blaðið - 21.12.2006, Blaðsíða 38

38
FIMMTUDAGUR 21. DESEMBER 2006
blaöiö
Bono um Bono er við-
talsbók eftir Michka
Assayas sem Sögur
útgáfa gefur út. Eins og
nafnið gefur til kynna
ræðir tónlistarmaður-
inn Bono í bókinni um
lífsitt. í þeim kafla
sem hér birtist segir
Bonofrá æsku sinni.
Hvert var fyrsta bítlalagið sem þú
lærðir?
„Dear Prudence." Og raunar öll lög
sem maður gat spilað í c-dúr. Svo
var það Neil Diamond ... ég átti líka
söngbók með honum. Ég kunni vel
að meta „Demantinn". Lagið „Play
me“. [syngur lagið] Snillingur.
Aftur að bróður þínum. Samdi
ykkur vel?
Já, já - en við slógumst.
Börn slást oftar en ekki. Var eitt-
hvað sérstakt við ykkar slagsmál?
Þarna átti sextán ára strákskratti
í hlut; drengur sem hafði andúð á
húsinu sem hann bjó í. Það var ör-
ugglega hreinasta helvíti að umgang-
ast mig. Þegar bróðir minn kom
heim úr vinnunni sat ég yfirleitt
með félögum minum að góna á sjón-
varpið. Ég hafði ekki vaskað upp né
gert annað af því sem ég hafði lofað
að gera. Þá lét bróðir minn gjarnan
einhver orð falla eða skellti hurðum.
Og þá fórum við að rífast og slást.
Mörgum árum siðar mátti enn sjá
blóð á eldhúsveggjunum. Við gátum
virkilega tekist á.
En hann hlýtur að hafa verið þér
stoð og stytta þegar móðir ykkar
lést. Þá var hann jú orðinn tví-
tugur og kominn til manns.
Hann er frábær náungi. Bróðir
minn var ærlegur og algjörlega fyrir-
munað að ljúga. f þá daga gerði hann
ævinlega sitt besta. Ég minnist þess
að í einhverri rimmunni kastaði ég
hnífi í átt að honum. [hlær] Það gerði
ég bara til að hræða hann, ekki til
að drepa. Og hnífurinn flaug beint
á hurðina og festist í henni: bong!
... Bróðir minn horfði forviða á hníf-
inn. Og þá áttaði ég mig: Þótt ég
hafi ekki ætlað mér að drepa hann,
hefði það vel getað gerst. Svo fórum
við báðir tveir að gráta minnir mig.
Við viðurkenndum báðir að reiðin
sem við beindum hvor að öðrum var
aðeins tilkomin vegna þess að við
kunnum ekki að syrgja ... Það var
aldrei minnst á mömmu.
Hvað áttu við, þegar þú segir:
Aldrei?
Faðir minn talaði aldrei um hana
eftir að hún dó. Hún var því tekin út
af dagskrá. Það er ástæðan fyrir þvi
að ég man ekki eftir henni, sem er
raunar mjög undarlegt.
Já, það er mjög svo undarlegt því
að þú varst jú orðinn fjórtán ára.
Ég las einhvers staðar að hún hefði
verið nýkomin úr jarðarför föður
síns þegar hún andaðist. Er það
tilfellið?
Hún féll í yfirlið í jarðarför afa
míns og var borin heim af föður
mínum. Hún komst aldrei aftur til
meðvitundar. Reyndar fer tvennum
sögum af því. Þegar pabbi var i upp-
námi og við vorum kannski að rífast
þá sagði hann gjarnan: „Ég lofaði
móður þinni á dánarbeði hennar að
...“ Hann kláraði aldrei setninguna.
Ég hefði viljað að hann hefði komið
þessu sem öðru endanlega út úr sér
áður en hann lést.
Finnst þér eins og þú hefðir viljað
spyrja föður þinn einhvers áður
en hann lést. Spurninga sem enn
er ósvarað?
Já.
Hvers vegna spurðirðu hann þá
ekki?
Ég reyndi það. Hann vildi bara
ekki svara.
Hverju þá?
