 196x196cm kr.99.000
2+H+3 196x246cm kr. 109.000
Capri
tilboð kr. 69.000
j^ 3ja sæta tilboð 59.000.-
2ja sæta tilboð 49.000,-
90cm kr. 29.900
120cm kr. 38.500
160ciif1(r. 59.500
Doris
Casper
tilboð kr. 39.000
90cm kr. 39.000
120cm kr. 49.600
160cm kr. 79.50Ö
ptiflex
ítalskir barstólar í mörgum litum
verð kr 12.900,-
SMiÐJUVEGI 2, KÓP S.587 6090
HÚSGÖGNIN FÁST EINNIGIHÚSGAGNAVAL, HÖFN S: 478 2535