blaðið - 06.06.2006, Blaðsíða 13

blaðið ÞRIÐJUDAGUR 06. JÚNÍ 2006
. .
wMlmm

Beinn sími söludeildar: 580 3232
www.aburdur.is
Jaiðarber
Flestum finnst jarðarber gómsæt
og girnileg og vilja geta gripið í þau
hvenær sem er dagsins, alltaf fersk
og fín, það er ekki slæm tilfinning.
Hvers vegna þá ekki að eiga sinn
eigin jarðarberjareit í garðinum.
Maður þarf ekki margar plöntur til
að fá sæmilega uppskeru fyrir sum-
arið. Jarðarberin dreifa mikið úr sér
á einu sumri, t.d. til að þekja einn fer-
metra þyrfti ekki nema ca. 9 plöntur
og 25-30 cm á milli plantna.
Hér kemur aftur lífrænn áburður
til sögunnar, t.d hænsnaskítur og
svo blákorn tvisvar sinnum yfir
sumarið, strax eftir útplöntun og
svo aftur eftir blómgun.
Strax fyrsta sumarið fær maður
kannski ekki rífandi uppskeru, en
þá er meira mikilvægt að hlúa vel
að plöntunum. Sniðugt er að smíða
ramma, festa plast á boga, og búa
þannig til opnanlegan plastglugga
sem hægt er að opna og loka eftir
þörfum. Þetta verndar jarðar-
berin bæði gegn veðrum og vindi
og fuglum sem virðast vera mjög
sólgnir í berin. Einnig er hægt að
setja fuglanet yfir rammann. Auð-
velt er að fjölga jarðarberjunum með
hjálp smáplantna sem hafa myndast
hér og þar á renglunum. Þær eru þá
skornar frá þegar sést í 2-4 blöð og
gróðursettar í sér reit með 10 cm
millibili. Skipta ætti svo út móður-
plöntunum á 3-4 ára fresti, því upp-
skera minnkar með árunum.
Óværur gera oft vart við sig eins
og sniglarnir en í Garðheimum er
fáanlegt vistvænt sniglakyrni sem
gott er að strá í kringum beðið.
Þetta þurrkar hann upp ef hann
kemst í snertingu við kyrnið. Mikil-
vægt er þá að strá því í þéttar rásir í
kringum beðið.
Jarðarber í potti.
Góð lausn fyrir svalir eða verönd.
Auðvelt er að rækta jarðarber í
pottum eða venjulegum kerjum. í
Garðheimum fást svokallaðir jarð-
arberjapottar, þetta eru pottar með
vösum utan á, sem upplagt er að
planta berjunum í og leyfa þeim að
vaxa svo niður. Þessi aðferð hindrar
einnig snigla- heimsóknir en fugla-
netið er alltaf gott að hafa við hönd-
ina. Einnig er hægt að fá ræktunar-
poka með vösum sem hægt er að
hengja svo upp á vegg eða stólpa á
veröndinni.
Hægt er að velja um
nokkrar tegundir.
1 Garðheimum eru fáanlegar
nokkrar tegundir af jarðarberjum
þ.á.m. ‘Senga Sengana’, ‘Zephyr’og
‘Glima’ sem allar koma með stór og
bragðgóð ber. Öll þessi yrki þrífast
ágætlega hér úti, sérstaklega 'Gli-
man’ sem talin er vera sterkust. ‘Zep-
hyr’ er fljótust að koma með ber, svo
‘Glima’ og ‘Senga Sengana’ dregur
svo lestina. Einnig erum við með ís-
lenskt afbrigði Fragaria vesca, sem
er þá meira skrautafbrigði, ekki
HELGA
STEINGRIMSDÓTTIR
beint ræktuð vegna uppskeru heldur
má meira lita á hana sem góða
þekjuplöntu.
Áburður í efna-
fræðitáknum
Næringarefni eru þau 18-20
frumefni sem eru lífsnauð-
synleg fyrir jurtir til vaxtar
og fjölgunar og við köllum
áburðarefni. Við ræktun
skortir sum af þessum efnum
þannig að nauðsy nlegt er að
bæta þeim við með áburði til
að tryggja góða uppskeru og
fallega grænt gras. Til að auð-
velda umfjöllun um áburðar-
efnin eru notuð efnafræðitákn
fyrir þessi efni.
Köfnunarefni eða nitur(N)
Næringarefni sem grasplantan þarf
mest af og er mikilvægt í blaðgrænu
við Ijóstillífun. Það er einnig mikil-
vægt í amínósýrum sem mynda öll
prótein og er það næringarefni sem
hefur mest áhrif á vöxt grasblaðanna.
Fosfór(P)
Fosfór er í erfðavísum allra lífvera.
Hann hefur jákvæð áhrif á rótarvöxt
pg er einnig mikilvægur við fræspír-
un.Nytjajurtir taka árlega upp 8-20
kg /hektara af fosfór. Mikilvægt er að
fosfórinn leysist upp í áburðinum þ.e
að hann sé vatnsleysanlegur.
Kalí(K)
Þörf jurta fyrir kalí er mikil. Rótar-
vöxtur eykst í samræmi við kalf.
Hita-,kulda og þurrkþol eykst einnig
og ekki má gleyma traðkþolinu ef til
að mynd fótboltaleikur er leikinn á
grasinu. Við ræktun á káli, gulróf um
og kartöflum þarf kalí að vera til stað-
ar svo uppskeran bregðist ekki. Ef
grös verða gulgræn og lin og jafnvel
visna, þá vantar kalí. Oft er talað um
þrígildan NPK áburð og þá er átt við
þessi þrjú mikilvægu efni hér að ofan
sem plantan þarf nauðsynlega.
Kalsíum/kalkfCa)
Nauðsynlegt næringarefni sem
gefur plöntuvefjum styrk.Gott fyrir
frumuveggi grasplöntunar og frumu-
skiptingu og frumulengingu.Kalsíum
myndar kalk, ásamt kolefni.súrefni
og í sumum tilfellum vetni. Kalk
hækkar sýrustig í jarðvegi en við það
losna mikilvæg næringarefni og eitr-
uð efni bindast. Þess vegna verður
jarðvegurin frjórri.
Magnesíum(Mg)
Mikilvægt í viðhaldi á blaðgrænu
grasplöntunar og hefur þvi áhrif á
Ijóstillífun og þar af leiðandi blað-
vöxt.
Brennisteinn (S)
Mikilvægur hluti af sumum amínó-
sýrum sem mynda flest prótein i
grasplöntunni.
BórJB)
Gulrófur, kál, gulrætur, kartöflur eru
viðkvæm fyrir bórskorti.
Molybden(Mo)
Skortur á molybden kemur oft fram á
fslandi hjá jurtum af krossblómaætt,
t.d káli. Einnig gætir skorts hjá gulrót-
um. Blómkál er einnig viðkvæmt fyrir
molybdenskorti. Auk þessara efna
eru sólarljós, vatn, koltvísýringur og
súrefni plöntunni nauðsynleg við
Ijóstillifun og öndun.

Er garðurinn þinn
áburðarþurfi?
-tæé: :■%!
-.‘V'S1-’ - * ''
■x* 'V*'"' ■ * ■','

' 'V-ji-;' ■' ' s -'i'-'.'•;■..■’■ "''■'
■■■.■;' «'«■>:
TURfiO
KALK
MtTRA váXTItRAFt.,
PeiWXKT crAsmattxkauci
FUcker tm Oltom'_
I? 5KC3
■ p
ÍS *
mssz
O
AburúatverKsml
Po m
AOuíMtv&rnBirMlon
WflP
o
Aburdoruerksmiðjon