Mig langaði til að spjalla við hann
þannig að ég gæti loks fengið að vita
hvers vegna hann var eins og raun
bar vitni? Síðar komst ég að ýmsu
stórmerkilegu úr sögu hans og fjöl-
skyldunnar. Ég vil raunar ekki fara
út í það núna. Hann var alltaf þögull
sem gröfin eða sneri út úr spurn-
ingum mínum með einhvers konar
hnyttni.
Hvað var það nákvæmlega sem þú
vildir vita um hann?
Af hverju hann var svona lokaður,
held ég ... Og af hverju hann var
svona fáskiptinn. Heilræðið sem
faðir minn veitti mér, án þess að
færa það beint í orð, var: „Láttu þig
aldrei dreyma. Að láta sig dreyma er
aðeins ávísun á vonbrigði." Það væri
nú ansi mikil synd að geta aldrei
látið sig dreyma. Finnst þér það ekki
...? En þarna hefur stórmennskubrjál-
æðið sennilegastbyrjað. Aðalsmerki
hans var að láta sig aldrei dreyma
eða sleppa sér út í háleitar hug-
myndir. Ég vil bara vita hvers vegna
hann varð svona.
Hvernig dró hann úr þér?
„Hvers vegna ættir þú eiginlega
að fara í háskóla?" Hann var alltaf á
báðum áttum en sagði svo kannski
að lokum: „Jæja, drífðu þig þá bara
í skóla. Ég skal hjálpa þér.“ Og
það tók þjark og þref að fá hann
til að greiða fyrir mig gítartíma.
Hann gerði það loks með semingi.
Samt hafði það verið hans stærsti
draumur að gerast hljóðfæraleikari
eða söngvari. Það er voðalega erfitt
að skilja þetta. Nú er ég fjögurra
barna íaðir og gæti ekki hugsað mér
að láta svona. En til að forða manni
frá vonbrigðum sá hann til þess að
maður bæri engar vonir í brjósti.
Ég held að hann hafi sjálfur orðið
að hætta við eitthvað í miðjum
klíðum og það var eitthvað sem
hann óskaði ekki börnum sínum.
Kannski var það málið en þetta
hefur allt eins getað verið hrein og
klár þvermóðska. Ég á erfitt með
að átta mig á því. Hvað annað gat
hangið á spýtunni? Voru kannski
aðrar skýringar á þessu?
Og við hverju bjóst hann af þér?
Hvað áttir þú að verða?
Hmm ... Ég held ... að hann hafi
séð mig fyrir sér sem opinberan
starfsmann eins og hann var. í ör-
uggu starfi sem nær ómögulegt er
að vera rekinn úr. Nú eða þá sem
farandsölumann. Þeir voru margir
í fjölskyldunni. Og að sjálfsögðu fet-
aði ég í fótspor þeirra!
Að einhverju leyti kannski.
Nei, nei. Meira en svo. Ég er alveg
harður á því. Ég er afskaplega mik-
ill farandsölumaður. Og þú mátt
vita að þannig lít ég á mig. Ég fer
borga á milli og sel tónlist. Ég sel
laglínur og orð. Og í pólitísku starfi
mínu sel ég hugmyndir. Ég sel líka
hugmyndir í þeim viðskiptaheimi
sem ég er nú að kynnast. Því sé ég
mig sem hluta af langri fjölskyldu-
hefð farandsölumanna. f alvöru
talað. Guði sé lof fyrir Jack frænda!
Svo að móðurfjölskylda þín hefur
átt velgengni að fagna?
Einn af eldri bræðrum móður
minnar var mjög farsæll í trygg-
ingabransanum. Hann fluttist til
London ogþaðan þvældist hann um
allan heiminn. Þeim gekk öllum vel
en hann var sérdeilis farsæll í starfi.
Ég held að tryggingasala hafi líka
verið inni í myndinni þegar spáð
var fyrir um framtíð mína. Það er
svolítið fyndið í ljósi þess að ég hef
sjálfur verið í stöðugum línudansi
og lítið hirt um að tryggja mig fyrir
óvæntum uppákomum. Annars er
það dásamleg tilfinning að koma
úr umhverfi þar sem enginn bjóst
við neinu sérstöku af manni. Yfir-
leitt er þessu öfugt farið. En ég var
mjög óstýrlátur krakki. Guð hjálpi
þeim. Og þegar móðir mín dó varð
ég óróaseggur í uppreisn. Ég get því
varla ásakað föður minn fyrir að
spá mér ekki frama. Ég var alltaf að
leika mér að eldinum. Mér leiddist
skólagangan, þó svo að ég hafi átt
auðvelt með að læra. Einkunnirnar
voru alltaf framúrskarandi, merki-
legt nokk, allt þar til ég sigldi inn
í þetta timabil. Þá spilaði það líka
inn í að allir þeir sem ég umgekkst
voru fráhverfir skólanum. Eg vil
því ekki ásaka föður minn um of.
Afþví aðþú varst
vandræðagemsi?
Algjörlega. Það var málið.
En þú fórst samt 1 háskóla, er það
ekki?
Jú, mikið rétt. Af því að skóla-
bræður mínir fóru. Og ég hafði
raunar líka áhuga á hugmynda-
fræði af ýmsu tagi. Hugmynda-
fræði hefur alltaf heillað mig. Ég
var aðeins hálfan mánuð í háskóla,
í enskum bókmenntum og sagn-
fræði. Það hefði verið gaman að
klára það nám.
Hvað áttu við þegar þú segir
„hálfan mánuð“?
Mér skilst að ég hafi innritað mig
á fölskum forsendum. í ríkisháskól-
anum á maður að geta talað móður-
málið og það gerði ég ekki. Ég hafði
fallið í írsku og þeir komust að því.
Ég var því rekinn úr skólanum þótt
ég stæðist allar aðrar kröfur.
Hvernig þróuðust samskipti
ykkar föður þíns eftir að móðir
þín lést? Ég ímynda mér að þú
hafir gengið í gegnum sitthvað
allt þar til hann lést?
Mig grunar að ég hafi valdið
föður mínum og bróður óbæri-
legum kvölum eftir að móðir mín
dó. Við bjuggu þarna saman þrír
karlmenn. Og við upplifðum skelfi-
leg tímabil og sennilega var sam-
búð okkar eins ömurleg og sambúð
þriggja karlmanna getur orðið. Ég
man að pabbi reyndi að kýla mig
kaldan í bókstaflegri merkingu. Ég
sló aldrei til baka þótt mig langaði
til þess. En oftast var þetta broslegt.
Hann breiddi gjarnan yfir sína eigin
vanlíðan með því að „hafa áhyggjur
af mér“. Ég var kannski sautján ára
á leið á pönktónleika. Svo þegar ég
kom aftur heim stóð hann uppi á
stigapallinum tilbúinn í slaginn.
Þetta varð að áskorun fyrir mig og
félaga mína að reyna að læðast inn
án þess að vekja kallinn.
Þúhlýturaðhafavaldiðgreyiðkall-
inum mörgum andvökunóttum?
Ég beitti þvi herbragði að klifra
«eftir frárennslisrörinu upp á efri
hæðina þar sem ég skreið inn um
baðherbergisgluggann. Svo læddist
ég niður og opnaði fyrir félögum
mínum. Ég man vel eftir einu skipti
þegar ég baslaði við að opna bað-
herbergisgluggann klukkan fjögur
að morgni. Þá vaknaði faðir minn
[hermir eftir kallinum]: „Hver er
þar? Er þetta þú?“ Og þarna hékk
ég í þakrennunni, rétt við svefn-
herbergisgluggann hans. Ég svara
[tautar og ber lófa fyrir munn
sér]: „Hmmm, já þetta er ég, já.“
- „Hættu þessu hangsi! Og farðu að
sofa!“ - „Hmmm. Já. Allt í lagi ..."
Og hann áttaði sig ekki á því að ég
væri fyrir utan gluggann. Ég var að
drepast úr hræðslu og prísaði mig
sælan að hrapa ekki niður og brjóta
í mér hvert bein. [hlær]